Giải mã 10 năm 'đắp chiếu' 2 bệnh viện ngàn tỉ

Ngày 31-3, Thanh tra Chính phủ tổ chức công bố kết luận thanh tra dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (cùng tại tỉnh Hà Nam).

Chuyển hồ sơ sang công an

Theo kết luận thanh tra, những sai phạm trong quá trình triển khai 2 dự án bệnh viện mang tính hệ thống, với các vi phạm sau là hệ quả của những vi phạm trước. Đáng chú ý, yếu tố chủ quan đã xảy ra ở hầu hết các khâu, từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư đến thực hiện đầu tư, bao gồm phê duyệt chủ trương, kế hoạch lựa chọn nhà thầu, tổ chức đấu thầu, lựa chọn, ký kết và thực hiện các gói thầu.

Bên cạnh đó, các hợp đồng xây dựng được ký kết không rõ ràng, không tuân thủ quy định. Điển hình là việc chỉ 8 ngày sau khi ký hợp đồng, chủ đầu tư đã phải đề nghị điều chỉnh thiết kế cơ sở. Nghiêm trọng hơn, dự án còn được thi công khi chưa có thiết kế kỹ thuật, bản vẽ thiết kế thi công và cả dự toán chi tiết.

Đặc biệt, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện giá trị lãng phí lên đến hàng ngàn tỉ đồng tại 2 dự án bệnh viện này, dẫn đến việc hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm đã được chuyển đến Bộ Công an để xem xét điều tra và xử lý theo quy định pháp luật. Thanh tra Chính phủ đánh giá rằng, tình trạng lãng phí tại 2 dự án diễn ra rất phổ biến dưới nhiều hình thức khác nhau, gây ra những hệ lụy đặc biệt nghiêm trọng, bao gồm suy giảm nguồn lực, tăng gánh nặng chi phí do quản lý và sử dụng tài sản công không hiệu quả. Những sai phạm này còn gây lãng phí cơ hội khám chữa bệnh của nhân dân, tạo ra sự nhức nhối trong dư luận xã hội và làm suy giảm lòng tin của người dân vào sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của Đảng và Nhà nước.

Trong quá trình thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã đề nghị Bộ Y tế tiếp tục nâng cao tinh thần trách nhiệm, quyết liệt thực hiện các biện pháp để sớm đưa 2 bệnh viện vào hoạt động, đồng thời giao các đơn vị chức năng chủ động thực hiện nhiệm vụ đôn đốc, kiểm tra và xử lý các vấn đề sau thanh tra theo quy định.

Dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai (tỉnh Hà Nam)Ảnh: NGỌC DUNG

Lệnh hỏa tốc từ Tổng Bí thư

Vào cuối tháng 12-2024, tại phiên họp thứ 27 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra đột xuất đối với dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, đồng thời chỉ đạo hoàn thành kết luận thanh tra trước ngày 31-3-2025. Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải triển khai ngay các biện pháp để sớm đưa 2 dự án này vào hoạt động, "không thể để chậm trễ hơn nữa".

Thực hiện chỉ đạo này, Thanh tra Chính phủ đã nhanh chóng công bố quyết định thanh tra vào ngày 8-1-2025, với thời gian thanh tra trực tiếp chỉ 40 ngày. Mặc dù thời gian thanh tra ngắn, nhưng thời kỳ thanh tra lại kéo dài suốt 10 năm (2014-2024). Theo Thanh tra Chính phủ, trong giai đoạn này, hệ thống pháp luật có nhiều thay đổi, với nhiều quy định bị bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung và áp dụng chuyển tiếp. Đoàn thanh tra đã phải nỗ lực rất lớn, kiểm tra và đánh giá gần 3.000 đầu mục tài liệu, đối chiếu với hàng ngàn quy định cũ mới khác nhau, làm việc xuyên suốt cả thời gian trước, trong và sau Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025.

Tại buổi công bố kết luận thanh tra, Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Văn Cường đã nêu rõ nhận thức về bản chất của lãng phí là giá trị bị mất đi, không thể lấy lại, là mầm mống của thiệt hại và là rào cản trong giai đoạn phát triển mới của đất nước. Ông Nguyễn Văn Cường cũng cho biết sau thanh tra, cần phải sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật một cách đầy đủ và đồng bộ, từ việc xác định hậu quả, giá trị lãng phí đến cơ chế thanh kiểm tra, giám sát và xử lý tương xứng, có tính răn đe cao đối với các hành vi gây lãng phí.

Được biết, cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai có quy mô 1.000 giường bệnh, tổng diện tích sàn 118.941 m2, với tổng mức đầu tư 4.990 tỉ đồng, trong đó ngân sách nhà nước chiếm 4.500 tỉ đồng. Tương tự, cơ sở 2 của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cũng có quy mô 1.000 giường bệnh, tổng diện tích sàn 117.714 m2, tổng mức đầu tư 4.968 tỉ đồng, với nguồn vốn ngân sách nhà nước là 4.500 tỉ đồng. Cả 2 dự án này đều được khởi công từ cuối năm 2014. Tuy nhiên, sau hơn 10 năm, cả 2 vẫn chưa thể đi vào hoạt động, cơ sở vật chất đã có dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng, gây bức xúc trong dư luận nhân dân.

NGUYỄN HƯỞNG