Gánh hàng trăm tỷ đồng thuế đối ứng, doanh nghiệp thủy sản 'thấm đòn' thuế quan

Doanh nghiệp thủy sản sẽ phải đối diện với nhiều thách thức trong giai đoạn tới. Ảnh: Hoàng Anh

Doanh thu chững, lợi nhuận giảm tốc

Công ty CP Thực phẩm Sao Ta, công ty con chuyên về ngành tôm của PAN Group, mới đây đã công bố báo cáo tài chính quý III/2025, ghi nhận doanh thu đạt hơn 2.980 tỷ đồng, tăng nhẹ 5%, lợi nhuận sau thuế 112 tỷ đồng, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2024.

Mặc dù vậy, riêng tháng 9, Sao Ta ghi nhận doanh thu giảm 2% so với cùng kỳ năm ngoái và giảm 26% so với tháng 8. Đây là tháng đầu tiên doanh thu của Sao Ta đi lùi với cùng kỳ.

Doanh thu bắt đầu có dấu hiệu chững lại trong khi chi phí gia tăng, đặc biệt là một loạt chi phí liên quan đến thị trường Mỹ như thuế đối ứng, thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp.

Trong đó, quý III/2025 là quý đầu tiên doanh nghiệp ghi nhận chi phí thuế đối ứng gần 200 tỷ đồng.

Tương tự, Công ty CP Thủy sản Minh Phú, một ông lớn ngành tôm khác, cũng chi đến 192 tỷ đồng trong quý III/2025 cho thuế đối ứng, đi kèm với đó là hàng chục tỷ đồng chi phí thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp.

Quý III/2025, Minh Phú đạt doanh thu gần 2.990 tỷ đồng, tăng 5%, lợi nhuận sau thuế đạt gần 112 tỷ đồng, tăng 18% so với cùng kỳ, mức tăng trưởng về lợi nhuận tụt mạnh nếu so với lợi nhuận tăng 2,3 lần dù doanh thu giảm nhẹ trong quý II/2025.

Lũy kế 9 tháng, công ty đạt 6.856 tỷ đồng doanh thu và 251 tỷ đồng lãi sau thuế, lần lượt tăng 23% và 7% so với cùng kỳ 2024.

Trong mảng cá tra, Công ty CP Vĩnh Hoàn ghi nhận lợi nhuận sau thuế tăng 35% so với cùng kỳ, đạt 455 tỷ đồng, vẫn tương đối khả quan nhưng thấp hơn so với mức tăng 54% của quý II/2025.

Tuy nhiên, theo giải trình của Vĩnh Hoàn, mức tăng trưởng lợi nhuận lại chủ yếu đến từ thu nhập tài chính tăng và chi phí tài chính giảm. Cụ thể, trong quý III/2025, doanh thu tài chính của công ty tăng gấp đôi so với cùng kỳ, lên hơn 116 tỷ đồng, chi phí tài chính chỉ còn 22 tỷ đồng, bằng gần 1/4 so với cùng kỳ 2024.

Trước đó, Vĩnh Hoàn có báo cáo về hoạt động kinh doanh tháng 8/2025, ghi nhận doanh thu đi lùi tới 15% sau thời gian tạm hoãn thuế đối ứng. Trong đó, thị trường Mỹ giảm đến 45% và thị trường Trung Quốc giảm 31%.

Lũy kế 9 tháng, Vĩnh Hoàn ghi nhận doanh thu hơn 9.310 tỷ đồng, giảm nhẹ so với cùng kỳ, lợi nhuận sau thuế tăng 39% so với cùng kỳ, đạt 1.206 tỷ đồng. Như vậy, công ty hoàn thành 114% mục tiêu cơ bản và 88% mục tiêu tăng trưởng cao năm 2025.

Cũng ghi nhận doanh thu sụt giảm khoảng 10% trong quý III/2025 nhưng Công ty CP Đầu tư và phát triển đa quốc gia (IDI) ghi nhận lãi sau thuế hơn 35 tỷ đồng, tăng gấp đôi so với cùng kỳ và là mức cao nhất trong 3 năm trở lại đây.

Tuy vậy, kết quả khởi sắc này cũng đến một phần từ việc doanh thu tài chính tăng mạnh tới 48%. Ngoài ra, thị trường xuất khẩu lớn nhất của IDI Trung Quốc và Mexico, chiếm đến 70% cơ cấu xuất khẩu, khiến công ty không nhiều rủi ro từ chính sách thuế quan của Mỹ.

Doanh nghiệp thủy sản trước bão rào cản thương mại

Doanh nghiệp thủy sản xuất khẩu sang Mỹ - thị trường lớn nhất của ngành thủy sản Việt Nam, đang phải đối diện với thách thức “thuế chồng thuế”, bao gồm mức thuế đối ứng có thể lên đến 20%, cao hơn so với nhiều đối thủ cạnh tranh.

Mới đây nhất, Nghị viện Mỹ đã thông qua nghị quyết chấm dứt chính sách thuế quan toàn cầu của Tổng thống Donald Trump nhưng nhiều khả năng nghị quyết này không có hiệu lực bởi ông Trump có thể phủ quyết nếu được thông qua.

Riêng ngành tôm, sắp tới, mức thuế chống bán phá giá có thể lên đến 35,29% nếu xuất khẩu sang Mỹ, là mức thuế chống bán phá giá cao nhất trong lịch sử ngành tôm, đe dọa bóp nghẹt lợi nhuận của doanh nghiệp.

Ngoài ra, việc 12 nghề cá khai thác của Việt Nam bị Mỹ từ chối công nhận tương đương, theo đạo luật bảo vệ động vật có vú ở biển cũng khiến các sản phẩm như cá ngừ, tôm hùm, cua, ghẹ không được xuất khẩu sang Mỹ, bên cạnh việc gây thiệt hại về uy tín của doanh nghiệp thủy sản xuất khẩu.

Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) kiến nghị doanh nghiệp thủy sản cần theo dõi chặt chẽ diễn biến thị trường để chủ động ứng phó, đồng thời cơ cấu lại thị trường xuất khẩu và tập trung vào sản phẩm chế biến sâu để gia tăng biên lợi nhuận.

Phạm Sơn