Gần 3 tháng cá chết hàng loạt vẫn chưa tìm được nguyên nhân?

Nguồn nước tại các hồ cá của người dân xóm Lợi A chuyển màu bất thường.

Từ giữa tháng 5-2024, nguồn nước trong hồ của gia đình ông Mông Văn Hới (ở xóm Lợi A, xã Phượng Tiến) bắt đầu có hiện tượng lạ, như: chuyển sang màu sẫm, nổi bọt và váng, có mùi hôi thối; cá ngoi lên mặt nước, chết rải rác (mỗi ngày 3-5 con). Đỉnh điểm là ngày 24 và 25-5, cá của gia đình ông Hới chết nổi khắp mặt hồ.

Ông Hới cho biết: Nguồn nước nuôi cá là từ thượng nguồn, chảy qua ao chứa nước của Công ty CP Nam Việt rồi mới đến ao của gia đình. Hàng chục năm qua tôi đã nuôi cá, nhưng chưa bao giờ cá bị chết như vậy. Từ khi xuất hiện tình trạng này, gia đình đã mất trắng khoảng 7 tạ cá, trọng lượng từ 3-5kg/con. Sau khi cá chết, mọi hoạt động kinh doanh hồ câu gần như dừng hẳn, thiệt hại kinh tế khá lớn.

Hồ cá của ông Mông Đức Đón, ở xóm Lợi A, tiếp tục sử dụng nguồn nước từ hồ của ông Hới chảy về nên cũng bị chết hàng loạt. Ông Đón cho biết: Riêng trong sáng 24-5, gia đình tôi vớt được khoảng 20 con cá các loại với tổng trọng lượng 80kg, chủ yếu là cá mè và trắm. Những ngày sau đó, dù gia đình đã dùng cây để gạt váng bọt và sử dụng máy sục khí tạo ô xi nhưng cá vẫn chết rải rác.

Cá tại hồ của gia đình ông Mông Đức Đón bị chết.

Trước tình trạng đó, UBND xã Phượng Tiến đã lập biên bản ghi nhận hiện tượng cá chết bất thường. Đồng thời báo cáo ngành chức năng để xin ý kiến về phương án giải quyết. Đến ngày 17-7, cá của hồ nhà ông Mông Đức Đón tiếp tục chết, nổi trắng mặt hồ. Gia đình có phản ánh đến chính quyền địa phương, đại diện UBND xã cũng đã xuống xác minh và lập biên bản ghi nhận sự việc.

Biên bản kiểm tra ngày 17-7 của UBND xã Phượng Tiến ghi nhận: Hồ cá nhà ông Đón có màu nước xanh thẫm, mùi hôi tanh, lượng cá chết khoảng 150kg. Chính quyền địa phương đề nghị Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Định Hóa kiểm tra, phối hợp với Trung tâm Quan trắc môi trường tỉnh lấy mẫu để phân tích tại khu vực cửa xả hồ chứa nước của trang trại thuộc Công ty CP Nam Việt và nước hồ cá của gia đình ông Đón.

Kết quả cho thấy, nước trong hồ của gia đình ông Đón cơ bản đều nằm ở mức D theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt (mức có chất lượng rất xấu, có thể ảnh hưởng lớn tới cá và các sinh vật khác sinh sống trong môi trường nước).

Khu vực trang trại của Công ty CP Nam Việt tại xóm Lợi A, xã Phượng Tiến.

Đáng chú ý, mẫu nước tại cửa xả hồ chứa nước của Công ty CP Nam Việt (chảy vào hồ của các hộ dân xóm Lợi A) có các thông số đo vượt nhiều lần mức chất lượng rất xấu. Cụ thể, giá trị tổng N (tổng Nitơ) là 36,9, vượt hơn 18 lần so với mức D; giá trị tổng P (tổng Phosphor) là 1,95, vượt gần 4 lần mức D; các chỉ số DO, BOD5, COD đều vượt từ 1,6 đến 4,32 lần mức D.

Mặc dù đã gần 3 tháng trôi qua, nhưng hiện nay, hồ nuôi cá của gia đình ông Mông Văn Hới và ông Mông Văn Đón vẫn có màu nước khác lạ (đen, mặt hồ nhiều váng màu xanh và bọt) so với những hồ cá không có nước từ hồ của Công ty CP Nam Việt chảy vào.

Ông Hoàng Văn Anh, Chủ tịch UBND xã Phượng Tiến, cho biết: Từ khi Công ty CP Nam Việt đầu tư trang trại chăn nuôi trên địa bàn xã (năm 2015), nhân dân xóm Lợi A đã nhiều lần phản ánh tình trạng ô nhiễm môi trường, nhất là sau khi trang trại chuyển từ chăn nuôi bò sang chăn nuôi lợn (năm 2019). Tuy nhiên, vừa qua mới có hiện tượng cá chết tại một số hồ nằm ở phía hạ lưu hồ chứa nước của Công ty CP Nam Việt. Làm việc với chính quyền địa phương, quản lý trang trại cho biết, thời gian đó, Công ty CP Nam Việt đã tiến hành cải tạo lại hệ thống bể thải nên có thể bị tràn xuống hồ cá của trang trại rồi tiếp tục tràn xuống hồ của các hộ dân.

Ông Lý Văn Thắng, Phó Chủ tịch UBND huyện Định Hóa cho biết: Sau khi nhận được ý kiến của người dân xóm Lợi A, xã Phượng Tiến, về hiện tượng cá chết, lãnh đạo huyện đã chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường kiểm tra trang trại của Công ty CP Nam Việt. Tại thời điểm kiểm tra, trang trại này có giấy phép, có báo cáo đánh giá tác động môi trường, hệ thống xử lý chất thải. Cơ quan chức năng huyện đã phối hợp với Trung tâm Quan trắc môi trường lấy mẫu nước thực hiện quan trắc, đánh giá và cho kết quả cá chết do chất lượng nguồn nước. Do hệ thống xử lý chất thải của trang trại xây dựng theo quy trình tuần hoàn nên cơ quan chức năng chưa phát hiện tình trạng xả trộm chất thải của trang trại. UBND huyện đang phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường xác minh nguồn thải gây ô nhiễm môi trường khiến cá của người dân bị chết. Nếu phát hiện trang trại của Công ty CP Nam Việt vi phạm, gây ô nhiễm thì sẽ xử lý nghiêm.

Kiến nghị của người dân về việc cá chết do nước bị ô nhiễm đã được khẳng định. Vì vậy, việc tìm ra nguyên nhân và kết luận nguồn gây ô nhiễm, xử lý theo quy định cần được ngành chức năng triển khai nhanh chóng để người dân yên tâm chăn nuôi thủy sản, đảm bảo môi trường sống.

Dương Hưng - Việt Dũng