Gia Lai quyết liệt phòng trừ bệnh khảm lá vi rút hại mì

Dịch bệnh lây lan nhanh

Theo báo cáo của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và PTNT), Gia Lai có diện tích mì lớn nhất cả nước với 78.880 ha. Bà con nông dân chủ yếu sử dụng các loại giống như: KM94, KM419, KM140, KM98-5. Đây là cây trồng góp phần giúp người dân phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo và tạo việc làm cho hàng trăm ngàn lao động địa phương với hơn 75.500 hộ trồng mì.

Một số diện tích mì tại huyện Krông Pa bị nhiễm bệnh khảm lá vi rút. Ảnh: Lê Nam

Tháng 9-2018, bệnh khảm lá vi rút bắt đầu xuất hiện trên diện tích 141,1 ha mì, phân bố cục bộ tại các huyện: Phú Thiện, Ia Pa, Krông Pa, Chư Pưh và thị xã Ayun Pa. Năm 2019, diện tích mì bị nhiễm bệnh khảm lá lây lan nhanh trên diện rộng với hơn 4.114 ha. Đến năm 2020, toàn tỉnh có 1.821 ha mì bị nhiễm bệnh.

Vụ Đông Xuân 2020-2021, toàn tỉnh có 367 ha mì bị bệnh khảm lá vi rút. Qua kiểm tra, ngành Nông nghiệp và PTNT xác định: Bệnh xảy ra chủ yếu trên giống HL-S11, KM419, KM140, KM98-5. Đặc biệt, bệnh khảm lá vi rút rất khó phòng trừ, không có thuốc đặc trị.

Ông Trần Đình Đức-Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Ia Pa-cho hay: Vụ mùa năm 2018, toàn huyện có 44 ha mì bị nhiễm bệnh. Năm 2019, dịch bệnh bùng phát và lây lan trên diện rộng với hơn 2.587 ha. Riêng vụ Đông Xuân 2020-2021 có 125 ha mì bị nhiễm bệnh khảm lá.

“Ngay sau khi phát hiện bệnh, UBND huyện chỉ đạo UBND các xã tập trung tuyên truyền, hướng dẫn cách phòng trừ bệnh khảm lá vi rút hại mì. Nhờ đó, người dân đã nhận thức được tác hại và chủ động trong công tác chọn, kiểm soát nguồn giống trước khi đưa vào trồng. Tuy nhiên, hiệu quả trong công tác phòng trừ bệnh vẫn chưa cao”-ông Đức thông tin thêm.

Tại huyện Krông Pa, ông Đinh Xuân Duyên-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện-cho biết: Krông Pa có diện tích mì lớn nhất tỉnh. Năm 2018, bệnh xuất hiện trên 7 ha mì. Tuy nhiên, những vụ sau đó, bệnh đã lây lan ra hơn 50% diện tích.

“Bệnh khảm lá mì do vi rút tồn tại trong đất và chưa có thuốc đặc trị. Mặc dù cơ quan chuyên môn đẩy mạnh tuyên truyền nhưng một số hộ vẫn ỷ lại, trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước. Đặc biệt, đa số người dân vẫn lấy hom mì đã bị nhiễm bệnh từ vụ sản xuất trước để làm giống cho năm sau”-ông Duyên cho hay.

Kỳ vọng vào giống mới

Trước diễn biến phức tạp của bệnh khảm lá vi rút hại mì, Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh hướng dẫn các địa phương triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm hạn chế thấp nhất thiệt hại trong sản xuất. Cụ thể, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phối hợp với đơn vị chuyên môn cấp huyện tổ chức 26 lớp tập huấn về cách nhận biết bệnh và biện pháp phòng trừ; cấp phát hơn 1.000 tờ rơi về quy trình phòng trừ. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nhận thức được tác hại của bệnh khảm lá vi rút hại mì, áp dụng biện pháp phun thuốc bảo vệ thực vật có hoạt chất Dinotefuran, Pymetrozine.

Đối với diện tích mì bị nhiễm nhẹ thì tiến hành nhổ bỏ số cây bị nhiễm bệnh, tiếp tục chăm sóc số cây còn lại, thu hoạch sớm, sau đó tiêu hủy toàn bộ số cây trên đồng ruộng. Riêng ruộng mì bị nhiễm nặng phải tiến hành tiêu hủy toàn bộ và áp dụng biện pháp luân canh sang cây trồng khác.

Người dân huyện Ia Pa thu hoạch mì. Ảnh: Lê Nam

Ông Nguyễn Quý Dương-Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật: Hiện Viện Di truyền Nông nghiệp Việt Nam phối hợp với Cục Trồng trọt đã hoàn tất hồ sơ để công nhận 2 giống mì HN3, HN5 và đưa vào sản xuất. Trong đó, sẽ ưu tiên cho những vùng có diện tích mì bị nhiễm bệnh khảm lá vi rút cao để triển khai nhằm cung cấp giống cho người dân sản xuất.

Tại Hội thảo về bệnh khảm lá vi rút hại mì, Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và PTNT) đã giới thiệu 2 giống mì mới là HN3 và HN5. Đây là 2 giống mì cho năng suất cao và có hàm lượng tinh bột khoảng 25-27%. Đặc biệt, 2 giống mì này có khả năng kháng bệnh khảm lá vi rút. Đây có thể là lời giải cho người trồng mì trong tỉnh trong thời gian tới, khi được đưa vào sản xuất đại trà.

Ông Vũ Ngọc An-Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT-cho biết: Thời gian tới, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Trung trâm Khuyến nông tỉnh và Trung tâm Giống cây trồng tỉnh tiếp tục phối hợp với các địa phương đẩy mạnh công tác khuyến nông, nghiên cứu chọn tạo giống mì mới cho năng suất, chất lượng cao, khả năng kháng bệnh và chủ động nhân giống để đảm bảo nguồn giống sạch bệnh, cung ứng cho nhu cầu sản xuất hàng năm. Đồng thời, hướng dẫn người dân các biện pháp phòng trừ hiệu quả. Tăng cường các biện pháp kiểm dịch thực vật, không cho phép vận chuyển giống mì từ nơi có bệnh sang nơi chưa nhiễm bệnh.

Đặc biệt, kiểm tra giám sát chặt chẽ các giống mì nhập vào địa bàn tỉnh. Hướng dẫn người dân nên sử dụng giống mì KM94 ít bị nhiễm bệnh; hạn chế sử dụng giống M419, KM140, KM98-5; tuyệt đối không sử dụng giống mì bị nhiễm bệnh nặng HL-S11.

LÊ NAM