Giải quyết tình trạng thiếu cán bộ cấp xã nhằm bảo đảm bộ máy chính quyền 2 cấp vận hành hiệu quả

Sau hơn 2 tháng vận hành, chính quyền địa phương hai cấp đã ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực trong tổ chức bộ máy, giải quyết thủ tục hành chính, cũng như trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của các cấp, đặc biệt là cấp xã, đạt được những kết quả quan trọng.

Người dân đến làm thủ tục hành chính công tại phường Thiên Hương, thành phố Hải Phòng. (Nguồn: TTXVN)

Kiện toàn bộ máy

Điểm nhấn trong quá trình vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp là các địa phương đã cơ bản hoàn thành việc sắp xếp, kiện toàn bộ máy với 465 cơ quan chuyên môn cấp tỉnh và 9.916 phòng chuyên môn cấp xã đi vào hoạt động ổn định. Cơ sở vật chất, phương tiện làm việc được rà soát, bổ sung; nhiều xã, phường được trang bị thêm trụ sở, thiết bị đáp ứng yêu cầu quản lý, điều hành.

Để bảo đảm hành lang pháp lý, Chính phủ đã ban hành 112 nghị định, nghị quyết và nhiều văn bản hướng dẫn trong giai đoạn 1/6–23/8, tập trung vào các lĩnh vực then chốt như quốc phòng, môi trường, tài chính, giáo dục, khoa học công nghệ, tổ chức bộ máy, chế độ công vụ... Đây là cơ sở quan trọng để các địa phương thống nhất triển khai, bảo đảm tính hợp pháp, hợp hiến và hiệu lực quản lý nhà nước.

Từ khi mô hình đi vào hoạt động đến ngày 23/8, 34 tỉnh, thành phố đã tiếp nhận 6,5 triệu hồ sơ thủ tục hành chính, trong đó cấp xã xử lý 4,8 triệu hồ sơ; 73,8% hồ sơ được nộp trực tuyến. Khoảng 80% hồ sơ đã được giải quyết và trả kết quả, với 72% đúng hoặc trước hạn. Một số địa phương có số lượng hồ sơ lớn gồm TP. Hồ Chí Minh (753.000 hồ sơ), Hà Nội (500.000), Hải Phòng (325.000), Đồng Nai (320.000)... Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa, liên thông dữ liệu quốc gia đã góp phần nâng cao minh bạch, hiệu quả, giảm thời gian và chi phí cho người dân, doanh nghiệp.

Theo Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, đến nay gần 80.000 trong tổng số hơn 106.000 trường hợp nghỉ việc theo Nghị định 178/2024/NĐ-CP đã được thanh toán chế độ. Chính sách dành cho đội ngũ sau sắp xếp được giải quyết kịp thời, minh bạch, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, bảo đảm quyền lợi, tạo sự đồng thuận và ổn định trong đội ngũ.

Chính phủ đánh giá những kết quả đạt được đã khẳng định tính đúng đắn, kịp thời của chủ trương cải cách, tạo nền tảng vững chắc để tiếp tục hoàn thiện và vận hành hiệu quả mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong thời gian tới.

Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Tủa Sín Chải, tỉnh Lai Châu, nhanh chóng trở thành địa chỉ quen thuộc, gần gũi của người dân trên địa bàn mỗi khi cần giải quyết các thủ tục hành chính. (Nguồn: TTXVN)

Khó khăn vấn đề nhân sự

Từ Kết luận số 186-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đến Nghị quyết 268/NQ-CP của Chính phủ đều nêu rõ: quá trình triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Chính phủ chỉ ra rằng việc kiện toàn tổ chức, nhân sự sau sáp nhập còn nhiều bất cập, nhân lực cơ sở vừa thừa vừa thiếu, chất lượng chuyên môn và kỹ năng công nghệ còn hạn chế. Hạ tầng cơ sở ở nhiều nơi chưa đáp ứng, trụ sở xuống cấp, chật hẹp, trung tâm hành chính công chưa thuận lợi cho người dân. Cơ chế tài chính - ngân sách chưa theo kịp mô hình mới, phân công nhiệm vụ chi tiêu còn vướng mắc, chưa thống nhất giữa các đơn vị.

Hệ thống công nghệ thông tin chưa đồng bộ, liên thông hạn chế, chưa bảo đảm dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Công tác tuyên truyền về mô hình chính quyền hai cấp chưa sâu rộng, một bộ phận cán bộ, người dân chưa quen với phương thức vận hành mới.

Tại Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 8/2025, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết đến nay vẫn còn khoảng 38.500 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương chưa phân bổ; 18 bộ, cơ quan trung ương và 29 địa phương chưa giải ngân hết do vướng thủ tục, phê duyệt chậm, một phần liên quan đến việc sắp xếp, hợp nhất đơn vị hành chính.

Chính phủ đánh giá nguyên nhân chủ yếu là do việc sắp xếp bộ máy, bố trí nhân sự trong thời gian ngắn, dẫn tới tình trạng nơi thừa, nơi thiếu, đội ngũ công chức ở cấp xã, đặc biệt trong các lĩnh vực đất đai, tài chính, pháp lý, CNTT, quy hoạch, xây dựng… chưa đáp ứng yêu cầu. Cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật còn lạc hậu, thiếu trang thiết bị, phương tiện công vụ, kết nối chưa ổn định. Một số văn bản hướng dẫn ban hành chưa kịp thời, phân cấp, phân quyền còn hình thức, làm giảm tính chủ động của chính quyền cơ sở.

Cán bộ, chuyên viên từ Thành phố Hồ Chí Minh được "biệt phái" xuống xã để tiếp nhận hồ sơ "phi địa giới" hành chính. (Nguồn: TTXVN)

Chung tay tháo gỡ khó khăn

Để hỗ trợ các địa phương khắc phục vướng mắc trong quá trình vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, nhiều bộ, ngành đã chủ động cử cán bộ tăng cường xuống cơ sở nhằm nắm bắt tình hình, hướng dẫn và kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh.

Từ ngày 3/9, Bộ Nội vụ đã điều động 34 cán bộ, công chức, viên chức tới 33 tỉnh, thành phố trong thời gian 2 tháng. Lực lượng này gồm các lãnh đạo cấp vụ, cục, chuyên viên chính, chuyên viên cao cấp, nghiên cứu viên chính, có chuyên môn sâu và kinh nghiệm thực tiễn. Họ sẽ trực tiếp khảo sát, đánh giá tình hình triển khai mô hình chính quyền hai cấp, đặc biệt là công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực nội vụ ở cấp xã, đồng thời hướng dẫn, hỗ trợ tháo gỡ những vấn đề cấp thiết ngay tại cơ sở.

Trước khi lên đường, các cán bộ đều được chuẩn bị kỹ lưỡng về chuyên môn, tác phong công tác, với tinh thần đồng hành, hỗ trợ địa phương thực hiện tốt nhiệm vụ. Song song với đó, các bộ, ngành đang tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống văn bản liên quan đến phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền, bảo đảm khung pháp lý đầy đủ và thống nhất, tạo thuận lợi để các địa phương triển khai mô hình hiệu quả, đồng bộ.

Cán bộ, công chức Trung tâm phục vụ hành chính công xã Yên Mỹ (Hưng Yên) giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến đất đai cho người dân. (Nguồn: TTXVN)

Cùng với sự vào cuộc của các bộ, ngành Trung ương, nhiều địa phương cũng tăng cường nhân lực chuyên môn để hỗ trợ các xã, phường trong công tác giải quyết thủ tục hành chính, hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ.

Chẳng hạn như Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai đã cử 95 cán bộ, viên chức thuộc Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh đến Ủy ban Nhân dân 95 phường, xã để hỗ trợ thực hiện nhiệm vụ, đồng thời nắm bắt và tổng hợp các khó khăn, vướng mắc, kiến nghị của địa phương liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp và môi trường để báo cáo với thành viên Tổ phản ứng nhanh của Sở kịp thời xử lý.

Tổng cộng từ ngày 1/7 đến nay, Sở này đã cử 280 người đến hỗ trợ các phường, xã.

Hay như tỉnh Vĩnh Long đã huy động cán bộ chuyên môn, đoàn viên, hội viên tình nguyện tham gia hỗ trợ, hướng dẫn nghiệp vụ cho các xã, phường và người dân, doanh nghiệp khi có yêu cầu giải quyết thủ tục hành chính. Trong đó, Sở Tài chính phân công 12 Phó Giám đốc và 26 công chức; Sở Xây dựng phân công 8 Phó Giám đốc; Sở Nông nghiệp và Môi trường phân công 8 Phó Giám đốc và 26 viên chức; Sở Khoa học và Công nghệ phân công 6 Phó Giám đốc và 28 công chức, viên chức.

Các doanh nghiệp như Viettel, VNPT tiếp tục cử cán bộ kỹ thuật hỗ trợ địa phương.

Tỉnh Đoàn Vĩnh Long triển khai 125 đội hình thanh niên tình nguyện để hỗ trợ chính quyền địa phương 2 cấp tại Trung tâm phục vụ hành chính công tỉnh và Trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã.

Tỉnh thành lập Tổ hỗ trợ nghiệp vụ kiểm soát thủ tục hành chính và hỗ trợ Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã trên địa bàn.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cùng Đoàn công tác của Trung ương kiểm tra tại Trung tâm phục vụ hành chính công phường Đông Kinh mới, tỉnh Lạng Sơn. (Nguồn: TTXVN)

Những kết quả được “đong đếm” của Vĩnh Long sau 2 tháng vận hành Trung tâm Phục vụ hành chính công là hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính tỉnh tiếp nhận 83.852 hồ sơ, trong đó giải quyết trước hạn và đúng hạn đạt 80,6%. 124 Trung tâm Phục vụ hành chính công xã, phường đã tiếp nhận 137.998 hồ sơ, trong đó giải quyết trước hạn, đúng hạn đạt 93,6%.

Ngay từ những ngày đầu đi vào vận hành chính thức, Ủy ban Nhân dân xã Hợp Tiến (Thanh Hóa) đã xác định làm việc theo phương châm “lấy sự hài lòng của dân làm thước đo hiệu quả công việc.”

Địa phương đã cử tổ công tác xuống thôn để hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục hành chính. Nhờ đó, mọi hoạt động của Trung tâm Phục vụ hành chính công diễn ra thông suốt, mang lại sự hài lòng, phấn khởi cho người dân địa phương.

Ông Lê Viết Ngọc, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã, cho biết sau hơn 2 tháng làm việc theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, thực tế cho thấy, công tác chỉ đạo, điều hành, giải quyết công việc của Ủy ban Nhân dân xã kịp thời hơn so với trước.

Việc phục vụ người dân đến xin xác nhận các thủ tục hành chính, giải quyết các vụ việc liên quan về đất đai, xây dựng... cũng thuận lợi hơn, trong đó có những nội dung mới thuộc thẩm quyền cấp xã.

(theo TTXVN)

Chu Văn