Gia tăng tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong giới trẻ: 'Nguy hại khôn lường, cần cấm triệt để'

Gia tăng đáng báo động trong giới trẻ

Chiều 1/12, tại Hà Nội, Cục Báo chí (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức Hội thảo “Cung cấp thông tin về tăng cường thực thi Nghị quyết của Quốc hội về quy định cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng”.

Đây là hoạt động nằm trong chương trình truyền thông chính sách năm 2025, với sự tham dự của đại diện Bộ Y tế, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các tổ chức quốc tế trong lĩnh vực kiểm soát thuốc lá cùng đông đảo chuyên gia, nhà quản lý.

Ông Đặng Khắc Lợi - Phó Cục trưởng Cục Báo chí (Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch) phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu khai mạc, ông Đặng Khắc Lợi - Phó Cục trưởng Cục Báo chí (Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch), nhấn mạnh rằng bên cạnh thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang được quảng bá với nhiều thông tin sai lệch như “ít hại hơn” hay “giảm nguy cơ”, song thực tế lại chứa nhiều hóa chất độc hại và có khả năng gây nghiện mạnh.

Ông Đặng Khắc Lợi cho rằng báo chí là lực lượng nòng cốt trong việc cung cấp thông tin khoa học, phản ánh tình trạng vi phạm, các hoạt động quảng cáo trá hình và buôn bán trái phép. Báo chí cũng góp phần truyền tải quy định pháp luật đến người dân, tạo sự đồng thuận xã hội và nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá mới, qua đó bảo vệ sức khỏe cộng đồng và thế hệ trẻ.

Tiến sĩ Angela Pratt - Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, nhận định thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng để lại nhiều rủi ro sức khỏe cho người sử dụng, không phải là sản phẩm thay thế an toàn như doanh nghiệp quảng bá. Theo bà, các sản phẩm này có thiết kế hiện đại, hương vị đa dạng và thường được quảng cáo qua nền tảng trực tuyến, nhắm thẳng vào giới trẻ – nhóm dễ bị tổn thương nhất.

Tiến sĩ Angela Pratt - Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, nhận định thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng để lại nhiều rủi ro sức khỏe cho người sử dụng.

“Không có sản phẩm thuốc lá nào là an toàn. Thuốc lá điện tử không chỉ có nguy cơ gây ung thư, bệnh tim, bệnh phổi mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của trẻ em và vị thành niên", Tiến sĩ Angela Pratt cảnh báo.

Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam đánh giá việc Quốc hội Việt Nam thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15, quy định cấm toàn diện thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng từ năm 2025, là “dấu mốc quan trọng đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu”. WHO cũng khuyến nghị Quốc hội đưa quy định cấm vào Luật Đầu tư (sửa đổi) nhằm bảo đảm tính thống nhất và tránh việc xuất khẩu sản phẩm bị cấm tiêu thụ trong nước.

Nhiều nguy cơ và ẩn họa khôn lường

Theo số liệu của Bộ Y tế, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong nhóm học sinh 13–17 tuổi đã tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,2% năm 2023. Riêng nhóm 13–15 tuổi, con số tăng từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. Những số liệu này cho thấy mức độ lan rộng nhanh chóng và đáng quan ngại của sản phẩm trong lứa tuổi học đường.

Đây là cơ sở quan trọng dẫn đến quyết định mạnh mẽ của Quốc hội tại kỳ họp thứ 8, khóa XV, khi thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15 vào ngày 30/11/2024, thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển, chứa chấp và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các loại khí, chất gây nghiện từ năm 2025.

“Với tất cả những gì đang diễn ra, việc cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là hết sức cần thiết và phải được thực hiện ngay”, TS. BS Nguyễn Trung Nguyên chia sẻ.

Tại hội thảo, TS. BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai), dẫn phân tích 6.619 nghiên cứu quốc tế cho thấy hút thuốc lá điện tử làm tăng khả năng trẻ chuyển sang hút thuốc lá truyền thống. Ông nhấn mạnh các hóa chất trong hơi thuốc lá điện tử rất đa dạng, có thể gây ra những bệnh lý mới nổi mà y học chưa thể dự báo.

Từ thực tiễn điều trị tại Trung tâm Chống độc, TS. BS Nguyên đề xuất cần sớm cấm lưu hành triệt để thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới khác để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Đại diện WHO tại Việt Nam, BS. Nguyễn Tuấn Lâm, đưa ra nhiều khuyến nghị nhằm tăng cường hiệu quả thực thi, bao gồm: Đưa quy định cấm vào Luật Đầu tư (sửa đổi) mà không có ngoại lệ; Khẩn trương ban hành nghị định với định nghĩa rõ ràng về sản phẩm, quy định mức phạt cụ thể.

Các loại thuốc lá điện tử khiến người sử dụng phải nhập viện cấp cứu tại Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai).

Bên cạnh đó, cần tập trung kiểm soát nguồn cung, ngăn chặn nhập lậu, buôn bán và quảng cáo; Triển khai chiến dịch đồng bộ và thường xuyên, tương tự các quy định về đội mũ bảo hiểm hoặc cấm uống rượu bia khi lái xe.

Tại hội thảo lần này, các chuyên gia đưa ra cảnh báo tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng tại Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng, đặc biệt trong giới trẻ. Nhiều sản phẩm xuất hiện dưới dạng thiết bị công nghệ, có mùi vị hấp dẫn và được quảng bá tràn lan trên mạng xã hội với thông điệp gây hiểu nhầm như “ít độc hại hơn” hay “phù hợp với xu hướng”.

Do đó, các chuyên gia cảnh báo nếu không có biện pháp mạnh tay, nguy cơ từ các loại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng... sẽ tiếp tục gia tăng, để lại hậu quả dài hạn đối với sức khỏe cộng đồng và sự phát triển bền vững của xã hội.

Nam Anh