Ford dừng sản xuất F-150 Lightning: 'Dấu lặng' của tham vọng bán tải điện tại Mỹ

Quyết định này đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chiến lược xe điện của Ford, đồng thời phản ánh những thách thức ngày càng rõ nét mà thị trường bán tải điện tại Mỹ đang đối mặt.

Ra mắt vào năm 2021, F-150 Lightning từng được Ford quảng bá như một cột mốc lịch sử khi đưa mẫu bán tải bán chạy nhất nước Mỹ bước sang kỷ nguyên thuần điện. Với mức giá khởi điểm công bố chỉ 40.000 USD, Lightning được định vị nhằm tiếp cận nhóm khách hàng phổ thông, những người vốn trung thành với dòng F-150 chạy xăng truyền thống.

Tuy nhiên, khi đi vào sản xuất hàng loạt, Ford không thể duy trì mức giá đã hứa. Đến đời xe 2025, giá khởi điểm của Lightning đã tăng lên 55.000 USD, làm suy giảm đáng kể sức hấp dẫn ban đầu của mẫu xe này.

Về mặt công năng, F-150 Lightning được thiết kế để đáp ứng cả nhu cầu lao động lẫn sinh hoạt. Xe sở hữu nhiều ổ cắm điện, cho phép người dùng vận hành máy móc tại công trường, cấp điện cho các hoạt động dã ngoại, thậm chí cung cấp điện cho cả ngôi nhà khi mất điện, biến chiếc bán tải thành một máy phát điện di động. Lightning cũng từng giành nhiều giải thưởng uy tín và được Kelley Blue Book xếp hạng là mẫu bán tải điện đáng mua nhất năm 2024. Theo Ford, đây còn là mẫu bán tải điện bán chạy nhất tại Mỹ trong quý gần nhất.

Dù vậy, thành tích truyền thông không đủ bù đắp cho những vấn đề mang tính cốt lõi. Phân khúc bán tải điện nói chung đang gặp khó khi không đáp ứng được kỳ vọng của người dùng về hiệu năng, giá bán và khả năng vận hành thực tế. Với riêng F-150 Lightning, độ tin cậy và đặc biệt là tầm hoạt động khi kéo tải là điểm yếu lớn. Khi khả năng di chuyển bị giảm mạnh trong các điều kiện sử dụng đúng chất bán tải, nhiều khách hàng bắt đầu đặt câu hỏi: vì sao phải mua một chiếc bán tải không thể làm tốt công việc vốn có của nó?

Quan trọng hơn, Lightning là một dự án thua lỗ nặng nề đối với Ford. Ngay cả khi giá bán tăng so với ban đầu, hãng vẫn lỗ trên mỗi chiếc xe xuất xưởng. Doanh số xe điện trong những năm gần đây thấp hơn nhiều so với kỳ vọng, trong khi chi phí sản xuất pin và linh kiện không giảm nhanh như Ford từng dự tính. Điều này khiến Lightning trở thành gánh nặng tài chính trong phân tích chiến lược dài hạn của hãng.

Bối cảnh chính sách cũng góp phần thúc đẩy quyết định của Ford. Dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump, chính quyền liên bang đã đảo ngược mạnh mẽ các chính sách khuyến khích xe điện, bao gồm việc hủy bỏ khoản tín dụng thuế 7.500 USD dành cho người mua EV, đồng thời nới lỏng các tiêu chuẩn khí thải và tiết kiệm nhiên liệu. Những thay đổi này cho phép các hãng ô tô tiếp tục sản xuất xe tải chạy xăng và diesel cỡ lớn mà không chịu áp lực pháp lý như trước, làm suy yếu động lực duy trì các dự án xe điện thua lỗ.

Trong định hướng mới, tham vọng xe điện của Ford sẽ được “thu nhỏ” theo đúng nghĩa đen. Hãng sẽ tập trung vào các mẫu xe điện nhỏ gọn, giá phải chăng hơn, mở đầu bằng mẫu bán tải cỡ trung chạy điện đã được công bố hồi tháng 8, với mục tiêu giá khoảng 30.000 USD và dự kiến ra mắt trong vòng một năm tới. Song song với đó, F-150 Lightning sẽ quay về “điểm xuất phát” với một phiên bản hybrid sạc ngoài (PHEV), tận dụng nền tảng bán tải chạy xăng vốn đã được thị trường kiểm chứng.

Việc xoay trục chiến lược này khiến Ford phải ghi nhận khoản thiệt hại lên tới hàng tỷ USD trong năm nay do chi phí và tài sản bị xóa sổ. Ngoài ra, hãng cũng đối mặt với tình trạng dư thừa năng lực sản xuất pin sau khi đã đầu tư mạnh cho các nhà máy phục vụ xe điện. Để giải quyết bài toán này, Ford cho biết sẽ cải tạo một cơ sở tại bang Kentucky để sản xuất pin lưu trữ tĩnh, phục vụ ổn định lưới điện và các trung tâm dữ liệu, thay vì pin cho xe tải điện.

Quyết định dừng sản xuất F-150 Lightning không chỉ là bước lùi của riêng Ford, mà còn cho thấy thực tế khắc nghiệt của quá trình điện hóa trong phân khúc bán tải tại Mỹ. Khi chi phí, hạ tầng và nhu cầu thị trường chưa bắt kịp tham vọng, những biểu tượng từng được kỳ vọng dẫn dắt xu hướng buộc phải nhường chỗ cho các giải pháp thực dụng hơn.

Vũ Linh