Getty Images chi hàng triệu USD kiện Stability AI sao chép 12 triệu ảnh, bỏ qua OpenAI và các hãng khác
Getty Images (Mỹ) đang chi hàng triệu USD để đối đầu với một 'thế giới ngụy biện' thông qua vụ kiện Stability AI, theo Giám đốc điều hành Craig Peters của công ty cấp phép ảnh này.
Stability AI là công ty khởi nghiệp có trụ sở tại Anh nổi tiếng với mô hình chuyển văn bản thành hình ảnh Stable Diffusion.
Trong cuộc phỏng vấn với hãng tin CNBC, Craig Peters (Giám đốc điều hành Getty Images) cho biết Stability AI cùng các phòng thí nghiệm AI khác đang đánh cắp tài liệu có bản quyền để huấn luyện mô hình nhằm phục vụ lợi ích thương mại.
Ông nói rằng các công ty này đang sử dụng tài liệu có bản quyền để phát triển các mô hình AI mạnh mẽ dưới danh nghĩa đổi mới sáng tạo, sau đó “lại đưa các dịch vụ đó quay trở lại các thị trường thương mại hiện tại”.
“Đó là gây xáo trộn thị trường dựa trên triết lý ‘di chuyển nhanh và phá vỡ mọi thứ’. Chúng tôi cho rằng đó là cạnh tranh không công bằng. Chúng tôi không chống lại cạnh tranh. Luôn có những đối thủ cạnh tranh mới xuất hiện từ các công nghệ mới hoặc các công ty mới. Nhưng đó là cạnh tranh không lành mạnh, là hành vi trộm cắp”, Craig Peters tuyên bố.
"Di chuyển nhanh và phá vỡ mọi thứ" là một triết lý phát triển sản phẩm và kinh doanh, đặc biệt phổ biến trong ngành công nghệ và các công ty khởi nghiệp ở Thung lũng Silicon.
Ý nghĩa cốt lõi của triết lý
Tốc độ ưu tiên hơn sự hoàn hảo: Thay vì dành quá nhiều thời gian để lập kế hoạch, hoàn thiện và tránh mọi sai sót, triết lý này khuyến khích việc ra mắt sản phẩm hoặc tính năng nhanh chóng, thử nghiệm trên thực tế và chấp nhận rằng sẽ có những lỗi hoặc vấn đề phát sinh.
Thúc đẩy đổi mới và thử nghiệm: Nó đề cao việc thử nghiệm liên tục, chấp nhận rủi ro và sẵn sàng "phá vỡ" những quy tắc, cấu trúc hoặc phương pháp hiện có để tìm ra những giải pháp đột phá, mới mẻ hơn.
Học hỏi từ sai lầm: Các lỗi không được coi là thất bại mà là cơ hội để học hỏi, cải thiện và lặp lại nhanh hơn.
Cụm từ đó nổi tiếng nhờ Mark Zuckerberg, Giám đốc điều hành Facebook (nay là Meta Platforms), khi ông sử dụng nó như một phương châm nội bộ để thúc đẩy văn hóa phát triển nhanh chóng của công ty.
Tuy nhiên, triết lý này cũng có những mặt hạn chế và bị chỉ trích trong những năm gần đây, đặc biệt khi các sản phẩm công nghệ ngày càng tác động sâu rộng đến đời sống xã hội. Việc "phá vỡ mọi thứ" có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn về mặt đạo đức, quyền riêng tư hoặc thậm chí là sự ổn định của hệ thống. Vì vậy, nhiều công ty hiện nay đã chuyển sang các triết lý thận trọng hơn như "di chuyển nhanh nhưng ổn định".
Craig Peters cho biết ngành công nghiệp AI đang lập luận rằng “nếu các nhà phát triển buộc phải trả tiền để tiếp cận các tác phẩm sáng tạo thì điều đó sẽ giết chết sự đổi mới”.
“Chúng tôi đang chiến đấu với một thế giới ngụy biện”, CEO Getty Images nói với CNBC.
Getty Images đang kiện Stability AI tại cả Anh và Mỹ với cáo buộc công ty này đã sao chép 12 triệu hình ảnh mà không có sự cho phép hay bồi thường “để phục vụ lợi ích thương mại của Stability AI và gây thiệt hại cho các nhà sáng tạo nội dung”.
Stability AI đã phản bác vụ kiện, cho rằng các cáo buộc của Getty Images là không có căn cứ. Stability AI thừa nhận một số hình ảnh từ trang web của Getty Images đã được sử dụng để huấn luyện mô hình Stable Diffusion, nhưng phủ nhận mọi trách nhiệm pháp lý liên quan đến các cáo buộc từ công ty Mỹ.
Trước đây, Stability AI lập luận rằng việc sử dụng tài liệu được bảo vệ bản quyền trên mạng là hợp pháp theo học thuyết fair use (sử dụng hợp lý). Học thuyết này cho phép sử dụng hạn chế tài liệu có bản quyền trong một số trường hợp nhất định, chẳng hạn các trường hợp sử dụng “mang tính biến đổi” nhằm thêm biểu cảm hoặc ý nghĩa mới cho các tác phẩm gốc.
Khi được CNBC liên hệ, Stability AI từ chối bình luận về vụ việc.
Getty Images chi hàng triệu USD cho một vụ kiện Stability AI, bỏ qua OpenAI và các hãng khác vì chi phí kiện tụng quá cao - Ảnh: Getty Images
“Vụ kiện của chúng tôi có cơ sở rất vững chắc”
Các công ty khởi nghiệp AI đang nhận được nguồn đầu tư hàng tỉ USD để phát triển mô hình nền tảng, với những hãng công nghệ lớn như Microsoft, Google và Amazon đổ tiền vào lĩnh vực này.
OpenAI, Anthropic và Mistral AI đã phát triển mạnh mẽ nhờ vào việc thu thập lượng dữ liệu khổng lồ từ internet để huấn luyện các mô hình AI nền tảng, có khả năng tạo ra văn bản, hình ảnh và video sống động như thật.
Tuy nhiên, chiến lược của những hãng này làm dấy lên lo ngại về việc sử dụng tài liệu có bản quyền. Một số vụ kiện đã được đệ trình chống lại các công ty AI với cáo buộc vi phạm bản quyền, từ vụ của báo The New York Times với OpenAI đến tuyên bố từ các hãng thu âm Mỹ nhắm vào các dịch vụ tạo nhạc AI như Suno và Udio.
Theo Craig Peters, một phần lý do Getty Images chỉ kiện Stability AI chứ không phải các công ty khác là vì việc theo đuổi pháp lý “cực kỳ tốn kém”.
“Ngay cả với một công ty như Getty Images, chúng tôi không thể theo đuổi tất cả hành vi vi phạm xảy ra trong một tuần. Chúng tôi không thể theo đuổi vì chi phí kiện tụng quá cao. Chúng tôi đang chi hàng triệu USD cho một vụ kiện duy nhất”, ông tiết lộ.
Tuy nhiên, Craig Peters thừa nhận rằng đây không phải là một cuộc chiến dễ dàng. “Tôi nghĩ vụ kiện của chúng tôi có cơ sở rất vững chắc. Song, tôi phải nói thêm rằng chúng tôi đã phải đệ đơn kiện ở cả Mỹ và Anh. Thành thật mà nói, chúng tôi không biết việc Stability AI huấn luyện AI đã diễn ra ở đâu”.
“Có những yếu tố mà chúng tôi phải điều tra và chi tiền cho việc thẩm tra pháp lý, họ thì chống lại và chúng tôi phải chiến đấu, cứ thế giằng co qua lại. Về tổng thể các sự kiện ở quy mô toàn cầu, tôi nghĩ là chúng tôi hoàn toàn có lợi. Thế nhưng, cách mà các sự việc này thể hiện tùy theo bối cảnh địa lý và pháp lý hiện vẫn là điều mà chúng tôi sẽ còn phải tiếp tục xử lý và theo dõi trong tương lai”, Craig Peters chia sẻ thêm.
Phiên tòa sơ bộ để xác định trách nhiệm pháp lý dự kiến sẽ bắt đầu vào ngày 9.6.
Fair use là học thuyết pháp lý quan trọng trong luật bản quyền, đặc biệt phổ biến ở Mỹ, và đã được nhiều quốc gia khác áp dụng.
Về cơ bản, fair use cho phép một người hoặc tổ chức sử dụng tác phẩm có bản quyền của người khác mà không cần phải xin phép hoặc trả tiền nhuận bút/thù lao trong một số trường hợp nhất định. Mục đích của fair use là cân bằng giữa quyền lợi của chủ sở hữu bản quyền và lợi ích công cộng, thúc đẩy sự sáng tạo, học thuật, báo chí, phê bình và bình luận.
Ở Mỹ, các tòa án thường dựa vào 4 yếu tố chính để xác định liệu một trường hợp sử dụng có được coi là fair use hay không. Các yếu tố này không phải là danh sách kiểm tra cứng nhắc mà thường được xem xét tổng thể và linh hoạt:
Mục đích và tính chất của việc sử dụng
Thương mại hay phi thương mại/giáo dục: Việc sử dụng cho mục đích phi lợi nhuận, giáo dục, nghiên cứu, phê bình, bình luận, đưa tin thường có khả năng được coi là fair use cao hơn so với việc sử dụng cho mục đích thương mại.
Tính "biến đổi": Đây là một yếu tố rất quan trọng. Nếu việc sử dụng làm thay đổi tác phẩm gốc, thêm vào đó một biểu cảm, ý nghĩa hoặc mục đích mới (ví dụ biến đổi một bức ảnh để châm biếm, sử dụng một đoạn nhạc để tạo ra bản remix hoàn toàn mới) thì có nhiều khả năng được coi là fair use hơn là việc chỉ sao chép đơn thuần tác phẩm gốc.
Bản chất của tác phẩm có bản quyền
Sáng tạo hay dựa trên sự thật: Việc sử dụng các tác phẩm dựa trên sự thật (sách lịch sử, tài liệu khoa học) có khả năng được coi là fair use cao hơn so với các tác phẩm có tính sáng tạo cao (tiểu thuyết, thơ, nhạc, phim).
Đã xuất bản hay chưa xuất bản: Việc sử dụng một tác phẩm chưa được xuất bản thường ít có khả năng được coi là fair use hơn, vì tác giả có quyền kiểm soát việc công bố tác phẩm của mình.
Số lượng và tính chất của phần được sử dụng so với toàn bộ tác phẩm có bản quyền
Số lượng: Việc sử dụng một phần nhỏ của tác phẩm gốc có nhiều khả năng là fair use hơn so với việc sử dụng một phần lớn.
Tính chất: Ngay cả khi chỉ sử dụng một phần nhỏ, nếu đó là phần quan trọng nhất, độc đáo nhất của tác phẩm, thì khả năng được coi là fair use sẽ giảm.
Ảnh hưởng của việc sử dụng với thị trường tiềm năng hoặc giá trị tác phẩm có bản quyền
Nếu việc sử dụng tài liệu bản quyền có thể làm giảm doanh thu, lợi nhuận hoặc giá trị thị trường của tác phẩm gốc thì khả năng được coi là fair use sẽ rất thấp. Ví dụ: người tiêu dùng sẽ không mua tác phẩm gốc nữa vì đã có bản sao của bạn.
