Giải pháp nào để phát triển điện mặt trời áp mái?

Tại Diễn đàn "Thúc đẩy năng lượng xanh trong khu công nghiệp: Giải pháp cho doanh nghiệp triển khai hiệu quả" do VCCI tổ chức chiều 15-5, ông Nguyễn Ngọc Trung, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế ngành, Ban Chính sách và Chiến lược Trung ương đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của điện mặt trời áp mái trong các KCN.

Ông cho rằng đây là một mô hình khả thi, phù hợp với định hướng chuyển đổi năng lượng và cần được thúc đẩy bằng các giải pháp chính sách đồng bộ.

Theo ông Trung, chỉ tính riêng tiềm năng kỹ thuật từ điện mặt trời áp mái tại các KCN cũng có thể đạt từ 12 đến 20 GWP - tương đương với công suất của hơn 10 nhà máy nhiệt điện than.

"Không cần mở rộng quỹ đất hay xây mới hạ tầng, các doanh nghiệp hoàn toàn có thể tận dụng chính mái nhà xưởng hiện hữu để lắp đặt hệ thống điện mặt trời, một giải pháp phù hợp với mô hình năng lượng phân tán mà Chính phủ đang khuyến khích".

Phát triển điện mặt trời áp nhà tại khu công nghiệp sẽ mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp và cũng đảm bảo an ninh năng lượng, thúc đẩy phát triển bền vững. Ảnh: X.Đ

Thực tế điện mặt trời mái nhà không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí điện năng, mà còn nâng cao giá trị thương hiệu thông qua hình ảnh doanh nghiệp xanh, thân thiện môi trường. Ngoài ra, còn giúp giảm tải cho hệ thống điện quốc gia, nhất là vào các khung giờ cao điểm.

Đặc biệt, điện mặt trời mái nhà còn đóng góp tích cực vào mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, phù hợp với cam kết của Việt Nam tại COP26.

Vẫn còn những nút thắt

Dù vậy, ông Trung vẫn thẳng thắn chỉ ra một số rào cản khiến việc triển khai điện mặt trời mái nhà tại các KCN còn chậm.

Đầu tiên là hành lang pháp lý chưa thực sự đồng bộ, dẫn đến khó khăn trong các thủ tục đấu nối và vận hành. Chi phí đầu tư ban đầu vẫn là rào cản, nhất là với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vốn chiếm tỷ trọng cao tại các KCN.

Ngoài ra, hạ tầng kỹ thuật chưa đáp ứng được yêu cầu; thiết bị đo đếm hai chiều còn thiếu; nhận thức về năng lượng tái tạo của doanh nghiệp vẫn còn hạn chế.

Do đó, ông Trung đề xuất cần sớm ban hành hướng dẫn chi tiết cho các nghị định mới, đặc biệt là với mô hình tự sản xuất - tự tiêu thụ trong KCN. Song song, cần có chính sách hỗ trợ tài chính cụ thể như miễn giảm thuế, tín dụng xanh, khấu hao nhanh tài sản đầu tư.

Về hạ tầng, ông Trung kêu gọi các chủ đầu tư KCN phối hợp với ngành điện để nâng cấp lưới điện, triển khai thiết bị đo đếm thông minh và tạo điều kiện cho hệ thống điện mặt trời hòa lưới hoặc vận hành độc lập. Ngoài ra là đào tạo kỹ thuật viên, nâng cao năng lực vận hành hệ thống năng lượng tái tạo.

Ngoài ra, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác công – tư và quốc tế nhằm huy động vốn ODA, vốn vay ưu đãi và dòng vốn đầu tư tư nhân để triển khai các dự án một cách quy mô và bền vững.

Doanh nghiệp cần hỗ trợ về vốn

Ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam, khẳng định ngành dệt may tiêu thụ điện rất lớn, do đó việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo là hết sức cần thiết. Ông cho biết nhiều doanh nghiệp trong ngành bày tỏ mong muốn được hỗ trợ về vốn, vì 93% doanh nghiệp là vừa và nhỏ. Ông cũng đề xuất Nhà nước xem xét các chính sách ưu đãi thuế cho các dự án xanh, đồng thời tăng cường đào tạo nguồn nhân lực để triển khai hệ thống năng lượng tái tạo hiệu quả.

Một vấn đề khác được ông Cẩm chỉ ra là cần có cơ chế để các doanh nghiệp trong KCN có thể tích điện vào giờ cao điểm và bán lại khi thiếu, điều này sẽ giúp ổn định nguồn cung và tối ưu hóa sử dụng năng lượng.

Là nhà sản xuất thiết bị, ông Vũ Huy Đông, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Damsan, cho biết doanh nghiệp của ông đang tham gia toàn bộ chuỗi sản xuất pin mặt trời từ thiết kế, lắp đặt đến vận hành hệ thống áp mái tại các KCN.

Tuy nhiên, ông cũng phản ánh việc tiếp cận vốn vẫn là trở ngại lớn. Lãi suất vay trung hạn ở mức 7,5–8% và tâm lý e dè từ phía ngân hàng khiến nhà đầu tư khó mạnh dạn mở rộng quy mô.

MINH TRÚC