'Gã khùng' ở Ninh Bình hơn thập kỷ làm 'cha nuôi' của đàn cò trắng trên sông

Hơn 10 năm qua, ông Hà Văn Lâm (SN 1969) cùng vợ là bà Nguyễn Thị Luyện, trú tại xã Gia Phong, Ninh Bình (xã Gia Lạc, huyện Gia Viễn cũ), tự bỏ tiền thuê đất bãi bồi ven sông Hoàng Long, đắp bờ, trồng cây để làm nơi trú ngụ cho chim trời, cò, vạc.

Rừng cây khoảng 2ha ở bãi bồi ven sông Hoàng Long là nơi trú ngụ cho chim, cò

Mỗi chiều, hàng đàn cò trắng bay rợp trời, ríu rít đậu kín trên những ngọn cây, tạo nên một bức tranh thiên nhiên sống động.

Ông Lâm kể, từ năm 2006, ông thuê đất bãi bồi để làm nông nghiệp. Trong khu vực có khoảng 2ha đất sình lầy, cây cối cùng lau sậy mọc um tùm. Ông thuê người đắp bờ, trồng thêm cây để lấy bóng mát chăn thả bò.

Mùa mưa lũ, nước sông dâng cao, ông phải đi thuyền mới ra được khu vực này

Theo thời gian, cây cối lớn dần, ngày càng nhiều đàn chim, cò tìm về đây trú ngụ. Ông Lâm cùng vợ quyết định dành toàn bộ nơi này làm chỗ cho chim ở, tự nguyện đứng ra bảo vệ chúng khỏi nạn săn bắn.

“Gia đình tôi bỏ gần 100 triệu đồng để thuê đất, đắp bờ quanh khu sình lầy, trồng thêm tre và cây cho chim, cò trú ngụ, sinh sản, tránh sự săn bắn của mọi người. Nhiều người bảo tôi ‘khùng, hâm’ nhưng tôi kệ, chỉ muốn bảo vệ đàn cò,” ông nói.

Mùa này (mùa nước lũ - PV), nước sông Hoàng Long dâng cao, muốn đi ra khu vực đảo cò phải dùng thuyền để di chuyển nên ít người săn bắn trộm, ông Lâm cho biết thêm.

Ông Lâm tự mình bỏ tiền ra thuê đất, đắp bờ, trồng cây cho cò về trú ngụ

Từ cuối năm 2015, đàn cò (chủ yếu là cò trắng và cò bợ) kéo về ngày một nhiều, có khi lên tới cả vạn con.

Ban ngày chúng đi kiếm ăn, chiều tối lại bay về. Vào mùa sinh sản, từ tháng 11 đến tháng 4 (âm lịch), cò làm tổ dày đặc trên cây. Khi rừng cây thay lá, cả khu vực phủ một màu trắng xóa bởi cò đậu kín cành.

“Tôi nghĩ đây là nơi đất lành chim đậu nên mới có những đàn cò về trú ngụ, làm tổ sinh sản. Dọc sông Hoàng Long có nhiều rừng cây như vậy nhưng ít nơi nào chim, cò sinh sống nhiều như rừng cây bãi bồi trước nhà tôi”, ông Lâm tự hào.

Nơi đây trở thành điểm trú ngụ của hàng nghìn con chim trời, chủ yếu là cò

Mùa cò làm tổ sinh sản cũng là lúc nạn săn bắn trộm gia tăng. Ban đêm, nhiều lần nghe tiếng cò kêu inh ỏi, bay về cửa nhà như báo hiệu, ông vội chạy ra thì bắt gặp người đang bắn trộm. Chỉ khi ông nói đang bảo vệ đàn cò, họ mới bỏ đi.

“Những đêm đang ngủ, tôi nghe tiếng chim, cò kêu xé trời. Chúng thường bay về trước cửa nhà tôi (cách rừng cây khoảng 200m) như để báo hiệu, cầu cứu khi có người săn bắn trộm”, ông Lâm chia sẻ.

Ông Nguyễn Đức Định, Trưởng thôn Mai Sơn 1, xã Gia Phong (Ninh Bình), cho biết ông Lâm thuê khoảng 20 mẫu đất bãi bồi ven sông Hoàng Long từ UBND xã Gia Lạc cũ. Trong đó, khoảng 10 mẫu ông Lâm trồng cây cho cò về trú ngụ, còn 10 mẫu ông để cấy lúa.

Cũng theo ông Định, việc ông Lâm bảo vệ đàn cò được nhân dân địa phương đồng tình ủng hộ, chính quyền địa phương cũng tuyên truyền, vận động người dân không săn bắn để bảo vệ đàn cò. Và ông Lâm là người bảo vệ rất tâm huyết với đàn cò, nhất là mỗi khi có con bị thương thì chăm sóc cẩn thận đến khi hồi phục.

Chiều tối, từng đàn cò trắng đi kiếm ăn trở về

Vào mùa cò làm tổ, vợ chồng ông Lâm thường xuyên đi kiểm tra khu rừng, đưa những quả trứng và chim non rơi xuống đất về lại tổ để bảo vệ. Với ông, đàn cò chẳng khác nào những đứa con cần được che chở.

Ông Lâm quyết tâm bảo vệ đàn cò như bảo vệ những đứa con

Tổ cò trên những cành cây

Người dân nơi đây đã quen gọi khu vực này là “đảo cò”

Người dân địa phương ủng hộ việc ông Lâm bảo vệ đàn cò

Đủ các loại cò về đây trú ngụ

Trần Nghị