Giá dịch vụ đăng kiểm tàu biển sẽ được kiểm soát linh hoạt?

Giá còn chênh lệch

"Trước đây, mỗi lần đưa tàu đi đăng kiểm, tôi lo nhất là không biết… phải chi bao nhiêu," ông Nguyễn Văn Khải, chủ doanh nghiệp vận tải biển tại Hải Phòng, chia sẻ.

Ông Khải cho biết: Với chiếc tàu chở hàng 1.200 GT, nhiều năm trước mỗi lần đăng kiểm phải trả khoảng 47 triệu đồng; nhưng năm kia một đơn vị khác báo 65 triệu đồng cho cùng loại tàu – chênh tới 40 %. Trong khi đó, theo phân tích trên thị trường và các hồ sơ thu phí trước đây, có ghi nhận nhiều trường hợp phí đăng kiểm giữa hai trung tâm đăng kiểm tại các tỉnh có mức chênh nhau khá lớn – chủ yếu vì tuổi tàu khác, hệ thống máy khác, nhưng phần lớn đơn vị tự quyết giá, thiếu trần chung rõ ràng.

Theo quy định cũ tại Thông tư 40/2016/TT‑BGTVT, chi phí dịch vụ đăng kiểm chỉ "theo giá dịch vụ của tổ chức đăng kiểm thực hiện" mà chưa có mức trần rõ ràng phù hợp với tuổi tàu và tổng dung tích. Sự thiếu đồng nhất khiến mức phí có nơi chênh nhau tới vài chục phần trăm, thậm chí cao gấp đôi. Chính vì thế, bên cạnh việc quản lý chi phí, chủ tàu cũng phản ánh lo ngại: "Liệu mình có bị thu giá cao hơn cần thiết không?"

Chi phí kiểm định vốn phụ thuộc vào loại, dung tích và tuổi tàu.

Chuẩn hóa khung giá dịch vụ

Thông tư 28/2025/TT-BXD được ban hành nhằm chuẩn hóa khung giá dịch vụ đăng kiểm, đảm bảo công khai, thống nhất trên toàn quốc. Cụ thể, đơn vị đăng kiểm được quyền tự quyết giá cụ thể nhưng không được vượt mức tối đa do Bộ trưởng Bộ Xây dựng quy định.

Theo đó, Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội doanh nghiệp để hoàn thiện dự thảo (lần 2) Thông tư quy định về cơ chế, chính sách quản lý giá dịch vụ đăng kiểm tàu biển. Việc quy định giá dịch vụ đăng kiểm tàu biển nhằm triển khai Luật Giá, nghị định hướng dẫn luật này và phục vụ công tác quản lý của Bộ Xây dựng trong hoạt động đăng kiểm. Phạm vi điều chỉnh của thông tư là cơ chế, chính sách quản lý giá dịch vụ đăng kiểm tàu biển (trừ tàu biển phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh và tàu cá) thuộc dịch vụ kiểm định phương tiện vận tải.

Phương pháp này áp dụng cho các dịch vụ kiểm định khi: Sửa chữa tàu biển; hoán cải lớn tàu biển; kiểm định bất thường tàu biển; kiểm tra liên tục hệ thống máy tàu biển; kiểm tra liên tục hệ thống máy tàu biển theo biểu đồ bảo dưỡng theo kế hoạch.

Trường hợp thời gian kiểm định giám sát kỹ thuật đóng mới, hoán cải tàu biển kéo dài quá thời gian quy định trong hợp đồng giám sát kỹ thuật được ký kết giữa cơ quan đăng kiểm với khách hàng thì giá kiểm định tính thêm được xác định theo giá kiểm định theo thời gian thực hiện công việc thực tế trong giai đoạn thời gian kéo dài. Trường hợp kiểm định chu kỳ tàu biển phải tăng số lần thực hiện công việc kiểm định do phải thực hiện giám sát, kiểm tra bổ sung thì giá dịch vụ kiểm định chu kỳ tàu biển tính thêm theo thời gian thực hiện công việc bổ sung thực tế.

Đơn vị kiểm định phải tối ưu chi phí

Thông tư 28/2025/TT-BXD xác định rõ đặc điểm kinh tế — kỹ thuật của dịch vụ đăng kiểm tàu biển, làm cơ sở để xây dựng mức giá tối đa.

Ngoài ra, thông tư mới cũng yêu cầu: giá đã bao gồm VAT, nhưng không gồm chi phí ăn ở, đi lại, hồ sơ ngoài giờ; thời gian kiểm định 1 lần tối đa 4 giờ; dưới 2 giờ tính 0,5 lần.

Giá đăng kiểm còn được tính theo loại tàu, tuổi tàu và tổng dung tích, nhân với hệ số quy định trong phụ lục của thông tư. Mỗi loại tàu – chở hàng, container, dầu… – có hệ số khác nhau.

"Chúng tôi ủng hộ chính sách này vì giúp chủ tàu yên tâm hơn. Chi phí đăng kiểm chiếm 3–5% tổng chi phí khai thác, nếu kiểm soát tốt thì doanh nghiệp bớt gánh nặng", ông Khải nói.

Ông Phạm Minh Tuấn, chủ tàu chở container 3.000 GT góp ý thêm: "Nếu đơn vị đăng kiểm vẫn thu đúng trần nhưng không nâng chất lượng, thì chủ tàu sẽ thiệt; mong rằng cùng với khung giá phải đi kèm tiêu chí chất lượng rõ ràng."

Về phía đơn vị cung cấp dịch vụ, bà Lê Thị Hương – Trung tâm Đăng kiểm 29‑07D tại Quảng Ninh – bày tỏ: "Việc đặt trần là cần thiết để minh bạch, nhưng chúng tôi lo nếu giá tối đa không đủ phản ánh chi phí đầu tư thiết bị nhập khẩu và nhân lực chuyên môn, thì đơn vị sẽ gặp khó khăn về kinh doanh."

Chung quan điểm, đại diện một đơn vị đăng kiểm tại Hải Phòng cho rằng, các đơn vị kiểm định đứng trước thách thức tối ưu chi phí để vận hành bền vững.

Chia sẻ băn khoăn này, một chuyên viên Cục Đăng kiểm Việt Nam, nhận định: Mục tiêu của thông tư là công khai, minh bạch chứ không phải siết giá. Các đơn vị vẫn có quyền linh hoạt trong khung quy định, Bộ Xây dựng chỉ đặt trần để tránh lạm thu.

"Chính sách mới đánh dấu bước chuyển từ "tự định giá" sang "kiểm soát theo khung". Với chủ tàu, đây là tín hiệu tích cực giúp dự báo chi phí rõ ràng hơn.

Với các trung tâm đăng kiểm, đây cũng là thời điểm cần tái cấu trúc hoạt động, tối ưu chi phí và đầu tư công nghệ để thích ứng với cơ chế mới – nơi minh bạch trở thành thước đo cạnh tranh", vị chuyên viên này nói.

Mộc Miên