EU lo ngại Mỹ cắt nguồn hỗ trợ vũ khí

Washington Post dẫn các nguồn tin thân cận ngày 23/3 cho biết, các quan chức châu Âu lo ngại rằng việc phụ thuộc vào hệ thống phòng thủ tên lửa, máy bay trinh sát, máy bay không người lái và máy bay chiến đấu của Mỹ có thể trở thành một lỗ hổng lớn, do mối quan hệ căng thẳng hiện nay của chính quyền Tổng thống Donald Trump và Liên minh châu Âu (EU).

“Điều đó không phải là Tổng thống Trump chỉ cần bấm một nút và tất cả máy bay quân sự sẽ bị vô hiệu hóa; mà là có một vấn đề về sự phụ thuộc,” quan chức EU nói, nhấn mạnh về cả sự phụ thuộc châu Âu trong tình báo và truyền thông của Mỹ.

Máy bay chiến đấu F-35. Ảnh: Getty Images

Bình luận của quan chức này được đưa ra trong bối cảnh một số quốc gia thành viên EU được cho là đang xem xét lại kho vũ khí của mình để đánh giá mức độ nguy hiểm nếu bị Mỹ cắt hỗ trợ vũ khí.

Một báo cáo gần đây của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) cho thấy lượng vũ khí nhập khẩu của châu Âu đã tăng gấp đôi trong 5 năm qua so với giai đoạn 5 năm trước đó. Trong đó, 2/3 lượng vũ khí nhập khẩu đế từ Mỹ, tăng từ hơn một nửa trong giai đoạn trước đó. Có nhiều hệ thống vũ khí được bảo trì và vận hành bởi nhân viên Mỹ. Các thiết bị chứa linh kiện của Mỹ cũng có thể phải đối mặt với các hạn chế nếu Washington cắt hỗ trợ.

Nhà nghiên cứu Pieter Wezeman của SIPRI lưu ý rằng mặc dù Châu Âu đã có những bước đi để thúc đẩy ngành công nghiệp quốc phòng của mình, thì sự phụ thuộc vào vũ khí của Mỹ vẫn còn rất sâu sắc.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron gần đây đã thúc giục EU ngừng mua vũ khí của Mỹ. Ông cho rằng việc tái vũ trang của châu Âu là vô nghĩa nếu các quốc gia thành viên vẫn phụ thuộc vào các nhà cung cấp ở Mỹ. Trong khi đó, Thủ tướng Đức sắp nhậm chức Friedrich Merz đã đề xuất mở rộng khả năng răn đe hạt nhân của Pháp để bảo vệ các nước láng giềng EU. Hai nhà lãnh đạo Pháp - Đức có kế hoạch sẽ thảo luận các đề xuất của mình.

Chủ tịch Ủy ban quốc phòng Đan Mạch Rasmus Jarlov cho biết ông lấy làm tiếc vì Copenhagen đã mua máy bay chiến đấu F-35 do Washington sản xuất. Quan chức này gọi đây là “một rủi ro an ninh mà chúng ta không thể chạy trốn”; đồng thời cảnh báo Mỹ có thể vô hiệu hóa các hệ thống nếu Đan Mạch từ chối những yêu cầu của Washington, chẳng hạn như ý tưởng mua đảo Greenland.

Chính phủ Bồ Đào Nha cũng đã thông báo hủy bỏ kế hoạch mua máy bay chiến đấu F-35 của Mỹ với lý do “bối cảnh địa chính trị” hiện tại. Còn Thủ tướng Anh Keir Starmer đã ủng hộ việc thúc đẩy quyền tự chủ quân sự của EU, nhấn mạnh rằng Tổng thống Trump “có thể có lý” khi cho rằng châu Âu cần chi nhiều hơn cho quốc phòng.

Đỗ Thảo