'EU sát cánh cùng Mỹ tước đi những chip tiên tiến nhất của Trung Quốc'

“Chúng tôi hoàn toàn đồng ý với mục tiêu tước đi những con chip tiên tiến nhất của Trung Quốc. Chúng tôi không thể cho phép Trung Quốc tiếp cận những công nghệ tiên tiến nhất”, Thierry Breton, ủy viên phụ trách thị trường nội bộ của EU, cho biết tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế.

Thierry Breton đưa ra nhận xét của mình chỉ vài giờ trước khi xuất hiện thông tin Tổng thống Mỹ - Joe Biden đã đạt được thỏa thuận với Hà Lan và Nhật Bản để hạn chế xuất khẩu một số máy móc sản xuất chip tiên tiến sang Trung Quốc.

Vào tháng 10.2022, Mỹ đã hạn chế xuất khẩu chất bán dẫn cao cấp và công nghệ sản xuất chip sang Trung Quốc. Kể từ đó, chính quyền Biden đã thúc ép châu Âu thực hiện các biện pháp tương tự. Song, EU đã cảnh giác.

Tuần trước, Bộ trưởng Thương mại Hà Lan - Liesje Schreinemacher cho biết nước này sẽ không ngay lập tức tuân thủ các hạn chế của Mỹ với Trung Quốc và đang tham khảo ý kiến từ các đồng minh ở châu Á lẫn EU.

Kể từ năm 2019, chính phủ Hà Lan đã cấm ASML vận chuyển những máy móc tiên tiến nhất của họ đến Trung Quốc. Tuy nhiên, ASML đã bán số máy cũ trị giá 2 tỉ euro (2,17 tỉ USD) cho Trung Quốc vào năm 2021.

ASML là công ty lớn nhất Hà Lan và là nhà cung cấp thiết bị công nghệ cao hàng đầu thế giới để sản xuất những chip tiên tiến nhất.

“Bạn sẽ luôn thấy châu Âu ở bên cạnh mình khi nói đến việc đảm bảo an ninh công nghệ chung của chúng ta”, Thierry Breton nhấn mạnh, đồng thời cảnh báo rằng mọi hành động nên “giới hạn ở những gì cần thiết theo quan điểm bảo mật”.

Trích dẫn sự hợp tác xuyên Đại Tây Dương thành công về công nghệ viễn thông 5G và chất bán dẫn, Thierry Breton kêu gọi sự liên kết sâu hơn về đất hiếm để “giảm sự phụ thuộc tập thể vào châu Á” bất chấp sự khác biệt.

Hồi tháng 8.2022, ông Biden đã ký thành luật đạo luật Chips and Science (chip và khoa học) để thúc đẩy nghiên cứu, phát triển và sản xuất chất bán dẫn của Mỹ thông qua các khoản trợ cấp của liên bang, vừa để loại Trung Quốc ra khỏi chuỗi cung ứng chip vừa ưu tiên sản xuất trong nước.

EU dự kiến sẽ thông qua phiên bản riêng của mình là đạo luật EU Chips vào cuối năm nay. Luật này có thể sẽ tăng gấp đôi tỷ lệ năng lực sản xuất chip toàn cầu của châu Âu lên khoảng 20%.

“Tôi thấy sự liên kết rất chặt chẽ giữa EU và Mỹ trong chương trình nghị sự này”, Thierry Breton nói về việc hạn chế quyền tiếp cận của Trung Quốc với các công nghệ như vi mạch, điện toán lượng tử và trí tuệ nhân tạo (AI).

“Chúng tôi đã làm việc cùng nhau về 5G, an ninh mạng để loại bỏ các nhà cung cấp rủi ro cao khỏi mạng của chúng tôi. Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ khoản đầu tư đang diễn ra của Trung Quốc vào cơ sở hạ tầng quan trọng của châu Âu về chất bán dẫn”, ông nói thêm.

Thierry Breton cho biết EU đồng ý với mục tiêu của Mỹ bóp nghẹt ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc - Ảnh: EPA

Gồm 27 thành viên, EU bày tỏ sự e ngại với đạo luật Giảm lạm phát của ông Biden. Đạo luật Giảm lạm phát được Nhà Trắng khẳng định là cam kết lớn nhất nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu trong lịch sử nước Mỹ cũng như nhắm mục tiêu thực hiện những thay đổi được trông đợi từ lâu trong việc ấn định giá thuốc, bổ sung tính công bằng cho hệ thống thuế, với mức thuế tối thiểu 15% doanh thu với các tập đoàn lớn.

Kể từ khi ông Biden ký thành luật vào tháng 8.2022, EU đã lên án cái mà khối này gọi là cách tiếp cận bảo hộ “Nước Mỹ trên hết”, hành vi vi phạm rõ ràng các chuẩn mực thương mại quốc tế.

Luật này phân bổ hơn 300 tỉ USD trợ cấp cho các chương trình chuyển đổi năng lượng sạch, bao gồm cả các ưu đãi lớn cho các công ty sản xuất ô tô điện của họ ở Mỹ.

Thierry Breton đã xem nhẹ những bất đồng về trợ cấp, nói rằng "đôi khi có sự khác biệt, nhưng đó là điều bình thường".

Ông nói thêm rằng EU đang đàm phán với Mỹ về vấn đề này: “Tôi tin tưởng rằng chúng tôi sẽ nhanh chóng có kết quả”.

Tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới diễn ra tuần trước ở trị trấn Davos (Thụy Sĩ), Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu, đã công bố đạo luật Công nghiệp Net-Zero. Đây là phản ứng của châu Âu với đạo luật Giảm lạm phát. Bà Ursula von der Leyen nói: “Người châu Âu chúng ta cũng cần cải thiện tốt hơn trong việc nuôi dưỡng ngành công nghệ sạch của chính mình”.

Trích dẫn cái mà ông gọi là “chủ nghĩa tích cực của Trung Quốc” ở nhiều quốc gia châu Phi giàu khoáng sản, Thierry Breton nói rằng: “Chúng ta phải phát triển một mô hình khác, một loại hình hợp tác mới để đảm bảo chuỗi cung ứng của chúng ta”.

Thierry Breton cáo buộc Trung Quốc hoạt động trên lục địa đen “mà không có bất kỳ mối quan tâm nào với sự phát triển kinh tế của các quốc gia châu Phi". Ông nói rằng mô hình đầu tư của Bắc Kinh dựa vào việc “khai thác và gửi nguyên liệu thô để tinh chế ở Trung Quốc”.

Thierry Breton đề xuất rằng bất kỳ mô hình chung mới nào của EU và Mỹ đều phải tăng cường năng lực tinh chế, xử lý và tái chế ở các quốc gia châu Phi nơi tài nguyên được khai thác.

Tiết lộ sẽ gặp Bộ trưởng Thương mại Mỹ - Gina Raimondo, Thierry Breton dự đoán rằng liên minh xuyên Đại Tây Dương thời hậu chiến sẽ có thể tiếp tục trong nhiều thế kỷ khi thế giới và trật tự địa chính trị được “định hình lại”.

Ông nói: “Liên minh này phải tiếp tục phát triển và thích nghi”.

Nhật Bản, Hà Lan cho biết sẽ cùng Mỹ hạn chế quyền tiếp cận của Trung Quốc với các thiết bị sản xuất chip tiên tiến

Nhật Bản và Hà Lan sẵn sàng cùng với Mỹ hạn chế khả năng tiếp cận của Trung Quốc với thiết bị sản xuất chất bán dẫn tiên tiến, tạo nên một liên minh hùng mạnh sẽ cắt đứt tham vọng của Bắc Kinh trong việc xây dựng năng lực chip nội địa riêng, theo nguồn tin của trang Bloomberg.

Các quan chức Mỹ, Hà Lan và Nhật Bản sẽ kết thúc các cuộc đàm phán ngay sau ngày 27.1 (giờ Mỹ) về một loạt giới hạn mới với những gì có thể cung cấp cho các công ty Trung Quốc, nguồn tin này cho biết, đề nghị giấu tên vì các cuộc đàm phán là riêng tư.

Hà Lan sẽ mở rộng các hạn chế với ASML, điều đó sẽ ngăn công ty này bán ít nhất một số máy quang khắc cực tím, vốn rất quan trọng để sản xuất một số loại chip tiên tiến. Nếu không có nó, nỗ lực thiết lập dây chuyền sản xuất chip tiên tiến có thể là bất khả thi.

Nhật Bản sẽ đặt ra các giới hạn tương tự với Nikon Corp.

Một phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ từ chối bình luận về vấn đề trên. Hội đồng này đóng vai trò là diễn đàn chính của Tổng thống Mỹ về an ninh quốc gia và ra quyết định chính sách đối ngoại với các cố vấn an ninh quốc gia cấp cao cùng các quan chức nội các.

Liên minh với Nhật Bản và Hà Lan do Mỹ dẫn đầu mở rộng các hạn chế do chính quyền Biden công bố vào tháng 10, nhằm hạn chế khả năng sản xuất chất bán dẫn tiên tiến hoặc mua chip tiên tiến của Trung Quốc từ nước ngoài - Ảnh: Shutterstock

Nỗ lực chung nêu trên mở rộng các hạn chế mà chính quyền Biden đã công bố hồi tháng 10.2022 nhằm hạn chế khả năng Trung Quốc sản xuất chất bán dẫn tiên tiến của riêng mình hoặc mua chip tiên tiến từ nước ngoài để hỗ trợ các năng lực quân sự và AI.

Mỹ, Nhật Bản, Hà Lan là nơi đặt trụ sở của các công ty quan trọng nhất cung cấp thiết bị sản xuất chip, gồm cả ASML, Tokyo Electron (Nhật Bản) và Applied Materials (bang California, Mỹ).

Các nhà sản xuất thiết bị Mỹ từng phàn nàn rằng hành động đơn phương từ chính quyền Biden đã cho phép các đối thủ cạnh tranh ở nước ngoài tiếp tục hoạt động tại một trong những thị trường lớn nhất cho sản phẩm của họ và làm suy yếu mục tiêu hạn chế các tiến bộ quân sự của Trung Quốc.

Trung Quốc đã chiến đấu chống lại nỗ lực của Mỹ khi đệ đơn kiện lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào tháng 12.2022 nhằm đảo ngược các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip do chính quyền Biden áp đặt.

Ngay cả lãnh đạo ASML cũng cảnh báo rằng chiến dịch của Mỹ có thể gây ra những hậu quả không lường trước được. Vào ngày 25.1, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành ASML - Peter Wennink cho biết các biện pháp kiểm soát xuất khẩu do Mỹ dẫn đầu chống lại Trung Quốc cuối cùng có thể thúc đẩy Bắc Kinh phát triển thành công công nghệ của riêng mình trong thiết bị sản xuất chip tiên tiến.

“Nếu không thể có được những chiếc máy đó, họ sẽ tự phát triển chúng. Điều đó sẽ mất thời gian, nhưng cuối cùng họ sẽ đạt được", Peter Wennink nói trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg.

Sơn Vân