Gần hơn một mái ấm

Dự án nhà ở xã hội Khu dân cư Đại Thắng (Homie City) tại phường Vạn Xuân mang đến cơ hội an cư cho khoảng 800 công nhân, người lao động thu nhập thấp. Ảnh T.L

Điều chỉnh đầu tiên, cũng dễ tạo hiệu ứng xã hội nhất, chính là nới trần thu nhập để đủ điều kiện mua, thuê mua nhà ở xã hội. Theo dự thảo, mức thu nhập tối đa sẽ được nâng lên 20 triệu đồng/tháng với cá nhân, 40 triệu đồng/tháng với vợ chồng; người đơn thân nuôi con được xét tới 30 triệu đồng/tháng.

Đây là bước thay đổi mang tính “thức thời", phù hợp với mặt bằng thu nhập hiện nay. Thực tế, không ít lao động có thu nhập trung bình khoảng 15-20 triệu đồng/tháng vẫn phải sống trong những khu trọ chật hẹp, vì không đủ tiền mua nhà thương mại, cũng không đủ "nghèo" để được mua nhà xã hội.

Việc điều chỉnh này thể hiện sự thay đổi trong cách tiếp cận của nhà làm chính sách. Thay vì phân loại cứng nhắc theo tiêu chí "nghèo" hay "giàu", dự thảo hướng tới đánh giá dựa trên năng lực thực tế và khả năng chi trả. Người lao động chăm chỉ, thu nhập trung bình nhưng bấp bênh chính là nhóm cần được hỗ trợ để chạm tới giấc mơ an cư.

Một “nút thắt” kéo dài nhiều năm là thủ tục xác nhận thu nhập, đặc biệt đối với lao động tự do, buôn bán nhỏ, nghề truyền thống hoặc làm việc thời vụ. Dự thảo mới đề xuất chuyển quyền xác nhận điều kiện thu nhập từ UBND xã sang công an cấp xã, căn cứ trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Nếu được thực thi nghiêm túc, cơ chế này sẽ tháo gỡ một trong những rào cản lớn nhất, bởi người dân không còn phải chứng minh hoàn cảnh bằng những tờ đơn xin xác nhận, mà dựa vào dữ liệu đã được số hóa. Đây là cách tiếp cận công bằng và minh bạch hơn.

Một điều chỉnh khác cũng được đánh giá cao là hạ lãi suất vay mua, thuê mua nhà ở xã hội từ 6,6% xuống 5,4%/năm, đồng thời áp dụng mức lãi suất ưu đãi cho người vay xây mới hoặc sửa chữa nhà ở. Trong bối cảnh chi phí sinh hoạt ngày càng leo thang, đồng lương không mấy dư dả, thì mỗi phần trăm lãi suất giảm là thêm một cánh cửa mở ra cho người lao động. Chính sách này không chỉ giúp họ đủ khả năng vay mua nhà, mà còn giúp giữ được nhà trong suốt quá trình trả nợ dài hạn.

Có thể nói, những đề xuất lần này của Bộ Xây dựng mang tính nhân văn và sát thực tiễn. Không đơn thuần là sửa một nghị định, đây còn là bước điều chỉnh cách tiếp cận đối tượng thụ hưởng, đặt người dân làm trung tâm và đưa chính sách gần hơn với đời sống. Bởi với người lao động đô thị, giấc mơ lớn nhất là có một mái nhà đủ an toàn, vững chãi, để sau một ngày mưu sinh vất vả có thể tắt đèn và ngủ yên.

Khánh Thiện