Giải bài toán tăng cường văn hóa đọc cho học sinh, sinh viên

Tọa đàm nhằm phát triển văn hóa đọc trong học sinh, sinh viên. (Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN)

Những thách thức trong phát triển văn hóa đọc cho học sinh, sinh viên trong kỷ nguyên số và làm thế nào để xây dựng môi trường đọc sách, để việc đọc sách thành thói quen tốt của học sinh, sinh viên là vấn đề được các diễn giả tập trung thảo luận tại tọa đàm “Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam trong sự nghiệp phát triển văn hóa đọc cho học sinh - sinh viên.”

Tọa đàm diễn ra sáng nay, 29/8, trong khuôn khổ các sự kiện Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia (Đông Anh, Hà Nội).

Nhiều thách thức

Chia sẻ tại tọa đàm, cô Nguyễn Thị Thu Hà, Hiệu trưởng Trường Trung học Cơ sở Trưng Vương (Hà Nội) cho hay trong thời gian qua, không chỉ trường Trưng Vương mà rất nhiều trường học đã quan tâm phát triển văn hóa đọc. “Chúng tôi tạo mọi điều kiện để học sinh có thói quen đọc sách,” cô Hà nói.

Chia sẻ cụ thể hơn, cô Hà cho hay tại trường Trưng Vương, nhiều hoạt động đã được tổ chức nhằm khuyến khích học sinh đọc sách như tổ chức các cuộc thi cho học sinh viết về cuốn sách em yêu thích, thi giới thiệu sách, vẽ tranh minh họa cho tình huống ấn tượng trong sách hay vẽ nhân vật ấn tượng trong sách.

Trường may mắn gần Thư viện Quốc gia và Thư viện Hà Nội nên thầy cô thường xuyên đưa học sinh sang nghe các buổi chia sẻ của các tác giả viết sách. Trường còn tạo nhiều không gian đọc sách thân thiện, gần gũi bên ngoài thư viện như lập các tủ sách nhỏ đặt giữa các băng ghế ở sân trường để học sinh có thể lấy sách đọc một cách thuận tiện trong lúc chờ bố mẹ đến đón.

Cô Nguyễn Thị Thu Hà, Hiệu trưởng Trường Trung học Cơ sở Trưng Vương (Hà Nội) chia sẻ tại tọa đàm. (Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN)

Theo cô Hà, việc chương trình giáo dục phổ thông mới quy định đề thi, kiểm tra môn Ngữ văn phải sử dụng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa đã tạo ra lợi thế để khuyến khích học sinh đọc sách nhiều hơn nhằm mở rộng kiến thức. Nhà trường cũng tận dụng điều này để tạo thói quen đọc sách cho các em, chẳng hạn như giới thiệu sách cho học sinh đọc, thậm chí sẽ đưa một phần trong cuốn sách đó vào đề kiểm tra để kích thích học sinh đọc sách nếu muốn đạt điểm cao.

Tuy nhiên, theo cô Hà, việc tổ chức các hoạt động phát triển văn hóa đọc, hình thành thói quen đọc sách cho học sinh cũng gặp không ít khó khăn. Ảnh hưởng từ các phương tiện giải trí khác, mạng xã hội, internet khiến niềm yêu thích sách của học sinh giảm sút. Bên cạnh đó, nhiều gia đình chưa chú ý đến hình thành thói quen đọc sách cho con.

“Nhà trường tổ chức trưng bày sách, cho học sinh tự chọn sách để đọc nhưng học sinh thường lựa chọn các sản phẩm sách đa phương tiện, có kênh chữ, kênh hình, audio, nội dung không quá dài, sử dụng ngôn ngữ hiện đại,” cô Hà cho hay.

Cần nâng cao chất lượng thư viện

Theo cô Hà, trong bối cảnh có rất nhiều đầu sách hiện nay, nhà trường phải dạy cho các em kỹ năng chọn sách để đọc. Nhà trường cũng liên tục bổ sung các đầu sách để làm mới thư viện và tạo hứng thú cho học sinh.

Từ quan sát thực tiễn, cô Hà cho rằng để thu hút học sinh, mỗi cuốn sách nên có phần ngoại đề, ngoại truyện để tạo ra tình huống, có các câu hỏi đặt vấn đề để học sinh tìm kiếm câu trả lời trong quá trình đọc.

Chia sẻ về vấn đề đa dạng nguồn tài liệu trong thư viện trường học, Phó Giáo sư - Tiến sỹ Nguyễn Đăng Điệp cho rằng việc bổ sung đa dạng các loại sách trong nhà trường sẽ giúp kích thích sự tò mò để các em lựa chọn sách nhiều hơn trong các hoạt động giải trí ngoài giờ học.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa cho rằng cần tăng cường vai trò của nhân viên thư viện trường học. (Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN)

Bàn về giải pháp thu hút học sinh đến với sách, nhà thơ Trần Đăng Khoa đặc biệt nhấn mạnh vai trò của nhân viên thư viện trong trường học. Theo ông, người phụ trách thư viện giỏi ngoài cung cấp sách cho người đọc còn phải biết cách tạo niềm hứng thú cho học sinh. Người thủ thư phải có kiến thức về sách, về văn hóa đọc để hướng dẫn các em.

“Nếu thầy cô trên lớp dạy kiến thức cho các em thì người phụ trách thư viện hướng dẫn các em chủ động đến với kiến thức của sách,” nhà thơ Trần Đăng Khoa nói. Theo đó, ông cho rằng cán bộ phụ trách thư viện trong các nhà trường cũng cần được bồi dưỡng chuyên môn và được trả lương thỏa đáng, có thể tương đương lương giáo viên, để học tập trung, nhiệt huyết cho công việc xây dựng văn hóa đọc cho học sinh.

Thừa nhận vấn đề này, cô Nguyễn Thị Thu Hà, Hiệu trưởng Trường Trung học Cơ sở Trưng Vương cho rằng công tác thư viện của các trường đang gặp những hạn chế. Nhân viên thư viện phải là người hỗ trợ đắc lực cho việc phát triển văn hóa đọc của nhà trường nhưng trên thực tế, các nhân viên thư viện mới dừng ở việc trông giữ sách, hướng dẫn học sinh mượn sách và cất sách đúng vị trí, chưa thực sự đáp ứng nhu cầu trong phát triển văn hóa đọc cho học sinh.

Tọa đàm thu hút sự quan tâm của nhiều người. (Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN)

“Đây đúng hạn chế mà chúng tôi cần tham mưu cho các cấp chính quyền nhằm khắc phục,” cô Hà nói.

Bên cạnh đó, cô Hà cũng cho rằng trong từng gia đình, phụ huynh nên tạo thói quen đọc sách, tạo môi trường đọc sách và làm gương cho con về đọc sách.

Đánh giá cao các ý kiến chia sẻ của các diễn giả, Phó giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Văn Tùng, Phó Tổng biên tập Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cho rằng các vấn đề, giải pháp đặt ra tại tọa đàm đều có ý nghĩa thiết thực với các nhà trường, phụ huynh, học sinh và cả các đơn vị xuất bản, trong đó có Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam nhằm hình thành thói quen đọc sách cho học sinh, sinh viên, hướng đến xây dựng một thế hệ học sinh không chỉ giỏi kiến thức mà còn có tình yêu và kỹ năng đọc sách./.

(Vietnam+)