Giải phóng Bình Phước, chiến dịch mở đầu cho giải phóng miền Nam thống nhất đất nước

Giữ gìn và phát triển lực lượng cách mạng

Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ 1954, đế quốc Mỹ thực hiện âm mưu thôn tính Việt Nam nhằm khống chế vùng Đông Nam Á. Địch không từ một thủ đoạn tàn bạo, dã man nào để đánh phá cách mạng miền Nam, thẳng tay trả thù, sát hại nhân dân yêu nước và những người kháng chiến cũ.

Đồng chí Trần Văn Trà triển khai kế hoạch tác chiến trong chiến dịch Nguyễn Huệ năm 1972 ở Bình Long. Ảnh tư liệu tại Bảo tàng Bình Phước.

Trong những năm tháng đó, mặc dù tổ chức đảng bị địch đánh phá ác liệt, nhưng bằng phương pháp hoạt động vừa bí mật, vừa công khai, hệ thống các cơ sở đảng vẫn được duy trì và tiếp tục lãnh đạo phong trào đấu tranh của nhân dân. Địa bàn Hớn Quản (tỉnh Bình Long) là một trong những địa phương tiếp thu nhạy bén “Đề cương cách mạng miền Nam” và Nghị quyết của Xứ ủy, sớm có tổ chức và hoạt động vũ trang hỗ trợ cho phong trào quần chúng.

Xe tăng quân giải phóng tiến vào giải phóng Phước Long.

Nổi bật trong giai đoạn này là chiến dịch Phước Long - Đồng Xoài năm 1965, trọng điểm là hướng Phước Long, Bình Long. Sau 64 ngày đêm chiến đấu quyết liệt, bộ đội chủ lực và địa phương đã tiêu diệt gần 4.500 tên địch (có 73 cố vấn Mỹ), bắn hạ 31 máy bay và phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh, phá hàng loạt ấp chiến lược, dinh điền của địch, giải phóng hàng vạn dân. Chiến thắng chiến dịch Phước Long - Đồng Xoài cùng với chiến thắng Bình Giã, Ba Gia và nhiều nơi khác trên chiến trường miền Nam đã góp phần làm thất bại chiến lược “chiến tranh đặc biệt” , buộc đế quốc Mỹ phải bị động chuyển sang chiến lược “chiến tranh cục bộ”, ồ ạt đưa quân Mỹ và quân chư hầu vào tham chiến tại miền Nam Việt Nam.

Vượt qua khó khăn, tấn công địch, giải phóng quê hương

Sau hơn 3 năm đương đầu với Mỹ - Ngụy trong chiến lược “chiến tranh cục bộ” đầy ác liệt, gian khổ và hy sinh, đảng bộ và nhân dân hai tỉnh Bình Long, Phước Long đã ra sức xây dựng lực lượng cả về quân sự và chính trị, giữ vững thế tiến công liên tục, cùng quân - dân Đông Nam bộ và cả miền Nam bẻ gãy hai gọng kềm “tìm diệt và bình định”, đánh bại hai cuộc phản công chiến lược mùa khô 1965 - 1966 và 1966 - 1967 của Mỹ - Ngụy.

Lực lượng của Khu 10 và của miền Nam liên tục tấn công vào Tiểu khu Bình Long, Phước Long và các chi khu quân sự khác; phát động quần chúng nổi dậy, góp phần cùng quân - dân miền Nam thực hiện cuộc tổng tấn công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, đồng loạt tấn công vào sào huyệt và căn cứ của Mỹ - Ngụy khắp miền Nam.

Bộ Tư lệnh chủ lực Miền tiến công giải phóng cứ điểm Bộ Chỉ huy Cảnh sát ngụy ở Phước Long. Ảnh tư liệu tại Bảo tàng Bình Phước.

Ngày 31/01/1971, Trung ương Cục quyết định thành lập Đảng bộ và Phân khu Bình Phước gồm hai tỉnh Bình Long, Phước Long, đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Trung ương Cục. Đến cuối năm 1972, Trung ương Cục lại có quyết định chuyển Phân khu Bình Phước thành tỉnh Bình Phước.

Thực hiện nghị quyết Hội nghị lần thứ 11 Trung ương Cục tháng 10/1971, quân và dân Bình Phước đã cùng quân chủ lực của ta mở chiến dịch Nguyễn Huệ năm 1972, giải phóng hoàn toàn các huyện Lộc Ninh, Bù Đốp, Bù Gia Mập và từng mảng ấp chiến lược, mở rộng vùng căn cứ nối liền biên giới Campuchia thành hậu phương trực tiếp của chiến trường B2, góp phần buộc Mỹ phải chịu thất bại trên bàn Hội nghị Giơ-ne-vơ.

Bộ đội giải phóng giã gạo cùng đồng bào ở Sóc Bom Bo. Ảnh tư liệu tại Bảo tàng Bình Phước.

Hiệp định Paris được ký kết ngày 27/01/1973, Mỹ chịu rút hết quân viễn chinh và chư hầu, chấm dứt dính líu vào cuộc chiến tranh xâm lược miền Nam. Lộc Ninh trở thành thủ phủ của Chính phủ cách mạng lâm thời miền Nam Việt Nam. Bình Phước được vinh dự thay mặt nhân dân miền Nam và cả nước đón những người con chiến thắng từ các nhà tù Mỹ - Ngụy trở về trong niềm thương yêu, xúc động và khâm phục.

Trong chiến cuộc Đông Xuân 1974 - 1975, được sự chi viện của Trung ương và của Miền, quân và dân Bình Phước đã tham gia chiến dịch đường 14 - Phước Long, liên tiếp giải phóng hoàn toàn huyện Bù Đăng ngày 14/12/1974, Đồng Xoài ngày 26/12/1974. Đến ngày 6/1/1975, quân ta tấn công và làm chủ tiểu khu - tỉnh lỵ Phước Long. Chiến thắng Phước Long có ý nghĩa chiến lược quan trọng, lần đầu tiên một tỉnh của miền Nam được hoàn toàn giải phóng, là “đòn trinh sát chiến lược”, tạo tiền đề cho Bộ Chính trị, Trung ương có quyết định và hạ quyết tâm giải phóng hoàn toàn miền Nam trong thời gian sớm.

Xe tăng trong đội hình Đại đội Tăng 10 cùng bộ binh tấn công vào Dinh tỉnh trưởng Phước Long sáng 6/1/1975. Ảnh tư liệu tại Bảo tàng Bình Phước.

Nhận thấy không có khả năng tiếp cứu cho nhau và biết nguy cơ bị tiêu diệt, ngày 23/3/1975, địch rút chạy về Chơn Thành, An Lộc - trung tâm tỉnh lỵ tỉnh Bình Long được giải phóng. Ngày 2/4/1975, Chơn Thành là địa phương cuối cùng của tỉnh Bình Long được giải phóng, góp phần cùng quân và dân các tỉnh miền Nam và các binh đoàn chủ lực tiến về giải phóng Sài Gòn.

Thành tựu sau 50 năm ngày giải phóng

Từ một tỉnh nghèo, bị chiến tranh tàn phá nặng nề, điểm xuất phát nền kinh tế sau giải phóng rất thấp, quy mô kinh tế nhỏ, tỷ trọng ngành nông - lâm nghiệp năm 1997 chiếm hơn 70%, đến nay quy mô nền kinh tế Bình Phước đạt 115.357 tỷ đồng, tăng gấp 92 lần so với năm 1997.

Đại diện lãnh đạo tỉnh Bình Phước thăm, tặng quà Mẹ Việt Nam Anh hùng Trần Thị Nuôi (SN 1922) ở xã Lộc Tấn, huyện Lộc Ninh nhân dịp Xuân Ất Tỵ 2025, có 3 người con là liệt sỹ.

Tốc độ tăng trưởng GRDP của Bình Phước 28 năm qua luôn ở mức cao so với bình quân chung cả nước. Năm 2024, tỉnh ghi nhận tốc độ tăng GRDP đạt 9,32%, cao nhất khu vực Đông Nam bộ và đứng thứ 11 cả nước. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, với tỷ trọng khu vực nông - lâm - thủy sản chiếm 22,98%, công nghiệp - xây dựng chiếm 45,96%, dịch vụ chiếm 31,06%.

Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng trưởng ấn tượng, trong đó xuất khẩu năm 2024 đạt 4,6 tỷ USD, tăng gần 29 lần so với cả giai đoạn 1997 - 2000; nhập khẩu 2,9 tỷ USD, tăng 460 lần so với năm 2001. Thu ngân sách đạt 11.250 tỷ đồng, tăng hơn 65 lần so với năm 1997 (năm 1997 chỉ thu được 172,861 tỷ đồng).

Thu nhập bình quân đầu người tăng dần qua các năm, năm 1997 chỉ đạt 2,2 triệu đồng, năm 2024 đạt 108,4 triệu đồng, tăng hơn 49 lần. Các nhu cầu hưởng thụ vật chất, văn hóa của người dân cơ bản được đáp ứng.

Tuổi trẻ Công an Bình Phước Thăm và tặng quà Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Ngừng ở ấp 3, thị trấn Chơn Thành, TX Chơn Thành, có 2 người con là liệt sỹ.

Hạ tầng giao thông ngày càng được đầu tư hoàn thiện, đáp ứng nhu cầu đi lại và vận chuyển hàng hóa của nhân dân; hạ tầng công nghiệp ngày càng hoàn thiện, đáp ứng nhu cầu đầu tư của các doanh nghiệp; kết cấu hạ tầng thông tin liên lạc, chuyển đổi số từng bước hoàn thiện, đồng bộ, đáp ứng nhu cầu phát triển; hoạt động chuyển đổi số từng bước được xây dựng trên ba trụ cột là chính quyền số, kinh tế số và xã hội số, bước đầu đã đạt được các kết quả quan trọng, xếp hạng mức độ chuyển đổi số của tỉnh luôn nằm trong nhóm 15 tỉnh, thành phố trên cả nước. Thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) của Bình Phước là điểm sáng, tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng nhanh qua các năm.

Bình Phước đã và đang phát triển mạnh về nhiều mặt. Giáo dục, y tế có nhiều tiến bộ, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng lên. Công tác quốc phòng - an ninh được giữ vững, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm. Quan hệ đối ngoại được mở rộng, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế.

Nguyễn Cảnh