Giải mã Type 100 – Xe tăng thế hệ mới đầu tiên trên thế giới của Trung Quốc

Type 100, xe tăng thế hệ mới đầu tiên trên thế giới ra mắt tại cuộc duyệt binh 3/9. Ảnh: QQnews.

Sản phẩm từ những bài học chiến trường thực tế

Khi nghiên cứu và chế tạo mẫu xe tăng này, các nhà khoa học và PLA đã rút ra nhiều bài học từ các cuộc xung đột cục bộ hiện đại, điển hình như chiến tranh Nagorno–Karabakh và xung đột Nga-Ukraine. Trên chiến trường, UAV FPV và đạn tuần kích (loitering munition) đã cho thấy sức mạnh “sát thủ xe tăng”, có thể dùng thiết bị thông minh giá rẻ để phá hủy phương tiện bọc thép đắt đỏ.

Các loại UAV nhỏ, bay thấp và chậm, thường né tránh lớp giáp dày phía trước xe tăng, thay vào đó tấn công vào các điểm yếu ở nóc hoặc sườn, gây nên những tổn thất nặng nề với chi phí cực thấp.

Qua hình ảnh từ video, Type 100 được thiết kế với tháp pháo không người, kết cấu đa diện hàn ghép, bọc giáp phức hợp tàng hình. Xe được trang bị pháo nòng trơn 105mm, do sơ tốc đạn cực cao, uy lực tương đương đạn pháo 120 mm trong tầm bắn hiệu quả.

Ống phóng GL6, súng máy và kết cấu giáp đa diện tàng hình của Type 100. Ảnh: QQnews.

Trên nóc tháp pháo có trạm vũ khí điều khiển từ xa xoay vòng, tích hợp cảm biến quang–điện hồng ngoại và súng máy hạng nặng 12,7 mm. Kíp lái bên trong có thể điều khiển để chế áp bộ binh, tiêu diệt xe bọc thép hạng nhẹ và phòng không tầm thấp.

Hai bên sau tháp pháo lắp cụm phóng GL6 4 nòng, có khả năng đánh chặn tên lửa chống tăng, rocket, đạn bay lảng vảng và UAV cỡ nhỏ. Nhờ vậy, Type 100 không còn cần đến “mái lồng che thép” như các xe tăng ở chiến trường Ukraine hiện nay.

Bốn xung quanh tháp pháo bố trí radar mảng pha chủ động, kết hợp với hệ thống camera và thiết bị quan sát đặt khắp thân xe, giúp Type 100 có năng lực nhận thức tình huống 360°. Thông tin được hiển thị theo thời gian thực trên màn hình, kíp lái có thể sử dụng kính thực tế ảo (VR) và hệ thống hỗ trợ lái tự động để nâng cao tính số hóa của Type 100.

Pháo thủ trong xe có thể dễ dàng quan sát toàn cảnh qua màn hình LCD, căn cứ loại mục tiêu sẽ điều khiển súng máy, GL6 hoặc pháo chính để đánh chặn kịp thời, bảo đảm an toàn cho xe.

Đội hình tăng Type 100 tại cuộc duyệt binh. Ảnh: QQnews.

Về quy mô, Type 100 được đánh giá thuộc dòng xe tăng hạng trung, phản ánh nỗ lực của PLA trước bối cảnh chiến trường ngày càng phức tạp, nơi UAV và vũ khí thông minh xuất hiện dày đặc, đe dọa trực tiếp đến xe tăng truyền thống.

Đáng chú ý, Type 100 sử dụng động cơ lai dầu–điện, vừa duy trì sức mạnh cao, vừa giảm đáng kể tiếng ồn khi di chuyển. Điều này giúp xe có thể bí mật tiếp cận, giảm tín hiệu hồng ngoại, hạn chế bị cảm biến đối phương khóa mục tiêu, nâng cao đáng kể khả năng sống sót.

Phù hợp chiến trường hiện đại

So sánh Type 100 với Type 99A và 96B cũng như các xe tăng cùng thế hệ của Nga, Mỹ, truyền thông Trung Quốc đánh giá là bước ngoặt trong tư duy thiết kế xe tăng.

Về triết lý thiết kế: Chuyển từ tư duy truyền thống “tam vị nhất thể” của xe tăng (hỏa lực – giáp – cơ động) sang tập trung vào thích nghi chiến trường mới, tràn ngập UAV, đạn tuần kích và tên lửa chống tăng. Triết lý này được gọi là “tín–hỏa nhất thể”: kết hợp cảm biến, nhận thức tình huống, tác chiến số hóa với hỏa lực và phòng thủ chủ động.

Xe tăng thế hệ mới Type 100 (trước) và xe hỗ trợ chiến đấu K-100 (sau). Ảnh: Xinhua.

Về hỏa lực: Type 96B/99A sử dụng pháo nòng trơn 125 mm, có thể bắn đạn xuyên giáp APFSDS, đạn nổ mạnh HEAT và tên lửa chống tăng phóng qua nòng. Đây là chuẩn mực MBT, ưu tiên uy lực đối đầu xe tăng khác. Nhưng Type 100 trang bị pháo 105mm tốc độ cao, nhỏ hơn về cỡ nòng nhưng nhờ thiết kế và đạn tốc cao, hiệu quả gần ngang pháo 120 mm trong tầm bắn thực tế. Thay vì chỉ nhắm vào “đấu tăng”, nó được tối ưu để tấn công nhiều loại mục tiêu, kết hợp cùng súng máy 12,7 mm điều khiển từ xa và hệ thống đánh chặn GL6. Khác biệt then chốt: Type 100 coi hỏa lực đa tầng và hệ thống phòng thủ chủ động quan trọng hơn pháo chính cỡ nòng lớn.

Về phòng vệ: Tăng hiện nay dựa nhiều vào giáp composite, giáp phản ứng nổ ERA và độ dày giáp trực diện. Triết lý là “lấy giáp cứng chọi giáp cứng”. Type 100 chuyển hướng sang bảo vệ chủ động và tàng hình: Tháp pháo không người, giảm nguy cơ thương vong kíp lái; GL6 đánh chặn UAV và rocket; Radar mảng pha + cảm biến 360° tạo lá chắn điện tử; Giáp tổng hợp tàng hình và thiết kế đa diện giảm diện tích phản xạ radar. Đây là bước ngoặt từ giáp thụ động sang phòng thủ thông minh – chủ động.

Về cơ động: xe tăng hiện nay dùng động cơ diesel công suất lớn, tốc độ và khả năng việt dã khá cao, nhưng tiếng ồn và tín hiệu hồng ngoại lớn. Type 100 lần đầu tiên sử dụng động cơ lai dầu–điện, giảm tiếng ồn khi di chuyển, hạ thấp tín hiệu hồng ngoại, tăng khả năng tiếp cận bí mật.

Về nhận thức tình huống và số hóa: Type 96B/99A…có hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến, kính ngắm quang–điện tử và một số hệ thống cảnh báo laser, nhưng mức độ số hóa chưa toàn diện. Type 100 tích hợp toàn bộ cảm biến, radar, camera 360°, màn hình LCD, VR hỗ trợ lái, đưa kíp lái vào “buồng lái số hóa” với mức nhận thức chiến trường tương tự phi công tiêm kích thế hệ 5. Đây là bước chuyển từ xe tăng cơ giới hóa sang xe tăng số hóa – thông minh hóa.

Tóm lại, Type 100 đại diện cho thế hệ xe tăng mới – thích nghi với thời đại UAV và vũ khí thông minh, sự sống sót không còn phụ thuộc vào giáp dày mà dựa vào cảm biến, phòng thủ chủ động, tác chiến mạng hóa. Type 100 là “xe tăng thế hệ mới” – một cuộc lột xác về tư duy thiết kế, phản ánh cách PLA hình dung chiến trường tương lai.

Thu Thủy