Giá cả tăng, giới trẻ 'thắt lưng buộc bụng', đắn đo khi 'rút ví'

Theo báo cáo của Cục Thống kê, Bộ Tài chính, bình quân 9 tháng năm 2025, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 3,27% so với cùng kỳ năm trước. Bình quân 9 tháng năm 2025, lạm phát cơ bản tăng 3,19% so với cùng kỳ năm trước nhưng vẫn trong tầm kiểm soát, thấp hơn mức tăng 3,27% của CPI bình quân chung.

Dựa vào khảo sát của công ty nghiên cứu thị trường Q&Me, người tiêu dùng trẻ tại Việt Nam có cái nhìn lạc quan về tình hình kinh tế năm 2025, nhưng đồng thời cũng lo ngại về chi phí sinh hoạt tăng cao và sự bất ổn kinh tế. Theo khảo sát được thực hiện vào tháng 1/2025, với 300 người từ 20 đến 29 tuổi tại TP. HCM và Hà Nội, 53% người tham gia cho biết, họ cảm thấy tự tin về tài chính cá nhân, trong khi 17% bày tỏ sự lo lắng.

Vấn đề đáng quan tâm nhất là chi phí sinh hoạt tăng cao, với 70% người tham gia khảo sát này bày tỏ sự lo ngại. Giá thuê nhà, thực phẩm, và chi phí đi lại ngày càng đắt đỏ, gây áp lực lớn lên ngân sách cá nhân. Tiếp theo đó, 64% lo ngại về sự bất ổn kinh tế, đặc biệt là ảnh hưởng từ sự biến động của nền kinh tế toàn cầu và dòng vốn đầu tư nước ngoài.

Kim Ngân (ngành Quản trị kinh doanh, trường ĐH Văn Hiến) chia sẻ: “Từ năm thứ nhất, mình đã đi làm thêm. Ngoài học phí, mình không xin khoản tiền tiêu từ gia đình. Thời gian gần đây, giá cả tăng ảnh hưởng khá rõ đến cuộc sống của mình. Trước đây, vào các dịp lễ hay Tết, mình đều tự mua quà và mua vé xe về quê, nhưng năm nay, vé xe về quê phải nhờ gia đình mua giúp. Chỉ trong hơn một năm, vé xe đã tăng từ 650.000 đồng lên 750.000 đồng”.

Kim Ngân tham gia làm cộng tác viên thiện nguyện.

Để chi tiêu hợp lý, Kim Ngân chia khoản chi theo từng tuần và nếu tuần nào tiết kiệm được thì gửi vào quỹ tiết kiệm qua ví điện tử. Với chi phí sinh hoạt ngày càng tăng, cô nhận ra, tiết kiệm không chỉ là giữ tiền, mà còn là rèn luyện tính kỷ luật. Dù số tiền để dành không nhiều, nhưng mỗi tháng tiết kiệm được vài trăm nghìn đồng cũng khiến Ngân yên tâm và cảm thấy chủ động hơn trong cuộc sống.

Ngân Biện (ở TP. HCM) cho rằng, giá cả sinh hoạt ngày một tăng nhưng tiền lương lại không tăng tương xứng mà chỉ được điều chỉnh theo mỗi năm. Điều này đã trở thành vấn đề nan giải đối với một người làm công ăn lương: “Quan trọng nhất là phải biết chi tiêu hợp lý và nghiêm túc thực hiện kế hoạch chi tiêu, giảm bớt những chi phí phát sinh không cần thiết. Dù mức thu nhập hiện tại không cao, nhưng việc có một khoản tiết kiệm, dù nhỏ, cũng khiến mình có cảm giác an toàn”.

Ngân Biện.

Giới trẻ, đặc biệt là sinh viên đã tìm đủ mọi cách để xoay sở với vật giá leo thang. Nhiều nhóm bạn sinh viên thường rủ nhau ra các quán cà phê để học bài. Cách này giúp tiết kiệm tiền điện nước ở nhà trọ, chỉ tốn chút tiền nước uống. Nhiều bạn còn tranh thủ nghỉ ngơi, làm bài ngay tại thư viện của trường để vừa tránh nóng, vừa tiết kiệm kha khá.

Nhật Tân (TP. HCM) thường đi du lịch nên dễ nhìn thấy sự biến động về giá trị tiền Việt Nam quy đổi, khiến cho việc vi vu nước ngoài trở nên đắt đỏ với thu nhập của một nhân viên văn phòng như Nhật Tân.

Gia Hân (sinh viên tại TP. HCM) đưa ra ví dụ rõ ràng nhất là giá phòng trọ tăng đều qua các năm. Nếu như vài năm trước, một căn phòng tương đương có thể thuê với giá 1,5 - 2 triệu đồng/tháng, thì nay mức giá đã tăng lên thành 4 - 5 triệu đồng/tháng, chưa kể chi phí điện nước, Internet cũng đều tăng.

Gia Hân làm việc tự do trong lĩnh vực truyền thông.

Cô nói: “Về công việc làm thêm, mức thu nhập phổ biến cho sinh viên thường dao động từ 18.000 đến 25.000 đồng/giờ. Mình thấy một sự chênh lệch lớn giữa thu nhập cơ bản và giá cả thị trường. Mức thu nhập này chỉ đủ trang trải các nhu cầu tối thiểu như tiền ăn và một phần tiền nhà. Để tích lũy hay đầu tư vào học tập như mua sách, tham gia khóa học ngoại ngữ, kỹ năng, mình cần phải làm thêm nhiều giờ hơn, đánh đổi bằng thời gian học tập và nghỉ ngơi”.

Trọng Quân (nhân viên quản lý của một chuỗi cà phê).

Trọng Quân (quản lý của một chuỗi cà phê tại TP. HCM) kể: “Trước đây, khi còn làm nhân viên, thù lao của mình chỉ vừa đủ xoay sở chi phí sinh hoạt trong nhà. Đến khi lên vị trí quản lý, thu nhập tăng nhưng mình vẫn không có dư để dành dụm. Giá cả sinh hoạt giờ đây “chạy” nhanh hơn sức lao động của người trẻ như tụi mình”.

Theo ThS Nguyễn Phát Tài - nhà nghiên cứu truyền thông, giảng viên trường ĐH Kinh tế - Tài chính TP. HCM, tình trạng lạm phát có thể ảnh hưởng đến toàn xã hội. Trong đó, nó tác động mạnh đến nhóm dân cư có nguồn thu nhập cố định hoặc nguồn tài chính phụ thuộc như sinh viên. Chi phí cho sinh hoạt thiết yếu như: Nhà trọ, đi lại, thông tin liên lạc và học tập đều tăng, khiến sinh viên dễ rơi vào trạng thái thiếu hụt tài chính.

ThS Nguyễn Phát Tài - nhà nghiên cứu truyền thông, giảng viên trường ĐH Kinh tế - Tài chính TP. HCM

Theo ThS Nguyễn Phát Tài, giải pháp là cần xây dựng kế hoạch chi tiêu cá nhân hợp lý. Sinh viên hoặc những người có thu nhập cố định nên áp dụng nguyên tắc “ba phần”: 60% cho nhu cầu thiết yếu (ăn ở, đi lại, học tập), 30% cho nhu cầu cá nhân (giải trí, xã hội) và 10% cho tiết kiệm hoặc dự phòng khẩn cấp. Bên cạnh đó, hãy mua sắm thông minh, tận dụng chương trình khuyến mãi, chia sẻ chi phí ở ghép hoặc dùng các ứng dụng theo dõi chi tiêu để kiểm soát tài chính.