Gia tăng rối loạn tâm thần vì nắng nóng

Trầm cảm, stress vì nắng nóng

Tại khoa Khám bệnh 1 Bệnh viện Tâm thần TPHCM (số 766 Võ Văn Kiệt, phường 1, quận 5) trưa 9-5 có hàng trăm người đến khám và điều trị bệnh. Gương mặt ai cũng lộ rõ sự mệt mỏi, âu lo.

Bà Đ.T.N. (62 tuổi, ngụ phường Tân Thuận Tây, quận 7) ngồi đợi kết quả sau khi khám bệnh, nhăn nhó: “Nóng khủng khiếp, ngồi có quạt nhưng không gian nhỏ hẹp, đã mệt còn mệt thêm”. Gần tuần qua, bà N. mất ngủ triền miên nên quyết định tới bệnh viện khám bệnh.

Chị Ng.T.T.N. (35 tuổi, ngụ phường 15, quận 8) do áp lực công việc kinh doanh khiến chị nhiều khi bị stress. Thời tiết nắng nóng, trong khi công việc đòi hỏi phải đi lại nhiều, chị thường xuyên thấy người mệt mỏi, đau đầu, cáu giận vô cớ. Đêm đến, chị N. không ngủ được trọn vẹn, có hôm bị tỉnh giấc giữa chừng, dù nằm phòng máy lạnh.

Còn ông L.T.V. (57 tuổi, ngụ Chơn Thành, Bình Phước) bị tâm thần phân liệt đã điều trị ổn định gần 2 năm qua, nay bỗng dưng phát bệnh trở lại. Theo người nhà ông V., từ đầu tháng 4 ông V. ăn uống ít hơn, bứt rứt trong người, nói lảm nhảm và bảo hay nghe thấy tiếng nói trong đầu.

BS-CKI Chu Thị Dung, Phó khoa Khám bệnh 1 Bệnh viện Tâm thần TPHCM, cho biết, Khoa Khám bệnh 1 hiện có 10 phòng khám. Những ngày nắng nóng, số lượt người tới khám chữa bệnh dao động từ 700-800 lượt/10 phòng. Qua số liệu thăm khám cho thấy, có 50% là người thành phố, còn lại thuộc các tỉnh thành khu vực Tây Nguyên, Đông Nam bộ và Nam bộ.

Những người tới thăm khám, ghi nhận mắc các thể bệnh rối nhiễu tâm trí như: F20-F.29 (nhóm bệnh tâm thần phân liệt và các bệnh loạn thần khác); nhóm F40-F48 (các loại rối loạn lo âu); F31, F32 (rối loạn hưng trầm cảm, rối loạn trầm cảm) và nhóm F43.2 (rối thích ứng liên quan tới stress).

Đại diện Trung tâm Điều dưỡng người bệnh tâm thần TPHCM (TP Thủ Đức) và Trung tâm Tân Định (quận 1) cũng cho biết, trong 2 tháng qua, mỗi đơn vị tiếp nhận gần 100 bệnh nhân tâm thần mới đến điều trị.

Người dân tới khám sức khỏe tâm thần tại Bệnh viện Tâm thần TPHCM

Cần được phát hiện sớm

Theo BS-CKII Trần Duy Tâm, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Tâm thần TPHCM, nếu 2 tháng đầu năm 2021 chỉ có khoảng 1.000 lượt người tới khám/ngày tại 3 cơ sở của bệnh viện, thì con số tăng này tăng trên 2.000 lượt/ngày vào tháng 3 và 4. Ngày cao điểm lên tới 2.800 lượt, riêng cơ sở chính tại quận 5 tiếp nhận gần 1.500 lượt người tới khám chữa bệnh, đa số từ 15-60 tuổi. Đáng lo ngại, nhóm F40-F48 ghi nhận có trên 10.400 ca bệnh và nhóm F31, F32 gần 1.000 ca bệnh (tăng gần 9% so với cùng kỳ năm 2020).

Số ca tới thăm khám và nhập viện điều trị bệnh tâm thần tăng nhiều hơn trong những ngày gần đây do nhiều nguyên nhân; trong đó thời tiết thay đổi, nắng nóng kéo dài cũng là yếu tố ảnh hưởng tâm thần, sức khỏe của người dân, nhất là những người làm việc căng thẳng, người già có bệnh nền, phụ nữ sau sinh...

Bên cạnh đó, rất ít người đi khám tâm thần do hầu hết cho rằng mình chỉ bị mỏi mệt cơ thể, căng thẳng, chứ không phải mắc bệnh liên quan tới tâm thần, hoặc cho rằng mắc bệnh liên quan tới tâm thần song không quá quan trọng, không đáng quan tâm.

“Nhiều người lo ngại nếu mình bị bệnh sẽ ảnh hưởng tới các mối quan hệ xã hội xung quanh. Vì vậy, họ chọn cách giấu bệnh, không đi khám, chữa đúng chuyên khoa tâm thần. Đến lúc bệnh nặng, việc điều trị phải kéo dài, tốn kém cho bản thân và gia đình”, BS Tâm nêu thực trạng.

Phân tích thêm, BS Trần Duy Tâm lưu ý, thời tiết nắng nóng, cơ thể như một máy điều hòa sẽ phải điều tiết để giải nhiệt cho cơ thể, khi đó cơ thể yếu đi, người mắc bệnh tâm thần dễ tái phát hơn. Do đó, người thân của người bệnh cần thường xuyên quan tâm, để mắt tới người bệnh. Quan trọng nhất là nhận biết triệu chứng tái phát bệnh có thể gây ra hành động nguy hiểm.

Bên cạnh đó, người bệnh rối loạn lo âu có thể bỏ chạy ra đường hoặc có những hành vi không kiểm soát được; người bệnh trầm cảm sẽ rối loạn giấc ngủ, mất khả năng lao động; người bệnh tâm thần phân liệt có thể đánh người, có hành vi nguy hiểm cho người khác… Người nhà tuyệt đối không để các vật dụng có tính sát thương, vật dễ cháy trong tầm quan sát của người bệnh vì khi tái phát dễ dẫn đến những hiểm họa khó lường. Cần để người bệnh ở nơi thoáng mát, cho người bệnh uống trên 2 lít nước/ngày.

Các chuyên gia tâm thần khuyến cáo, mọi người nên tránh đi ra ngoài trời vào lúc nắng gắt, không làm việc quá sức. Người lao động phải làm việc ngoài trời nên đội mũ rộng vành, phụ nữ mặc thêm áo chống nắng, làm việc trong thời gian ngắn rồi vào bóng râm nghỉ ngơi vài phút, sau đó lại làm việc tiếp. Duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ để tăng cường sức khỏe, uống nhiều nước. Tránh lạm dụng rượu bia, gây tác động xấu đến hệ thần kinh và sức khỏe. Phụ nữ sau sinh, người có sang chấn tâm lý càng phải chú ý sức khỏe; nhất là khi gặp các triệu chứng mất ngủ, căng thẳng kéo dài nên đến cơ sở chuyên khoa tâm thần để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Hơn 10% dân số bị rối nhiễu tâm trí

Theo báo cáo của Cục Bảo trợ xã hội, Bộ LĐTB-XH, tính đến hết tháng 9-2020, người bị rối nhiễu tâm trí ước tính chiếm hơn 10,5% số dân cả nước (tương đương 10,3 triệu người). Riêng số người mắc bệnh tâm thần nặng khoảng 250.000 người. Có khoảng 90% số người tâm thần thuộc nhóm đối tượng có hành vi nguy hiểm với gia đình, cộng đồng và những người tâm thần lang thang ngoài xã hội được đưa vào các trung tâm điều trị bệnh tâm thần.

Riêng TPHCM có khoảng 17.000 người tâm thần, trong đó có khoảng 2.500 người được nuôi dưỡng, chăm sóc trong các cơ sở trợ giúp xã hội và khoảng 50% người tâm thần sống ở cộng đồng được các trung tâm y tế cấp quận, huyện khám và cấp phát thuốc điều trị.

QUANG HUY