Doanh nghiệp Việt trước ngưỡng chuyển đổi ESG

Khi nguồn lực vững chắc và tư duy thay đổi mạnh mẽ, câu hỏi mà cộng đồng doanh nghiệp trong nước bắt đầu đặt ra không phải là “có thực hiện ESG hay không”, mà là “cách nào để ESG thực sự tạo ra giá trị kinh tế và xã hội bền vững”. Hiện nay, các doanh nghiệp lớn đã chủ động tích hợp các tiêu chí ESG vào chiến lược quản trị, sản xuất, chuỗi cung ứng, thậm chí quảng bá thương hiệu xanh.

Doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư và hành động

Nếu coi ESG là “tấm gương phản chiếu” năng lực phát triển bền vững của doanh nghiệp, thì Công ty CP LC Foodschính là một điển hình tiêu biểu của ngành thực phẩm Việt Nam đang tự làm mới mình để vươn ra thế giới.

Ra đời cách đây 15 năm, Công ty CP LC Foods phát triển theo mô hình 3F - Mô hình từ trang trại đến bàn ăn: Một chiến lược sản xuất thực phẩm khép kín theo chuỗi Feed (thức ăn chăn nuôi) - Farm (trang trại) - Food (thực phẩm). Trong nhiều năm doanh nghiệp đã xây dựng hệ sinh thái khép kín gồm 5 nhà máy hiện đại, danh mục hơn 400 sản phẩm đạt các chứng nhận quốc tế như HACCP, BRCGS, FSSC 22000, SMETA… Sản phẩm của LC Foods hiện đã có mặt tại hơn 30 quốc gia, từ châu Á đến châu Âu. Ông Lê Văn Sơn, Phó Tổng Giám đốc Thường trực Công ty CP LC Foods chia sẻ: “Doanh nghiệp chủ động kiểm soát toàn bộ chuỗi giá trị từ nhà máy thức ăn thủy sản (Mekong Aqua Feed), đến vùng nuôi cá đạt chuẩn, rồi các nhà máy chế biến thực phẩm hoàn chỉnh. Nhờ vậy, doanh nghiệp kiểm soát nguồn gốc nguyên liệu toàn diện, đồng thời giám sát chặt chẽ quá trình nuôi, bảo quản, chế biến để giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng và sử dụng hiệu quả hơn tài nguyên".

Tấm biển năng lượng mặt trời phủ kín nóc một nhà máy thuộc hệ sinh thái LC Foods Group. (Ảnh: ĐỖ BẢO)

Ở LC Foods, câu chuyện “giảm tác động đến môi trường” bắt đầu ngay từ khâu nguyên liệu. Doanh nghiệp hợp tác với các vùng chăn nuôi, trồng trọt đạt tiêu chuẩn Global G.A.P, triển khai mô hình nông nghiệp tái tạo: Tái sử dụng phụ phẩm, hạn chế khí thải, tiết kiệm nước và năng lượng. Tại các nhà máy, LC Foods đầu tư hệ thống xử lý nước tuần hoàn, giảm 30% lượng nước tiêu thụ mỗi năm, đồng thời sử dụng năng lượng mặt trời để vận hành dây chuyền lạnh.

Công nghệ cũng là “chìa khóa xanh” của LC Foods. Từ năm 2022, tập đoàn đã số hóa toàn bộ quy trình truy xuất nguồn gốc sản phẩm, từ trang trại, nguyên liệu, đóng gói đến logistics, giúp người tiêu dùng dễ dàng theo dõi hành trình “sạch và an toàn” của từng món ăn. Hệ thống SAP Cloud ERP và AI giúp tối ưu chuỗi cung ứng, giảm hao hụt, kiểm soát carbon trong từng công đoạn.

Về phương diện xã hội (Social), LC Foods tạo việc làm ổn định cho hàng nghìn lao động địa phương, đặc biệt là phụ nữ và thanh niên vùng nông thôn. Doanh nghiệp tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng nghề, an toàn thực phẩm, khuyến khích người lao động tham gia vào các hoạt động cộng đồng, từ trồng cây, hiến máu, hỗ trợ vùng thiên tai đến tặng suất ăn miễn phí cho trẻ em khó khăn.

Ông Lê Văn Sơn, Phó Tổng Giám đốc Thường trực Công ty CP LC Foods.

Ở khía cạnh quản trị (Governance), LC Foods vận hành bộ quy tắc ứng xử minh bạch, xây dựng văn hóa “chính trực, hợp tác, sáng tạo”. Hệ thống quản trị nội bộ tuân thủ các chuẩn mực quốc tế, đặc biệt là SMETA, tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội được các tập đoàn bán lẻ châu Âu sử dụng để đánh giá chuỗi cung ứng. Ông Sơn cho biết: “Từ nhiều năm nay, doanh nghiệp đã vận hành hệ thống SAP Business One và sẽ chính thức chuyển sang SAP S/4HANA Public Cloud từ cuối năm 2025 trong dự án chuyển đổi số toàn diện. Hệ thống này không chỉ giúp giám sát thời gian thực về tài chính, kho vận, nhân sự mà còn là nền tảng để minh bạch hóa toàn bộ chuỗi giá trị. Từ hoạch định nguồn lực, kiểm soát dòng tiền đến quản trị hiệu suất nội bộ, mọi hoạt động đều được số hóa nhằm bảo đảm tính minh bạch, kỷ luật và khả năng phản ứng nhanh trước biến động thị trường”.

Tại Công ty cổ phần Sữa TH, ESG được cụ thể hóa bằng những con số ấn tượng: 7 triệu kWgiờ năng lượng mặt trời, 5.000 tấn CO₂ được cắt giảm mỗi năm, 1,6 triệu m³ nước được tái sử dụng. Song song đó là những chương trình cộng đồng: “Sữa học đường”, “Bữa ăn học đường”, “Vì tầm vóc Việt”, nơi doanh nghiệp không chỉ sản xuất sữa, mà còn gieo mầm trách nhiệm xã hội.

Ngành năng lượng, vốn được xem là lĩnh vực “nóng”, cũng đang từng bước xanh hóa. Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đã công bố báo cáo phát triển bền vững theo chuẩn GRI từ năm 2015, đầu tư mạnh vào năng lượng tái tạo, công nghệ thu hồi carbon, và tăng cường minh bạch quản trị. “Phát triển bền vững không còn là lý thuyết, đó là yêu cầu sống còn”, ông Phạm Tuấn Anh, thành viên HĐTV PVN nhấn mạnh.

Còn ở lĩnh vực giao thông vận tải, Xanh SM trở thành biểu tượng của chuyển đổi xanh khi đạt 300 triệu chuyến xe, tạo 100.000 việc làm, và giảm hơn 211.000 tấn CO₂ chỉ sau hai năm. Không dừng ở Việt Nam, Xanh SM đã mở rộng sang Lào, Indonesia, góp phần hình thành “Liên minh xanh” hơn 100 doanh nghiệp.

Hiện nay, các doanh nghiệp lớn đã chủ động tích hợp các tiêu chí ESG vào chiến lược quản trị, sản xuất, chuỗi cung ứng, thậm chí quảng bá thương hiệu xanh.

Có thể thấy, ESG không còn là khẩu hiệu, mà là một chuẩn mực phát triển mới, nơi doanh nghiệp được đánh giá không chỉ qua lợi nhuận, mà qua cách họ ứng xử với môi trường, con người và xã hội. ESG, viết tắt của Environment, Social, Governance, đang trở thành ngôn ngữ chung của thế giới, thước đo uy tín và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong thời đại hậu công nghiệp, nơi “tăng trưởng xanh” và “phát triển có trách nhiệm” không còn là lựa chọn, mà là con đường duy nhất.

ESG - Nền tảng cho phát triển bền vững

Ở Việt Nam, từ sau cam kết Net Zero, các chính sách, chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, năng lượng tái tạo đã liên tiếp được ban hành. ESG, vì thế, không còn là khái niệm học thuật, mà đang tác động vào từng ngành, từng lĩnh vực, doanh nghiệp, từ tập đoàn đa quốc gia đến các công ty vừa và nhỏ.

Năm 2025, đánh dấu 15 năm hành trình LC Foods, cũng là năm bản lề khi tập đoàn sáp nhập thêm nhà máy mới và hoàn thiện chiến lược ESG giai đoạn 2025-2030, hướng tới là một trong doanh nghiệp thực phẩm trung hòa carbon của Việt Nam.Từ một doanh nghiệp chế biến thực phẩm trong nước, LC Foods giờ đây đang định hình vị thế mới: Doanh nghiệp Việt Nam xanh, có trách nhiệm, có tầm nhìn toàn cầu.

Theo ông Lê Văn Sơn, Phó Tổng Giám đốc Thường trực Công ty CP LC Foods: Trong thời đại ngày nay, một thương hiệu không còn được định vị chỉ qua sản phẩm hay chiến dịch quảng bá, mà qua niềm tin của người tiêu dùng về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. ESG - đối với LC Foods không phải là chiến lược truyền thông, mà là lời cam kết thầm lặng nhưng bền vững, thể hiện qua hành động nhất quán trong từng khâu vận hành. Doanh nghiệp tin rằng, khi doanh nghiệp từng bước thực hành ESG một cách bài bản và có hệ thống, điều đó sẽ tạo nên hình ảnh thương hiệu đáng tin cậy, được người tiêu dùng ủng hộ không chỉ vì chất lượng sản phẩm, mà vì những giá trị tốt đẹp mà sản phẩm ấy mang theo.

Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc, Chủ tịch Hội đồng quốc gia về Phát triển bền vững phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn Doanh nghiệp phát triển bền vững Việt Nam 2025.

Trong phát biểu tại Diễn đàn Doanh nghiệp phát triển bền vững Việt Nam 2025 diễn ra vào cuối tháng 8 vừa qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc khẳng định: "Trong tiến trình thúc đẩy phát triển bền vững tại Việt Nam, cộng đồng doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm. Doanh nghiệp là nơi hiện thực hóa các ý tưởng sáng tạo, áp dụng mô hình kinh doanh mới, chủ thể dẫn dắt quá trình đổi mới công nghệ, triển khai chuẩn mực ESG và đóng góp thiết thực vào việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững mà Việt Nam đã cam kết cùng cộng đồng quốc tế".

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, Chính phủ sẽ tiếp tục đồng hành với doanh nghiệp qua việc hoàn thiện thể chế và khung pháp lý; đẩy mạnh phát triển hạ tầng chiến lược như năng lượng tái tạo, hạ tầng số; phát triển tài chính xanh và thị trường tín dụng bền vững; huy động nguồn lực quốc tế và xã hội để hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Theo bà Lăng Trịnh Mai Hương, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Kiểm toán Nhà nước), ngày càng nhiều doanh nghiệp Việt chủ động thực hành ESG bởi họ nhận thấy rõ lợi ích thiết thực cho chính mình. Việc tuân thủ các tiêu chí ESG giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu và mở rộng thị trường xuất khẩu, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ áp dụng chính sách thuế đối ứng và các thị trường lớn như EU siết chặt tiêu chuẩn phát triển bền vững.

Không chỉ mở ra cơ hội tiếp cận thị trường, ESG còn giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, đặc biệt là tín dụng xanh, một xu hướng đầu tư đang lan rộng. Khi biết cân đối giữa chi phí thực hiện và lợi ích dài hạn, doanh nghiệp sẽ hình thành chiến lược ESG bài bản và hiệu quả hơn, biến ESG từ khẩu hiệu thành hành động cụ thể.

Là một nền kinh tế xuất khẩu, Việt Nam đang chịu tác động trực tiếp từ xu thế hội nhập và các quy định toàn cầu về phát triển bền vững. Các tiêu chuẩn ESG ngày càng nghiêm ngặt đã buộc doanh nghiệp Việt tăng tốc chuyển đổi, để không chỉ “đáp ứng” mà còn bắt kịp và tiến cùng thế giới.

Về mặt chính sách, bà Hương cho biết nhiều văn bản và chương trình hỗ trợ đã được ban hành, góp phần khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi theo hướng xanh và bền vững. Đáng chú ý, trong 2-3 năm gần đây, các chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, thí điểm thị trường carbon, hay ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho mô hình phát triển xanh đã trở thành động lực mạnh mẽ giúp doanh nghiệp nhìn nhận lại hướng đi và củng cố niềm tin vào con đường ESG.

ĐỨC BẢO - ĐỨC HẠNH