Gia tăng căng thẳng trong quan hệ Nga - NATO

Ngày 19-10, TASS dẫn thông báo của Người phát ngôn NATO Oana Lungescu cho biết, NATO đã nhận được thông báo của Nga về việc chấm dứt hoạt động của cơ quan đại diện ngoại giao nước này tại NATO và phái bộ liên lạc quân sự của NATO tại Moscow, đồng thời đóng cửa Văn phòng Thông tin của NATO ở Moscow. Bà Lungescu nhấn mạnh: “Chúng tôi rất tiếc về những bước đi này. Chính sách của NATO đối với Nga vẫn nhất quán. Chúng tôi đã tăng cường khả năng răn đe trước những hành động của Nga, đồng thời vẫn mở cửa đối thoại”.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov thông báo các biện pháp đáp trả NATO. Ảnh: Reuters

Phản ứng “ăn miếng trả miếng” được Nga đưa ra sau khi NATO trục xuất 8 thành viên thuộc phái bộ Nga tại NATO hồi đầu tháng 10 này. Ngày 18-10, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov thông báo phái bộ ngoại giao của nước này tại NATO sẽ ngừng hoạt động từ ngày 1-11. Ngoài ra, các hoạt động của phái bộ liên lạc quân sự và Văn phòng Thông tin của NATO tại Moscow cũng sẽ bị đình chỉ. Người đứng đầu ngành ngoại giao Nga nói thêm rằng, sự liên lạc giữa nước này và NATO có thể được duy trì thông qua Đại sứ Nga tại Bỉ. “Nếu NATO có một số vấn đề khẩn cấp, NATO có thể liên hệ với đại sứ của chúng tôi tại Bỉ", Ngoại trưởng Lavrov nói thêm. Trước đó, ngày 6-10, NATO thông báo giảm quy mô phái bộ Nga tại liên minh này từ 20 người xuống còn 10 người. Theo đó, 8 nhà ngoại giao trong số này bị NATO trục xuất với cáo buộc có các hành động thù địch và 2 vị trí còn trống bị hủy bỏ. NATO yêu cầu các nhà ngoại giao Nga rời trụ sở NATO ở Brussels (Bỉ) vào cuối tháng 10 này.

Quan hệ giữa Nga và NATO đã xấu đi nghiêm trọng kể từ sau cuộc xung đột ở miền Đông Ukraine vào năm 2014 sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea. Trong bối cảnh quan hệ giữa hai bên căng thẳng, Nga nhiều lần bày tỏ quan ngại về việc NATO triển khai các lực lượng gần biên giới nước này. Nga nhấn mạnh, nước này không tạo ra mối đe dọa cho các nước khác. Tuy nhiên, Moscow sẽ có phản ứng mạnh mẽ trước những hành động gây hấn, tạo nguy hiểm cho an ninh quốc gia.

Trên thực tế, đây không phải lần đầu tiên NATO cắt giảm số lượng thành viên trong phái bộ Nga. Theo người đứng đầu Bộ Ngoại giao Nga, NATO đã đơn phương cắt giảm số lượng nhân viên ngoại giao của phái bộ Nga tại Brussels hai lần (năm 2015 và 2018). Ông Lavrov nhấn mạnh, các động thái của NATO cho thấy liên minh này không quan tâm đến một cuộc đối thoại bình đẳng nhằm giảm leo thang xung đột quân sự và chính trị giữa hai bên. Hành động trục xuất 8 thành viên thuộc phái bộ Nga của NATO đang đi chệch hướng với tuyên bố gần đây của liên minh quân sự này về nỗ lực đối thoại với Nga. Ngay đầu tháng 10 này, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tuyên bố sẵn sàng nối lại đối thoại với Nga. Theo quan điểm của Tổng thư ký NATO, điều quan trọng là đại diện các bên cần cùng ngồi vào bàn đối thoại, nhất là vào những thời điểm khó khăn và căng thẳng dâng cao. Cũng chính vì lẽ đó mà NATO tiếp tục mong đợi được tiến hành một vòng đối thoại có ý nghĩa với Moscow.

Việc NATO trục xuất các nhân viên ngoại giao Nga được xem như động thái “thêm dầu vào lửa”, dẫn đến việc Moscow buộc phải đưa ra biện pháp trả đũa tương xứng. Điều này đẩy căng thẳng giữa hai bên lên một nấc thang mới. Bình luận về những diễn biến trong quan hệ Nga-NATO, ông Andrey Kortunov, Tổng giám đốc Hội đồng Nga về các vấn đề quốc tế (RIAC) nhận định, không nên mong đợi về sự cải thiện quan hệ giữa Nga và NATO trong thời gian tới.

LÂM ANH