Giải mã xe tăng Type 100 - 'bộ não số' trên chiến trường hiện đại của Trung Quốc

Không chỉ là phương tiện bọc thép, Type 100 được ví như một “nút mạng tác chiến” tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), cảm biến đa phổ, pháo tự động, hệ thống phòng thủ chủ động và khả năng chiến đấu ngoài tầm nhìn (BVR - Beyond Visual Range).

Trước đây, xe tăng Trung Quốc chủ yếu dựa vào triết lý tác chiến kiểu Liên Xô - lấy số lượng áp đảo và hỏa lực cận chiến làm trọng tâm. Các dòng Type 96 hay Type 99A dù hiện đại, vẫn phụ thuộc vào khả năng quan sát trực tiếp, hiệu quả ở cự ly 2 - 3km. Tuy nhiên, sự phát triển của vũ khí chính xác, UAV và chiến tranh phi đối xứng khiến mô hình này bộc lộ nhiều giới hạn.

Xe tăng chủ lực Type 100 trong một cuộc diễu binh - Ảnh: Military Watch

Kể từ năm 2015, PLA tiến hành cuộc cải tổ sâu rộng, chuyển sang mô hình “chiến tranh mạng trung tâm” (network-centric warfare). Type 100 chính là sản phẩm kết tinh của quá trình chuyển đổi đó, khi mọi khả năng chiến đấu từ phát hiện, phân tích, chỉ huy tới khai hỏa, đều dựa trên dữ liệu và kết nối mạng.

Được ra mắt tại lễ duyệt binh 3.9, Type 100 được thiết kế hoàn toàn theo triết lý “tác chiến số”. Nó hoạt động như một trung tâm điều phối trên chiến trường, liên kết chặt chẽ với UAV, pháo binh, lực lượng tác chiến điện tử và vệ tinh Bắc Đẩu.

Hỏa lực và cảm biến hiện đại

Loại pháo nòng trơn 105mm mới, dù có kích cỡ nhỏ hơn so với pháo 120-125mm của phương Tây hay Nga, nhưng lại tích hợp khả năng bắn đạn thông minh, tên lửa chống tăng có điều khiển và đạn xuyên giáp hiện đại, cho phép tác chiến hiệu quả ở khoảng cách tới 8 - 10km. Loại pháo này cũng giúp giảm khối lượng xe, tăng không gian chứa đạn và khả năng cơ động.

Bên cạnh đó, hệ thống vũ khí phụ gồm súng máy đồng trục 7,62mm, tháp súng điều khiển từ xa 12,7mm và hệ thống phóng lựu khói đa năng đảm bảo khả năng phòng thủ linh hoạt trước UAV và vũ khí dẫn đường.

Điểm vượt trội của Type 100 nằm ở khả năng cảm biến toàn diện. Xe tăng được trang bị radar mảng pha chủ động, cảm biến quang học, hồng ngoại, laser và cực tím, cho phép phát hiện mục tiêu từ mọi hướng và trong mọi điều kiện. Những dữ liệu này được truyền về bộ xử lý trung tâm tích hợp AI để lập bản đồ mối đe dọa và đưa ra phương án tấn công tối ưu, kể cả với mục tiêu nằm ngoài tầm nhìn trực tiếp.

Xe tăng chiến đấu chủ lực Type 100 của Trung Quốc - Ảnh: Military Watch

Khả năng này được hỗ trợ bởi UAV tầm xa như KVD-200 hay Wing Loong-10, vốn hoạt động như “mắt thần” từ trên cao, truyền tín hiệu thời gian thực về xe tăng. Nhờ đó, Type 100 có thể xác định, ưu tiên và tiêu diệt mục tiêu mà kíp lái chưa từng nhìn thấy trực tiếp.

Thực tế, trong các cuộc tập trận hiệp đồng gần đây, xe tăng này đã phối hợp thành công với pháo binh, máy bay không người lái và đơn vị tác chiến điện tử để thực hiện các cuộc tấn công từ xa.

Bảo vệ chủ động

Dưới lớp giáp composite nhẹ nhưng hiệu quả là hệ thống động cơ hybrid diesel - điện 1.500 mã lực, cho phép xe đạt vận tốc tới 80km/h và di chuyển êm trong môi trường phục kích. Thiết kế hybrid này cũng giúp xe vận hành trong chế độ “tàng hình nhiệt” và duy trì các hệ thống radar, cảm biến ngay cả khi động cơ tắt.

Về bảo vệ, Type 100 không còn phụ thuộc vào “giáp dày” truyền thống mà chuyển sang hệ thống phòng thủ chủ động GL-6, bao gồm các radar mảng pha, cảm biến quang học và hệ thống đánh chặn. Xe có thể phát hiện và vô hiệu hóa tên lửa chống tăng, rocket và đạn tấn công từ trên cao ngay khi chúng chưa đến gần. Cấu trúc thân xe và tháp pháo được thiết kế theo các khối đa giác bất quy tắc giúp tăng khả năng chống đạn và giảm tín hiệu radar, hỗ trợ khả năng “ẩn mình” điện tử.

Xe tăng Type 100 xuất hiện trên đường phố - Ảnh: Mạng xã hội Trung Quốc

Một điểm thiết kế mang tính cách mạng là tháp pháo không người, cho phép kíp lái (3 người) ngồi trong khoang bọc giáp riêng biệt nằm trong thân xe, làm tăng đáng kể khả năng sống sót nếu xe bị trúng đạn. Hệ thống nạp đạn tự động và điều khiển điện tử giúp giảm tối đa thao tác thủ công.

Ngoài ra, kíp lái sử dụng mũ thực tế tăng cường (AR) tích hợp dữ liệu từ camera, cảm biến và radar xung quanh để “nhìn xuyên giáp”, tạo ra không gian ảo 360 độ như đang lái xe trong suốt. Màn hình hiển thị trạng thái xe, dữ liệu mục tiêu và hướng di chuyển giúp rút ngắn thời gian phản ứng.

Khả năng tác chiến

Type 100 có thể triển khai, điều khiển và phối hợp hiệu quả với UAV cỡ nhỏ hoặc robot mặt đất để thực hiện nhiệm vụ trinh sát, dẫn đường và tấn công. Với mạng kết nối dữ liệu thời gian thực, mỗi xe trở thành một nút tác chiến độc lập, hoạt động như một đơn vị liên hợp thu nhỏ - vừa làm nhiệm vụ do thám, vừa hỗ trợ chiến tranh điện tử, vừa chỉ huy hỏa lực tầm xa.

Sự liên kết này cũng mở rộng phạm vi quan sát và giảm tối đa nguy cơ bị lộ diện trong môi trường tác chiến phức tạp, nơi UAV và pháo binh đối phương thường xuyên theo dõi.

So với M1A2 SEPv4 Abrams của Mỹ hay T-14 Armata của Nga, Type 100 tuy có trọng lượng nhẹ hơn và dùng pháo cỡ nhỏ hơn, nhưng lại nổi bật nhờ tính kết nối cao, mức độ tự động hóa vượt trội và khả năng tác chiến hợp lực cùng UAV. Trong khi Armata gặp khó khăn về sản lượng và chưa hoàn thiện hệ thống cảm biến, Abrams vẫn bị ràng buộc bởi kiến trúc truyền thống. Trái lại, Type 100 tận dụng tốt thế mạnh của ngành công nghiệp quốc phòng quy mô lớn và chuỗi cung ứng công nghệ AI phát triển trong nước.

Việc liên thông thông tin giữa các lực lượng - từ pháo binh, máy bay không người lái đến đơn vị tác chiến điện tử, giúp PLA tiến gần hơn đến mô hình chiến tranh hiệp đồng đa miền hiện đại.

Ý nghĩa chiến lược và thách thức

Sự ra đời của Type 100 mang ý nghĩa vượt ra ngoài biên giới Trung Quốc. Tại các điểm nóng như eo biển Đài Loan, biên giới Trung - Ấn hay Biển Đông, khả năng tấn công từ xa và phối hợp hiệp đồng của mẫu tăng này có thể thay đổi hoàn toàn cách triển khai lực lượng mặt đất.

Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả thực sự, PLA cần vượt qua thách thức lớn nhất - huấn luyện. Kíp lái phải làm chủ các hệ thống điện tử, giao tiếp mạng và chiến thuật tác chiến mạng trung tâm - điều mà các đơn vị tăng truyền thống chưa từng được đào tạo.

Trung Quốc đã triển khai các chương trình huấn luyện mô phỏng thực tế, dùng AI để hỗ trợ ra quyết định và mô hình hóa tình huống chiến đấu nhằm đảm bảo rằng Type 100 không chỉ là sản phẩm công nghệ, mà còn là lực lượng thực chiến hiệu quả.

Hoàng Vũ