Giá nhà vượt xa thu nhập, người trẻ cần gì để an cư?

Sáng 26/6, phát biểu tại Hội thảo "Sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả - Cơ hội an cư cho người trẻ", các chuyên gia cùng đại diện Bộ Xây dựng, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ ra nghịch lý nhu cầu sở hữu nhà ở của người trẻ Việt Nam đang ở mức cao chưa từng có, nhưng khả năng tiếp cận vẫn rất hạn chế.

Nhu cầu sở hữu nhà của người trẻ cao chưa từng có

Theo ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản Bộ Xây dựng cho biết, người nhóm từ khoảng 22 - 40 tuổi đang trở thành lực lượng mua nhà chủ lực, thay thế dần nhóm trung niên.

"Tính riêng Tp.HCM đã khoảng 1,6 triệu người trẻ có nhu cầu sở hữu nhà ở, đây thực sự là một nguồn cầu khổng lồ đối với thị trường bất động sản. Rõ ràng, nhu cầu sở hữu nhà của người trẻ tại Việt Nam đang ở mức cao chưa từng có, cả về số lượng lẫn tỉ trọng trong cơ cấu người mua nhà", ông Hưng nhấn mạnh.

Tuy nhiên, dù nhu cầu rất lớn, khả năng chi trả lại rất hạn chế. Với mức giá nhà tại các đô thị lớn dao động từ 3 - 4 tỷ đồng cho căn hộ 70m2, người trẻ cần tới 20 - 25 năm thu nhập mới đủ mua nhà. Con số này cho thấy tỉ lệ giá nhà/thu nhập thuộc nhóm cao nhất khu vực.

Ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản Bộ Xây dựng.

Thực tế cũng cho thấy, phần lớn cặp vợ chồng trẻ ở đô thị có thu nhập trung bình 20-30 triệu đồng/tháng đều phải thuê nhà hoặc sống cùng gia đình. Việc sở hữu nhà riêng trước tuổi 30 là rất khó nếu không có hỗ trợ từ gia đình hoặc các gói vay ưu đãi.

Trong khi đó, nguồn cung nhà phù hợp còn khan hiếm, mô hình thuê dài hạn hay thuê mua linh hoạt lại chưa phổ biến. Ngoài ra, rào cản tài chính cá nhân và tín dụng thương mại (lãi suất cao, thời hạn vay ngắn) càng khiến người trẻ chùn bước.

Theo ông, ngân hàng sẵn sàng cho vay mua nhà, nhưng lãi suất cho vay thương mại hiện vẫn khá cao, thời hạn vay chưa đủ dài so với nhu cầu. "Thực tế cho thấy chỉ khi có các gói ưu đãi lãi suất thấp (5-6%) cố định thời gian đầu thì người trẻ mới mạnh dạn tính chuyện vay mua nhà. Người trẻ rất cần các khoản vay dài 20-30 năm để giảm áp lực trả nợ hàng tháng", ông Hưng nói thêm.

Bà Hà Thu Giang – Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế Ngân hàng Nhà nước phát biểu tại Hội thảo.

Từ góc độ chính sách tín dụng, bà Hà Thu Giang – Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết ngành ngân hàng đã nhận diện rõ thách thức này và đang tích cực vào cuộc hỗ trợ người trẻ an cư.

Theo bà, NHNN đã hoàn thiện hành lang pháp lý như ban hành Thông tư 22 sửa đổi Thông tư 41 quy định đảm bảo tỉ lệ an toàn áp dụng cho các khoản vay từ 20-50%, tạo điều kiện tài chính tín dụng có dư địa cho đối tượng có nhu cầu.

"Dòng vốn tín dụng được hướng vào phân khúc nhà ở giá rẻ", bà Giang nhấn mạnh và cho hay, Ngân hàng Nhà nước cũng phối hợp với Bộ Xây dựng để chỉ đạo triển khai cho vay theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Bà Giang cũng cho biết, hiện có 9 ngân hàng tham gia gói tín dụng 145.000 tỷ đồng, lãi suất thấp hơn 1,5% - 2% lãi suất bình thường. Theo bà, hiện lãi suất cho vay mới nhất đang là 5,9%/năm, lãi suất liên tục giảm cùng xu hướng mặt bằng chung.

Với người trẻ dưới 35 tuổi, NHNN có lãi suất ưu đãi, 5 năm đầu thấp hơn 2%, 10 năm thấp hơn 1% so với lãi suất bình quân trung dài hạn của nhóm ngân hàng lớn.

"Thế hệ trẻ đã và đang là nguồn lao động lớn cho Việt Nam, tạo điều kiện cho họ được mua nhà là hết sức cần thiết", bà Giang nói. Theo bà, NHNN thấy khó khăn lớn nhất hiện nay là xác định dự án có mức giá phù hợp với đối tượng này, để phù hợp với khả năng chi trả. Vì vậy, sự phối hợp với các địa phương và tạo điều kiện từ đòn bẩy tài chính ngân hàng sẽ mang tới sự "an cư lạc nghiệp" cho người trẻ.

Ba điểm tựa giúp người trẻ sử dụng đòn bẩy tài chính an toàn

Chia sẻ tại Hội thảo, chuyên gia tài chính, TS. Vũ Đình Ánh chỉ ra việc sử dụng đòn bẩy tài chính thông minh chính là một trong những điểm tựa quan trọng để người trẻ bứt phá trong việc vay mua nhà.

Ôngđịnh nghĩa đơn giản đòn bẩy tài chính thực chất là khi chúng ta muốn sở hữu một ngôi nhà nhưng chưa đủ tiền nhưng buộc phải vay mượn để thực hiện được mong muốn đó.

Vị chuyên gia chỉ ra ba "điểm tựa" cần thiết trong việc sử dụng đòn bẩy tài chính đối với người trẻ muốn mua nhà bằng vốn vay bao gồm lựa chọn căn nhà phù hợp với khả năng chi trả, thay vì chạy theo tâm lý đầu tư hay kỳ vọng giá bất động sản sẽ giảm sâu.

Chuyên gia tài chính, TS. Vũ Đình Ánh nói về đòn bẩy tài chính cho người trẻ vay mua nhà.

Thứ hai là lựa chọn đối tác tài chính đáng tin cậy. Việc vay "nóng", vay tín dụng đen để mua nhà tuy không phổ biến, nhưng vẫn có những trường hợp xảy ra. Nhiều người ban đầu vay ngân hàng, đến kỳ hạn trả nợ gốc hoặc lãi mà không xoay kịp dòng tiền, buộc phải vay gấp bên ngoài để "trả đỡ". Từ đó dễ rơi vào vòng xoáy nợ nần, mất khả năng chi trả.

Ông Ánh gợi ý, khi làm việc với các tổ chức tài chính, cần xem kỹ hợp đồng, xem có điều khoản gia hạn hay không? Nếu không trả kịp thì chuyện gì sẽ xảy ra? Điều gì sẽ diễn ra nếu đột nhiên có biến cố như mất việc, bệnh tật… bởi điều này sẽ khiến người vay phải xoay xở bằng mọi cách, kể cả vay nóng, để duy trì nghĩa vụ trả nợ mua nhà.

Điểm tự thứ ba là lựa chọn phương án tài chính phù hợp. Vị chuyên gia nhấn mạnh đây là một kỹ năng sống còn. Ông đề nghị các bạn trẻ phải quản lý được tài chính cá nhân của mình. "Các bạn trẻ cần nhìn lại các lựa chọn của chính mình khi quyết định sử dụng đòn bẩy tài chính", TS. Vũ Đình Ánh nói.

Giá nhà cao vượt xa thu nhập đặt ra nhiều thách thức cho giấc mơ an cư của người trẻ. Để hiện thực hóa mục tiêu này, cần sự vào cuộc đồng bộ từ chính sách tín dụng, phát triển nguồn cung phù hợp đến bản lĩnh tài chính cá nhân, nơi mỗi người trẻ trở thành người vay thông minh, sử dụng đòn bẩy đúng cách và bền vững.

Nguyễn Thị Thu Hương