Georgia sắp bỏ phiếu lần 2, Cộng hòa căng sức giữ Thượng viện

Kết quả bầu thượng nghị sĩ Mỹ ở 49 bang đã có sau ngày bỏ phiếu 3-11-2020, trừ bang Georgia vì không có ứng viên nào đạt quá bán. Ngày 5-1 (giờ địa phương), bang Georgia sẽ thực hiện vòng bỏ phiếu thứ hai chọn hai thượng nghị sĩ chính thức đại diện bang, tức hai ghế cuối cùng trong Thượng viện khóa mới.

Cuộc bầu cử sống còn cho hai đảng

Trong cuộc bầu cử lần này, hai thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa - ông David Perdue và bà Kelly Loeffler sẽ đối đầu với hai đối thủ thuộc đảng Dân chủ là ông Jon Ossoff và ông Raphael Warnock. Đánh giá thông tin nền từng ứng viên, một điểm thú vị là ông Perdue nay đã 71 tuổi và đã làm thượng nghị sĩ từ năm 2015 đến nay. Trong khi đó, đối thủ của ông là ông Ossoff chỉ mới 31 tuổi, là một nhà báo với rất ít kinh nghiệm hoạt động chính trị thực tế. Tương tự, bà Loeffler vốn là một chính khách chuyên nghiệp lại phải chạy đua với ông Warnock hiện là mục sư tại một nhà thờ trong bang. Trong bốn ứng viên, người đạt được tỉ lệ phiếu bầu cao nhất trong cuộc bỏ phiếu ngày 3-11-2020 là ông Perdue với 49,7%, theo thống kê của hãng tin AP.

Từ trái qua: Thượng nghị sĩ Kelly Loeffler, ứng viên Raphael Warnock, thượng nghị sĩ David Perdue và ứng viên Jon Ossoff. Ảnh minh họa: NBC

Về tính chất quan trọng của cuộc bầu cử, hiện đảng Cộng hòa thắng 50 ghế trong Thượng viện, đảng Dân chủ thắng 48 ghế. Đảng Cộng hòa chỉ cần giành được thêm một ghế ở bang Georgia cũng sẽ duy trì được thế kiểm soát Thượng viện từ năm 2014 đến nay, đồng thời tiếp tục duy trì sức ảnh hưởng lên mọi quyết định của chính quyền mới. Tuy nhiên, nếu phe Dân chủ thắng cả hai ghế thượng nghị sĩ, Thượng viện khóa 117 sẽ có tỉ lệ cân bằng 50-50. Khi đó, theo quy định của hiến pháp, lá phiếu của chủ tịch Thượng viện (người đồng thời là phó tổng thống Mỹ, tức bà Kamala Harris trong nhiệm kỳ tới) sẽ đóng vai trò quyết định. Chiếm được thế đa số tại Thượng viện, chính quyền ông Joe Biden sẽ có ưu thế lớn trong hoạch định, triển khai các chương trình nghị sự và bổ nhiệm nhân sự vào các vị trí quan trọng mà không sợ bị đảng Cộng hòa cản trở.

Cục diện hai bên lúc này

Kết quả thăm dò trước ngày bầu cử do ĐH Florida thực hiện cho thấy cuộc đua đang ngày càng trở nên căng thẳng. Tính đến ngày 1-1, đã có hơn 3 triệu cử tri đi bỏ phiếu sớm, chiếm khoảng 38% tổng số cử tri toàn bang, phá vỡ mọi kỷ lục bầu cử trước đó ở Georgia. Trong số này có hơn 928.000 cử tri đã gửi lá phiếu bầu qua đường bưu điện, 2,07 triệu người khác trực tiếp đến các điểm bỏ phiếu.

Hiện chưa thể định lượng chính xác thế thắng thua từ số cử tri này, bởi hệ thống bầu cử ở Georgia không đếm số lượng phiếu bầu chia theo đảng phái. Dù vậy, xét theo từng địa phương thì khảo sát của ĐH Florida cho thấy tỉ lệ cử tri đi bỏ phiếu sớm ở khu vực nông thôn, vốn là những địa bàn lâu nay bầu cho ứng viên đảng Cộng hòa, thấp hơn những khu vực thành thị. Giới phân tích nhận định chiến dịch tranh cử của các ứng cử viên tại Georgia đều áp dụng chiến lược tập trung thu hút nhóm cử tri trung thành thay vì tìm kiếm số cử tri mới. Đảng Cộng hòa muốn giữ thế mạnh trong cộng đồng da trắng nông thôn, trong khi đảng Dân chủ hướng đến nhóm cử tri tại các trung tâm đô thị.

Georgia lâu nay được xem là thành trì truyền thống của đảng Cộng hòa nhưng những thay đổi về nhận thức và dân số như việc người trẻ có cảm tình với các giá trị cấp tiến hơn thế hệ trước đó đã giúp đảng Dân chủ gây dựng được “làn sóng xanh” ở đây. Chưa có một ứng cử viên Dân chủ nào chiến thắng trong cuộc bầu cử thượng nghị sĩ ở Georgia trong gần 10 năm qua. Dù vậy, chiến thắng sít sao của ông Biden tại bang này hồi tháng 11-2020 có thể là dấu hiệu cho thấy gió đã đổi chiều.

Bên cạnh đó, thời gian qua đã xuất hiện không ít dấu hiệu bất lợi cho các ứng viên đảng Cộng hòa, đơn cử như việc ông Trump mới đây lên tiếng chỉ trích nặng nề các lãnh đạo đảng đã không ủng hộ ông trong quyết định nâng mức cứu trợ COVID-19 cho mỗi người dân Mỹ từ 600 USD lên 2.000 USD. Ông cũng tiến hành phủ quyết Đạo luật ủy quyền quốc phòng (NDAA) tài khóa 2021 đã được Quốc hội thông qua vì có một số nội dung không sửa đổi theo ý ông.

Dù vậy, theo đài Fox News, ông Trump dự kiến vẫn sẽ có mặt tại thị trấn Dalton của Georgia vào tối 4-1 (giờ địa phương) để vận động sự ủng hộ dành cho các ứng viên đảng Cộng hòa. Trong khi đó, ông Biden tuyên bố sẽ tới thủ phủ của bang là TP Atlanta cũng trong ngày 4-1 để vận động tranh cử cho hai ứng viên đảng Dân chủ.•

VĨ CƯỜNG