Gắn phát triển đường sắt với mục tiêu tạo đột phá về tăng trưởng

Chiều 12/6, tại trụ sở các cơ quan của Quốc hội (22 Hùng Vương, Hà Nội), Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan tham dự hội thảo “Góp ý hoàn thiện dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi)” do Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức.

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy chủ trì hội thảo.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan phát biểu tại hội thảo

Trong phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh, đường sắt không chỉ là hạ tầng mà còn là "mạch máu" của nền kinh tế, mạch nguồn của sự hội nhập, sợi dây liên kết giữa văn hóa, con người, tài nguyên giữa các vùng, miền.

“Nếu tôi là một doanh nhân, tôi sẽ xin góp vốn vào một nhà ga. Tôi sẽ cũng các địa phương phát triển du lịch sinh thái theo đường ray. Tôi sẽ làm du lịch trải nghiệm qua những vùng đất có con tàu lướt qua. Tôi sẽ thúc đẩy hình thành các khu công nghiệp - dịch vụ tại những trạm dừng nghỉ chưa ai ngó tới. Và tôi sẽ nói với lớp trẻ rằng hãy học nghề đường sắt, hãy học để trở thành kỹ sư, học thiết kế để những con tàu của Việt Nam không chỉ chạy trên đường ray mà còn chạy bằng trí tuệ Việt”.

Nêu vấn đề mang tính gợi mở như vậy, Phó Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, phát triển đường sắt cần có tầm nhìn, cần gắn với quy hoạch vùng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, bảo vệ môi trường, phát triển sinh thái.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng gửi gắm mong muốn, "phát triển đường sắt đừng chỉ tính bằng km mà tính bằng niềm tin". Trong phát triển hạ tầng đường sắt, "đừng để người dân đứng ngoài sân ga mà hãy để người dân lên tàu; đừng xây đường sắt cho quá khứ mà hãy “mở ray” cho tương lai".

Nếu biết đặt con người làm trung tâm, biết lấy khát vọng dân tộc làm động lực, biết giao vai trò cho kinh tế tư nhân một cách đúng đắn, thì đường sắt Việt Nam sẽ không chỉ là con đường sắt mà là con đường phát triển”, Phó Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy phát biểu tại hội thảo

Chủ trì và gợi mở thảo luận tại Hội thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, Tờ trình bổ sung của Chính phủ về dự thảo Nghị quyết đã đề xuất luật hóa 23 cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt nhằm phát triển hệ thống đường sắt.

Để hoàn thiện Báo cáo thẩm tra về nội dung này, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị các đại biểu tập trung cho ý kiến về những cơ chế, chính sách được luật hóa trong dự thảo Luật; đánh giá các quy định đã bảo đảm phân cấp, phân quyền, rút ngắn thủ tục, trình tự và thu hút tư nhân tham gia dự án phát triển đường sắt hay chưa? Những quy định này đã bảo đảm tính chặt chẽ, khả thi, hiệu quả chưa? Các quy định khi được luật hóa đã bảo đảm tính phổ quát, ổn định và đồng bộ với hệ thống pháp luật hay chưa?

Quang cảnh hội thảo

Trong khuôn khổ hội thảo, góp ý hoàn thiện dự thảo Luật, có ý kiến đề nghị tiếp tục rà soát và đánh giá kỹ lưỡng về tính khả thi, thực tiễn đối với một số chính sách được đề nghị luật hóa, như các quy định về đầu tư, quản lý, khai thác hạ tầng đường sắt; chính sách ưu đãi phát triển công nghiệp đường sắt và phân cấp, phân quyền cho địa phương, bảo đảm tính khả thi và đồng bộ. Việc tham khảo kinh nghiệm quốc tế là cần thiết, nhưng cần chọn lọc để phù hợp với điều kiện kinh tế, thể chế và kỹ thuật của Việt Nam, nhằm bảo đảm hiệu quả và tính khả thi của các chính sách.

Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI) Trần Chủng phát biểu tại hội thảo

Về chính sách huy động nguồn lực, một số ý kiến cho rằng, cần làm rõ cơ chế huy động ngân sách nhà nước và vốn ngoài ngân sách; dự báo nhu cầu tài chính và nhân lực cho các nhiệm vụ lớn, như quản lý tài sản, phát triển hạ tầng, đào tạo, bảo đảm an ninh, an toàn hệ thống đường sắt.

Cần đề xuất các giải pháp mang tính chiến lược để giải quyết các vấn đề tồn đọng từ hệ thống đường sắt và các dự án đường sắt hiện tại, tạo khung pháp lý linh hoạt, đồng bộ và bền vững cho sự phát triển lâu dài của ngành. Bên cạnh đó, một số ý kiến cho rằng, việc huy động nguồn lực phải đáp ứng các tiêu chí đặt ra, bảo đảm tránh thất thoát, lãng phí; phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Lã Ngọc Khuê phát biểu tại hội thảo

Ngoài ra, có ý kiến đề nghị, cần ưu tiên ứng dụng công nghệ mới trong phát triển đường sắt, nội địa hóa và làm chủ được công nghệ tiên tiến trong phát triển đường sắt; bảo đảm việc quản lý, vận hành và bảo trì đường sắt thuận lợi và hiệu quả; có chính sách khả thi nhằm khuyến khích và hỗ trợ phát triển ngành công nghiệp đường sắt đáp ứng tối đa nhu cầu phát triển trong thời gian tới.

Thanh Chi