Fintech Kết nối 2025: Việt Nam tăng tốc ngân hàng mở, hoàn thiện hệ sinh thái số

Ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán cho biết ngành Ngân hàng. (Ảnh: Vietnam+)

Trong khuôn khổ Dự án hỗ trợ kỹ thuật “Thúc đẩy tài chính toàn diện và tài trợ khí hậu” do Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tài trợ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tổ chức Sự kiện Kết nối Fintech 2025 với chủ đề “Chia sẻ dữ liệu hướng tới tài chính toàn diện và đổi mới” tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh ngày 27/11.

Sự kiện quy tụ đại diện cơ quan quản lý, các ngân hàng, công ty Fintech và chuyên gia quốc tế nhằm thảo luận về ngân hàng mở (Open Banking) và chia sẻ dữ liệu qua API mở (Open API) - những yếu tố được xem là trọng tâm của hệ sinh thái tài chính số hiện đại.

Hoàn thiện hành lang pháp lý cho chia sẻ dữ liệu

Phát biểu tại sự kiện, ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán cho biết ngành Ngân hàng đã sớm đưa ra định hướng rõ ràng về chuyển đổi số và dữ liệu. Từ năm 2021, Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến 2025 đã được triển khai và đến tháng 11/2025, Thống đốc tiếp tục ban hành Chiến lược chuyển đổi số và Chiến lược dữ liệu ngành Ngân hàng đến năm 2030, khẳng định tầm nhìn dài hạn của ngành trong việc xây dựng nền tảng số và khai thác dữ liệu.

Theo ông Tuấn, tinh thần xuyên suốt của chiến lược là đặt người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, coi dữ liệu là tài sản chiến lược quyết định hiệu quả chuyển đổi số. Trên cơ sở đó, ngành Ngân hàng định hướng phát triển các mô hình kinh doanh mới như Open Banking, Tài chính nhúng (Embedded Finance) và Banking-as-a-Service (BaaS), hướng tới các dịch vụ an toàn, thuận tiện với chi phí hợp lý.

Những năm gần đây, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản quan trọng tạo nền tảng pháp lý cho ngân hàng số: Luật các tổ chức tín dụng 2024, Nghị định 52/2024/NĐ-CP về thanh toán không dùng tiền mặt, Nghị định 94/2025/NĐ-CP về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) và các thông tư liên quan đến thanh toán, an toàn bảo mật.

Đặc biệt, Thông tư 64/2024/TT-NHNN về Open API được đánh giá là bước tiến lớn khi lần đầu tiên quy định cụ thể chuẩn kết nối, trách nhiệm các bên và nguyên tắc chia sẻ dữ liệu an toàn. Khuôn khổ này giúp ngân hàng và doanh nghiệp công nghệ mở rộng hợp tác, đưa dịch vụ đến người dùng thuận tiện hơn.

Hệ thống pháp lý minh bạch và linh hoạt đang thúc đẩy mạnh mẽ đổi mới trong ngành ngân hàng Việt Nam. Nhiều ngân hàng đã kết nối với Fintech, doanh nghiệp thương mại điện tử, nền tảng công nghệ và các cổng dịch vụ công để cung cấp dịch vụ thanh toán, định danh, cho vay trực tuyến và nhiều tiện ích “beyond banking” như gọi xe, mua sắm, du lịch, giải trí… Điều này cho thấy tiềm năng lớn của chia sẻ dữ liệu trong mở rộng tiếp cận tài chính cho người dân.

Chia sẻ dữ liệu: yêu cầu cao về chuẩn hóa và an ninh

Dù có nhiều cơ hội, ông Phạm Anh Tuấn nhấn mạnh chia sẻ dữ liệu trong bối cảnh ngân hàng mở cũng đặt ra nhiều thách thức. Trong đó, quan trọng nhất là chuẩn hóa dữ liệu, tăng cường quản trị rủi ro bên thứ ba, bảo đảm an ninh hệ thống trước nguy cơ tấn công mạng và lạm dụng dữ liệu.

“Chuyển đổi số phải song hành với thu hẹp khoảng cách số, đảm bảo mọi người dân đều được thụ hưởng lợi ích từ dữ liệu và công nghệ,” ông Tuấn nói.

Đây là vấn đề mang tính hệ thống, đòi hỏi phối hợp chặt chẽ giữa Ngân hàng Nhà nước, các tổ chức tín dụng và công ty Fintech.

Đại diện Thụy Sỹ, ông Andri Meier - Phó Trưởng Cơ quan Hợp tác phát triển, Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Việt Nam đánh giá Việt Nam đã đạt bước tiến lớn khi chuyển dịch từ nền kinh tế tiền mặt sang thanh toán số - nền tảng quan trọng để tiến tới số hóa sâu hơn dựa trên API mở.

Ông Andri Meier - Phó Trưởng Cơ quan Hợp tác phát triển, Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Việt Nam. (Ảnh: Vietnam+)

Ông Andri Meier cho biết Thụy Sĩ, ADB và EY đang hỗ trợ Việt Nam xây dựng năng lực cho cơ quan quản lý, tổ chức tài chính và các tổ chức cho vay phi ngân hàng.

“API mở giúp thị trường tài chính vận hành minh bạch hơn nhờ giảm bất cân xứng thông tin và khuyến khích đổi mới sáng tạo,” ông Andri nhấn mạnh.

Sự kiện Kết nối Fintech 2025, theo ông Andri Meier, đây là dịp để doanh nghiệp, cơ quan quản lý và chuyên gia chia sẻ kinh nghiệm triển khai quy định API, từ đó hoàn thiện khung pháp lý và xác định nhu cầu đào tạo trong tương lai.

Ông Andri Meier cũng cho rằng đổi mới tài chính cần tập trung vào doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), vốn là xương sống của nền kinh tế Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong tạo việc làm và đổi mới.

Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ

Đại diện ADB, bà Maria Joao Pateguana nhận định Việt Nam đang trải qua quá trình số hóa mạnh mẽ với sự xuất hiện của điện toán đám mây, dữ liệu lớn, API mở, blockchain và trí tuệ nhân tạo. Trong ngành tài chính - ngân hàng, dữ liệu ngày càng trở thành yếu tố quyết định hiệu quả ra quyết định, khả năng đổi mới và năng lực cạnh tranh.

Bà Maria nhấn mạnh, chia sẻ dữ liệu đòi hỏi khuôn khổ kiểm toán, quy định ‘cho phép’ tiêu chuẩn bảo mật và các biện pháp phòng chống gian lận. Công nghệ xác thực danh tính và hệ thống phát hiện bất thường cần được nâng cấp để đảm bảo an toàn trong môi trường số.

“Ngân hàng Nhà nước đã thể hiện vai trò dẫn dắt ấn tượng trong việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho ngân hàng số và chia sẻ dữ liệu,” bà Maria nhận định đồng thời đánh giá cao Thông tư 64/2024/TT-NHNN - một thúc đẩy quan trọng để xây dựng hệ sinh thái ngân hàng mở tại Việt Nam.

Ở góc độ kỹ thuật, ông Đinh Tiến Dũng - Cục Công nghệ thông tin cho rằng chính sách Open API có mục tiêu thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh, đổi mới sáng tạo và tài chính toàn diện. Open API cho phép bên thứ ba như Fintech, ngân hàng khác hoặc doanh nghiệp thương mại điện tử truy cập dữ liệu và dịch vụ ngân hàng với sự đồng ý của khách hàng.

Theo ông Dũng, việc ban hành danh mục API và tiêu chuẩn kỹ thuật chung giúp tối ưu chi phí vận hành, rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường và tạo nền tảng để các bên phát triển sản phẩm sáng tạo hơn.

Sự kiện Kết nối Fintech 2025 được đánh giá là diễn đàn quan trọng giúp các bên liên quan nhận diện cơ hội, thách thức của ngân hàng mở và chia sẻ dữ liệu. Những trao đổi chuyên môn, kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị chính sách tại sự kiện sẽ góp phần thúc đẩy hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, hỗ trợ các doanh nghiệp công nghệ sáng tạo và tạo nền tảng cho một hệ sinh thái tài chính bao trùm, bền vững tại Việt Nam./.

(Vietnam+)