Giải pháp trọng tâm cho mục tiêu bứt phá

Hànôịmới Cuối tuần đã ghi lại những ý kiến của các chuyên gia về các giải pháp trọng tâm nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo xung lực mới cho nền kinh tế.

TS Nguyễn Văn Hội - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách công thương:
Tận dụng hiệu quả các FTA để nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu

Có thể nói, các FTA chính là “đường cao tốc” đưa hàng hóa Việt Nam đến gần hơn với người tiêu dùng toàn cầu. Tuy nhiên, để tận dụng tốt cơ hội này, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, tạo dựng môi trường cạnh tranh lành mạnh, đồng thời nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, doanh nghiệp và sản phẩm. Tình trạng phụ thuộc vào một số thị trường xuất khẩu, sự lệ thuộc lớn vào khu vực FDI, tỉ trọng thu ngân sách dựa nhiều vào thuế xuất nhập khẩu, thị trường dịch vụ tài chính trong nước phát triển chậm, cùng với hạn chế về trình độ và năng lực của đội ngũ quản lý nhà nước là những vấn đề cần sớm được khắc phục.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp, cần nâng cao vai trò của các hiệp hội ngành hàng trong xử lý tranh chấp thương mại quốc tế, phát triển mạnh khu vực tư nhân theo tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, đồng thời khuyến khích hình thành những doanh nghiệp hạt nhân đủ sức dẫn dắt chuỗi giá trị xuất khẩu quy mô lớn. Các doanh nghiệp cũng cần được hỗ trợ để vượt qua rào cản thương mại ở các thị trường nước ngoài, tăng cường kết nối giữa khu vực FDI và doanh nghiệp trong nước nhằm lan tỏa lợi ích và mở rộng hợp tác.

Việc tận dụng hiệu quả các FTA đặc biệt tại các thị trường châu Âu, Nhật Bản và Halal sẽ giúp Việt Nam nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đưa hàng hóa Việt Nam đến với nhiều thị trường giá trị cao hơn và tạo đòn bẩy cho tăng trưởng bền vững trong những năm tới.

Ông Nguyễn Vân - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ thành phố Hà Nội:
Nâng tầm vị thế quốc gia trong sân chơi toàn cầu

Việc thiết lập cơ chế liên kết doanh nghiệp, đặc biệt với khu vực tư nhân và doanh nghiệp nhỏ, vừa, không chỉ là yêu cầu cấp bách mà còn là “chìa khóa” chiến lược giúp tăng sức chống chịu của nền kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Cùng với đó, cần thúc đẩy các doanh nghiệp hình thành chuỗi sản xuất - cung ứng thông qua chính sách ưu đãi vượt trội như miễn, giảm thuế; hỗ trợ tín dụng và bảo lãnh vay vốn; ưu đãi mặt bằng kinh doanh..., được thiết kế phù hợp với mức độ tham gia liên kết của từng doanh nghiệp.

Bên cạnh đó là điều chỉnh mạnh mẽ chính sách thu hút FDI theo hướng tăng điều kiện ràng buộc về tỉ lệ nội địa hóa và tỉ lệ sản phẩm, dịch vụ mà các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước cung cấp cho doanh nghiệp ngoại.

Vấn đề lớn nhất là cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam nói chung, công nghiệp hỗ trợ nói riêng cần tự nỗ lực, nâng cao năng lực, đầu tư công nghệ, dây chuyền sản xuất, hướng tới quản trị tinh gọn... Song song với nỗ lực tự thân, rất cần sự đồng hành của cơ chế, chính sách để tạo dựng môi trường kinh doanh thông thoáng, cung cấp thông tin kịp thời, minh bạch, giúp doanh nghiệp tận dụng cơ hội xuất khẩu và không bỏ lỡ thị phần trong nước đầy tiềm năng.

Bà Trần Thị Phương Lan - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam:
Cải thiện hơn nữa môi trường đầu tư, kinh doanh

Bên cạnh động lực tăng trưởng từ xuất khẩu và sản xuất công nghiệp, trong 8 tháng qua, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng trưởng khả quan so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống và dịch vụ lữ hành đều ghi nhận mức tăng ấn tượng hai con số, nổi bật nhất là các địa phương như thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Huế, Cần Thơ, Hà Nội và Hải Phòng. Đặc biệt, dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 đã kích cầu tiêu dùng ngắn hạn thông qua các chương trình khuyến mại đặc biệt bùng nổ, chăm sóc khách hàng tại các hệ thống bán lẻ và khu vực dịch vụ, qua đó góp phần tăng trưởng doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống và lữ hành.

Để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 đạt 8,3 - 8,5%, đồng thời tạo nền tảng cho giai đoạn 2026 - 2030 hướng tới mức tăng trưởng hai con số, đòi hỏi chúng ta phải đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức, mở rộng tầm nhìn và quyết liệt hành động, khơi thông mọi động lực phát triển đất nước. Trong đó, các bộ, ngành và địa phương cần tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, hoàn thiện thể chế, tháo gỡ rào cản, tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp; đồng thời tăng cường phân cấp, phân quyền, thường xuyên rà soát, cắt giảm và đơn giản hóa điều kiện đầu tư kinh doanh, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật bất hợp lý, giảm chi phí tuân thủ pháp luật...

TS Lê Duy Bình - Giám đốc Economica Việt Nam:
Cần thay đổi tư duy và cách tiếp cận mới về hàng xuất khẩu

Bối cảnh mới đòi hỏi chúng ta phải thay đổi tư duy, không chỉ quan tâm đến quy mô kim ngạch xuất khẩu, mà quan trọng hơn là chất lượng, giá trị gia tăng và tỉ lệ nội địa hóa của hàng hóa xuất khẩu. Với tư duy này, thay vì đặt mục tiêu xuất khẩu gắn với những con số tuyệt đối, cần dựa trên các tiêu chí về giá trị gia tăng và tỉ lệ nội địa hóa... Điều này sẽ mang ý nghĩa định hướng lớn hơn rất nhiều cho nền kinh tế, các cơ quan quản lý, cộng đồng doanh nghiệp, các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.

Với cách tiếp cận mới, hoạt động xuất khẩu sẽ đóng góp nhiều hơn cho tăng trưởng GDP khi nền kinh tế tăng về chất lượng, giá trị gia tăng hàng hóa xuất khẩu, đồng thời khắc phục tình trạng nhập khẩu để chế biến và xuất khẩu. Hiện, doanh nghiệp trong nước và cả doanh nghiệp FDI phụ thuộc nhiều vào việc nhập khẩu nguyên vật liệu, các sản phẩm trung gian, máy móc thiết bị sản xuất.

Vai trò của doanh nghiệp, cần chiếm tỉ trọng cao hơn trong hoạt động xuất khẩu. Hiện nay, doanh nghiệp FDI đóng góp lớn, giai đoạn từ 2018 - 2024, xuất khẩu của khu vực doanh nghiệp này luôn chiếm tới trên 70% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam. Doanh nghiệp trong nước cần tiên phong thay đổi, gia tăng đóng góp trực tiếp vào xuất khẩu.

Bên cạnh hàng hóa, xuất nhập khẩu dịch vụ cũng cần được chú trọng hơn. Từ năm 2015 đến nay, Việt Nam liên tục nhập siêu dịch vụ, làm giảm ý nghĩa của việc xuất siêu hàng hóa khi nhìn từ tổng cầu. Trong khi đó, các lĩnh vực dịch vụ then chốt như vận tải, bảo hiểm, y tế, giáo dục, du lịch hay ngân hàng vẫn còn hạn chế, nhất là ở khối doanh nghiệp trong nước.

Quang Minh ghi