Giải thích về quy đổi điểm trúng tuyển

Thí sinh tham dự Kỳ thi đánh giá năng lực năm 2025 do Trường ĐH Sư phạm Hà Nội tổ chức.

Có căn cứ khoa học, thực tiễn

Bộ GD&ĐT đã ban hành hướng dẫn tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2025, trong đó có cách quy đổi điểm tương đương điểm trúng tuyển và ngưỡng đầu vào giữa các phương thức xét tuyển, tổ hợp xét tuyển.

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Anh Dũng - Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ GD&ĐT) nhấn mạnh, theo quy định, việc lựa chọn các phương thức xét tuyển là quyết định của cơ sở đào tạo. Do vậy, cơ sở đào tạo có trách nhiệm và phải giải trình được lý do lựa chọn các phương thức xét tuyển khác nhau cho cùng một ngành, nhóm ngành đào tạo và tương quan giữa các phương thức.

Tương tự, khi một cơ sở đào tạo chọn nhiều tổ hợp xét tuyển khác nhau cho cùng một ngành thì phải bảo đảm được khả năng đánh giá năng lực tương đương cho các thí sinh.

Vì vậy, Quy chế tuyển sinh yêu cầu các cơ sở đào tạo phải xây dựng quy tắc quy đổi tương đương để xác định điểm trúng tuyển hợp lý theo từng phương thức, tổ hợp xét tuyển, thay vì để điểm trúng tuyển phụ thuộc hoàn toàn vào chỉ tiêu phân bổ cho từng phương thức, tổ hợp xét tuyển như các năm trước.

Khung quy đổi do Bộ GD&ĐT đưa ra là để hướng dẫn, hỗ trợ các cơ sở đào tạo xây dựng quy tắc quy đổi một cách thuận tiện, phù hợp với đặc điểm của ngành đào tạo; đồng thời bảo đảm cách tiếp cận thống nhất trong hệ thống, chứ không phải để hướng dẫn thí sinh tự quy đổi điểm của mình.

Đồng thời, Bộ cũng yêu cầu các cơ sở tổ chức bài thi riêng phải tham gia để cụ thể hóa các khung quy đổi này, phù hợp với đặc điểm của từng bài thi và kết quả thi năm 2025.

Do đặc điểm, tính chất của các bài thi khác nhau, việc đưa ra khung quy đổi chung cần phải xem xét nhiều yếu tố cả về khoa học và thực tiễn, khả năng áp dụng. Ông Nguyễn Anh Dũng cho hay, Bộ GD&ĐT đã thành lập Tổ chuyên gia tư vấn gồm: các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước về giáo dục, khảo thí, toán và thống kê… cùng những người có kinh nghiệm trực tiếp làm công tác tuyển sinh đại học nhiều năm.

Tổ chuyên gia đã nghiên cứu sâu, toàn diện kinh nghiệm trên thế giới và các mô hình phân tích, thống kê, công trình nghiên cứu liên quan và xây dựng báo cáo tư vấn. Trên cơ sở báo cáo của Tổ chuyên gia tư vấn và căn cứ các nguyên tắc quy đổi tương đương, phương pháp bách phân vị được cho là phù hợp nhất hiện nay để quy đổi tương đương điểm trúng tuyển khi sử dụng nhiều loại điểm thi cho cùng một ngành, nhóm ngành đào tạo.

Ông Nguyễn Anh Dũng. Ảnh: Nam Trần.

Cơ sở đào tạo cân nhắc khi chọn phương thức xét tuyển

Cũng theo ông Nguyễn Anh Dũng, hướng dẫn của Bộ GD&ĐT đã đưa ra khung quy đổi tương đương, trong đó có việc quy đổi giữa điểm trúng tuyển theo kết quả các bài thi riêng trong từng khoảng điểm về điểm trúng tuyển tương đương theo kết quả thi tốt nghiệp THPT.

Đối với điểm học bạ, Bộ sẽ công bố số liệu thống kê về tương quan giữa điểm trung bình các môn học ở bậc THPT với điểm thi tốt nghiệp THPT. Ví dụ: môn Toán, chênh lệch điểm của số thí sinh có điểm tổng kết 3 năm THPT nằm trong khoảng từ 8 đến 9 điểm so với điểm thi tốt nghiệp THPT có giá trị trung bình là 0,5 điểm, độ lệch chuẩn là 0,2 điểm.

Cơ sở đào tạo căn cứ vào các số liệu thống kê của các môn học, đồng thời căn cứ dữ liệu riêng của cơ sở đào tạo (như tương quan giữa kết quả học tập với điểm đầu vào của người học được tuyển theo các phương thức khác nhau ở các năm trước …) để xác định chênh lệch điểm trúng tuyển theo từng tổ hợp và phạm vi điểm. Ví dụ điểm trúng tuyển tổ hợp A00 theo kết quả học bạ phải cao hơn điểm trúng tuyển thi tốt nghiệp THPT từ 1 đến 1,5 điểm tùy theo điểm trúng tuyển của một ngành thuộc phạm vi nào.

Trước ý kiến cho rằng, việc xây dựng một khung quy đổi chung không có ý nghĩa với xét học bạ THPT; thậm chí có thể dẫn đến mỗi trường quy đổi một phách, tạo ra bất công bằng, bình đẳng trong xét tuyển, ông Nguyễn Anh Dũng nhấn mạnh, việc lựa chọn sử dụng kết quả học tập THPT là một trong những phương thức để xét tuyển thuộc quyền quyết định của cơ sở đào tạo. Vì thế, cơ sở đào tạo phải giải trình và chịu trách nhiệm về sự lựa chọn của mình.

Do có sự khác biệt trong thang đánh giá giữa các trường phổ thông, giữa các địa phương, ngay cả khi một ngành chỉ sử dụng điểm học bạ và có một điểm chuẩn chung cho tất cả thí sinh, thì cũng đã khó bảo đảm sự công bằng.

Vì vậy, Bộ GD&ĐT không khuyến khích các trường, ngành có mức độ cạnh tranh cao sử dụng kết quả học tập THPT làm tiêu chí chủ yếu, và cũng không đưa ra khung quy đổi giữa điểm học bạ với điểm thi tốt nghiệp THPT.

Việc Bộ yêu cầu các cơ sở đào tạo phải quy đổi tương đương các điểm trúng tuyển sẽ làm bộc lộ những hạn chế của việc lựa chọn các phương thức xét tuyển không phù hợp, không bảo đảm công bằng. Qua đó, các cơ sở đào tạo phải cân nhắc khi chọn các phương thức xét tuyển khác nhau mà việc xác định quy tắc quy đổi tương đương thiếu căn cứ.

Như đã nói trên đây, Bộ GD&ĐT sẽ công bố các số liệu thống kê tương quan giữa điểm trung bình các môn học ở THPT với điểm các môn thi tốt nghiệp THPT để các cơ sở đào tạo nghiên cứu xây dựng và chịu trách nhiệm về quy tắc quy đổi của mình.

Như vậy, không có chuyện Bộ không đưa ra khung quy đổi sẽ tạo thêm sự bất công bằng, bình đẳng trong xét tuyển với học bạ; ngược lại, sẽ dần thiết lập sự minh bạch và công bằng trong toàn hệ thống.

Hiện, một số trường đại học công bố công thức quy đổi điểm xét tuyển về chung một thang điểm… Theo ông Nguyễn Anh Dũng, Bộ đã ban hành hướng dẫn làm căn cứ để các trường xây dựng quy tắc quy đổi, trường hợp nào bất hợp lý, chưa phù hợp với hướng dẫn thì các trường sẽ phải điều chỉnh lại cho phù hợp.

Bên cạnh đó, quy tắc quy đổi tương đương điểm trúng tuyển áp dụng xét tuyển các thí sinh cùng một chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo tại một cơ sở đào tạo. Đồng thời, một trong các nguyên tắc xây dựng quy tắc quy đổi là phải dựa trên yêu cầu đầu vào thực chất. Các cơ sở đào tạo khác nhau, sẽ có yêu cầu khác nhau đối với kiến thức nền tảng, cốt lõi của ngành học.

Ngoài ra, các cơ sở đào tạo khác nhau có thể có nguồn tuyển khác nhau. Do vậy, có thể cơ sở đào tạo này đánh giá cao, hoặc đưa ra yêu cầu cao hơn đối với một loại điểm so với cơ sở đào tạo khác.

Lưu ý, công bằng trong xét tuyển là việc các thí sinh dự tuyển vào cùng một ngành, nhóm ngành của một cơ sở đào tạo được đối xử công bằng, trong đó có bảo đảm điểm trúng tuyển giữa các phương thức khác nhau là tương đương, không liên quan tới việc quy đổi điểm khác nhau giữa các trường.

Học sinh tham gia Ngày hội tuyển sinh các ngành khoa học và công nghệ năm 2025. Ảnh: Dương Triều.