Giá trị của 'lời xin lỗi'

Hiệu ứng tích cực

Ngay sau “lời xin lỗi”, ngày 11/3, các phái đoàn của Mỹ và Ukraine đã có cuộc gặp tại Jeddah, Saudi Arabia. Phái đoàn Mỹ do Ngoại trưởng Marco Rubio và Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz dẫn đầu. Phía Ukraine có sự tham gia của Andriy Yermak, một cố vấn cấp cao của Tổng thống Ukraine, Ngoại trưởng Andriy Sybiha và Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov.

Sau cuộc họp, các bên đã nhất trí thiết lập lệnh ngừng bắn trong 30 ngày, không chỉ trên không, trên biển như Kiev đề xuất ban đầu, mà còn trên bộ. Lệnh ngừng bắn đòi hỏi phải có sự đồng ý của Nga, và Washington sẽ chuyển giao cho Nga thông qua một số kênh. Ngoài ra, chế độ ngừng bắn có thể được gia hạn theo thỏa thuận của các bên.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã có bài phát biểu sau cuộc họp của các phái đoàn và tuyên bố sẵn sàng chấm dứt xung đột, nhưng ông lưu ý rằng “Nga phải thể hiện điều đó”. Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng lên tiếng, thông báo về cuộc gặp giữa Mỹ và Nga về Ukraine có thể diễn ra vào ngày 12/3. Ông Trump cũng bày tỏ hy vọng rằng, Moscow sẽ đồng ý ngừng bắn. Hơn nữa, nhà lãnh đạo Mỹ không loại trừ khả năng sẽ có cuộc gặp trực tiếp với người đồng cấp Nga Vladimir Putin trong tuần này.

Theo thông báo từ Bộ Ngoại giao Mỹ, Washington sẽ ngay lập tức nối lại viện trợ quân sự cho Kiev, bao gồm cả việc chia sẻ thông tin tình báo. Vào đầu tháng 3, Mỹ đã đình chỉ viện trợ quân sự cho Ukraine. Ngoài ra, các bên cũng đồng ý đạt được thỏa thuận về kim loại đất hiếm trong ngắn hạn.

Rõ ràng, “lời xin lỗi” từ nhà lãnh đạo Ukraine sau tai tiếng ngoại giao tại Nhà Trắng đã mang lại hiệu ứng tích cực ngay lập tức đối với chính quyền Kiev. Không chỉ Ukraine tìm lại được sự hỗ trợ quân sự từ phía Mỹ, mà thỏa thuận tại Jeddah, Saudi Arabia có thể trở thành công cụ gây sức ép lên Nga, nước sẽ phải phản ứng và đưa ra quyết định. Tổng thống Donald Trump có lẽ hy vọng rằng Moscow sẽ thay đổi lập trường và đồng ý với một giải pháp hai giai đoạn, tức là lệnh ngừng bắn tạm thời, và sau đó là một thỏa thuận toàn diện.

“Quả bóng” hiện nay đang bị đẩy về phía Nga, nhưng với Moscow, nước này sẽ khó “nuốt trôi” khi mà Thủ đô Moscow đã phải hứng chịu đợt tấn công bằng thiết bị bay không người lái được cho là có quy mô lớn nhất kể từ khi cuộc xung đột Nga-Ukraine nổ ra. Nhưng Nga có lẽ cũng sẽ chẳng thể làm khác; bởi lẽ, điều này sẽ tạo “cái cớ” phù hợp để phương Tây và Ukraine tiếp tục công kích Nga cả về mặt ngoại giao và quân sự.

Tổng thống Donald Trump là “người chiến thắng” cuối cùng

Có thể khẳng định, Tổng thống Mỹ Donald Trump không mấy thiện cảm với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky, bởi điều mà cộng đồng quốc tế chứng kiến hôm 28/2 tại Nhà Trắng là rất hiếm trong lịch sử ngoại giao thế giới. Ông Trump gần như đã bỏ qua mọi chuẩn mực ngoại giao đã được thiết lập, công khai chỉ trích nhà lãnh đạo của một quốc gia đối tác, thậm chí là đồng minh trước đó.

Nhiều ý kiến cho rằng, nhà lãnh đạo Ukraine có vẻ như đã quá chú trọng vào Joe Biden và đặt quá nhiều kỳ vọng vào nhiệm kỳ thứ hai của đảng Dân chủ ở Washington. Nhưng khi ông Trump quay trở lại Nhà Trắng, chính quyền Kiev có vẻ như chưa chấp nhận thực tế và chưa thích nghi được với những thay đổi chiến lược của Tổng thống Donald Trump.

Ngay sau cuộc khủng hoảng ngoại giao hôm 28/2, Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã đưa ra nhiều thông điệp “nắn gân” có sức nặng đối với Ukraine. Chính quyền Mỹ gần đây đã bắt đầu truyền đạt ngày càng nhiều ý tưởng về việc Volodymyr Zelensky từ chức tổng thống. Như tờ Bild có bài viết “ngầm” cho rằng, Tổng thống Donald Trump không còn coi nhà lãnh đạo Ukraine là đồng minh của mình, một động thái được cho là nhằm gây áp lực chính trị. Đặc biệt, việc đình chỉ viện trợ quân sự, nhất là cảnh báo của nhà tỷ phú Elon Musk nhằm tước quyền tiếp cận hệ thống Starlink đối với quân đội Ukraine có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với quân đội Ukraine, tạo bước ngoặt trên cục diện chiến sự hiện nay.

Sức ép của Chính quyền Tổng thống Donald Trump gần như ngay lập tức mang lại hiệu quả. Cuộc gặp giữa phái đoàn ngoại giao cấp cao Mỹ-Ukraine ở Jeddah, Saudi Arabia mang lại kết quả tích cực đối với chính quyền Kiev, nhưng người giành chiến thắng cuối cùng có lẽ là Tổng thống Donald Trump.

Bản thân ông Trump dường như không mấy quan tâm đến Tổng thống Volodymyr Zelensky với tư cách là đồng minh. Nếu cần thiết, Mỹ hoàn toàn có thể làm việc với Tổng Tư lệnh các Lực lượng vũ trang Ukraine Valeriy Zaluzhny, cố vấn cấp cao của Tổng thống Andriy Yermak, hoặc có thể là người đứng đầu cơ quan tình báo Ukraine Kirill Budanov. Nhưng Tổng thống Donald Trump quan tâm đến Ukraine như một tài sản mà Mỹ đã bỏ ra rất nhiều ngân sách. Mặc dù bản thân nhà lãnh đạo Mỹ không phải là người đưa ra quyết định trực tiếp về các khoản hỗ trợ này, nhưng với chủ trương thực dụng, ông chắc chắn muốn thu hồi tối đa số tiền mà Mỹ đã bỏ ra. Do đó, đất hiếm, cơ sở hạ tầng vận tải và hậu cần, đất đen và bất kỳ tài sản vật chất nào khác từ hợp tác với Ukraine ngày càng được Mỹ chú ý nhiều hơn.

Giải quyết dứt điểm được cuộc xung đột Nga-Ukraine, Chính quyền Tổng thống Donald Trump có thêm động lực tinh thần và nguồn lực vật chất cho các ưu tiên chính sách đối nội, cũng như cạnh tranh ở các địa bàn địa chiến lược khác như Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Ở góc độ cá nhân, ông Trump phần nào đã thực hiện được những cam kết tranh cử của mình. Bước tiến trong giải quyết vấn đề Ukraine sẽ buộc những cử tri còn nghi ngờ và đã không bỏ phiếu cho ông tại cuộc bầu cử hồi tháng 11 năm ngoái cũng sẽ có cái nhìn khác về chính quyền đương nhiệm hiện nay.

Hùng Anh (CTV)