Giải trình về thị trường xăng dầu: Doanh nghiệp bán lẻ kỳ vọng được gỡ vướng

DN bán lẻ xăng dầu đang phải đối mặt với những khó khăn chưa từng xuất hiện. (Ảnh minh họa)

Nhiều doanh nghiệp không thể tiếp tục gồng lỗ

Trước đó, lần đầu tiên, cộng đồng doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu (DNBL XD) đã có những hành động quyết liệt để đòi hỏi quyền lợi chính đáng của mình sau khi liên tục phải nhận “chiết khấu 0 đồng” để đảm bảo không đứt gãy chuỗi cung ứng XD. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, đã có nhiều DNBL rời cuộc chơi vì không thể tiếp tục gồng lỗ. Thậm chí Giám đốc một Sở Công Thương ở miền Trung phải thừa nhận nhiều cửa hàng thu không đủ chi nên họ phải nghỉ, sắp tới sẽ có thêm nhiều cửa hàng xin nghỉ.

Theo ông Hà Thanh Tùng - Ban đại diện Cộng đồng DNBL XD, tháng cao điểm cộng đồng DNBL XD có thể lỗ đến 900 tỷ đồng, nếu tính từ tháng 2/2022 đến nay, cộng đồng này đã lỗ khoảng 4.000 tỷ đồng. “Trong khi hầu hết chúng tôi đều đang được coi là đại lý bán lẻ XD. Theo Điều 171 Luật Thương mại 2005, thù lao đại lý của XD được tính ở trường hợp “bên giao đại lý ấn định giá mua, giá bán hàng hóa thì bên đại lý được hưởng hoa hồng tính theo tỷ lệ phần trăm trên giá mua, giá bán hàng hóa hoặc giá cung ứng dịch vụ” - ông Tùng nói.

Như vậy, theo cộng đồng DNBL XD, thù lao của họ phải được quy định rõ ràng, vì đây là mặt hàng nhà nước định giá bán lẻ, trong giá bán lẻ đã có định mức lợi nhuận và chi phí kinh doanh. “Chúng tôi là một mắt xích trong chuỗi kinh doanh XD, chúng tôi cũng phải được hưởng định mức lợi nhuận và chi phí kinh doanh như các mắt xích khác, không thể tiếp tục đặt chúng tôi vào thế bị động “cho bao nhiêu biết bấy nhiêu” như trước đây nữa” - ông Vũ Đức Cường, Giám đốc Cty TNHH Cường Phú nói.

Ông Lê Văn Báu - Giám đốc Công ty XD Bảo Dương còn cho biết thêm một “éo le” nữa của DNBL XD là phải đăng ký mức bán lẻ thường xuyên. Nếu vượt qua mức này thì nhà cung cấp cũng không thể đáp ứng thêm nên trong một số trường hợp khi cầu vượt cung, các cây xăng buộc phải bán nhỏ giọt vì sợ không đủ hàng bán, đóng cửa thì lại bị nhắc nhở. Do đó, theo ông Báu, Nghị định về quản lý kinh doanh XD nên tìm cách nào đó để có thể bỏ giới hạn hạn mức được mua hàng tháng trong hợp đồng mua bán bởi chắc chắn thị trường sẽ có những tình huống đột biến như thời gian vừa qua.

Hầu hết các DNBL XD đều cho rằng, XD là mặt hàng đặc biệt được nhà nước điều hành giá bán. Do đó, để đảm bảo được lợi ích hài hòa - rủi ro chia sẻ, nhà nước cần đặt cộng đồng DNBL tương đương như các thương nhân đầu mối phân phối khác để có thể chia đúng, chia đủ định mức lợi nhuận và chi phí kinh doanh bởi tất cả các DNBL XD đều phải đến kho lấy hàng chứ không phải “ngồi nhà chờ được giao”.

Sớm hoàn thiện hành lang pháp lý

Đại diện Ban đại diện cộng đồng DNBL XD chia sẻ, theo quy định, DNBL XD muốn nghỉ đóng cửa thì phải có lý do chính đáng. Thời gian vừa qua rất nhiều DNBL đóng cửa vì những lý do như lỗ hoặc không có nhân viên bán hàng. Trong khi nhân viên xin nghỉ là việc rất bình thường. Do đó, có những cây xăng buộc phải tạm đóng cửa nghỉ bán trong một khoảng thời gian nhất định. Nếu lực lượng quản lý thị trường đi kiểm tra trong trường hợp này thì cây xăng sẽ bị phạt. Nhưng nếu thuê tạm người khác bán hàng tạm vài ngày cũng sẽ bị phạt vì người bán hàng này chưa có các chứng chỉ về phòng cháy chữa cháy và bảo vệ môi trường theo quy định. Kiểu gì DNBL cũng có thể bị phạt.

Chưa kể, theo vị đại diện này, nhân viên bán hàng của DNBL XD đa phần là làm thời vụ, rất ít khi gắn bó lâu dài. Trong khi chi phí để đưa nhân viên đi học các chứng chỉ theo quy định lại khá tốn kém. Có những DNBL XD đưa đến 10 nhân viên đi học chứng chỉ xong vẫn thiếu người bán vì họ chỉ làm vài tháng rồi nghỉ đi làm công nhân.

Thậm chí, có những tình huống “dở khóc dở cười” đã từng xảy ra do những quy định hành chính này. Ví dụ, một chủ cửa hàng ra đứng bán hộ nhân viên bán hàng (do nhân viên phải làm tang cho mẹ) rồi bất thình lình bị kiểm tra và bị lập biên bản phạt 15 triệu đồng vì chưa có chứng chỉ dành cho nhân viên bán XD theo quy định.

“Tôi được biết, Petrolimex đã mở những cây xăng dành cho khách hàng tự phục vụ. Ở các cây xăng này, khách hàng tự bơm xăng, tự trả tiền bằng các phương thức thanh toán khác nhau. Vậy các khách hàng này có bị yêu cầu phải có chứng chỉ không? Tôi thấy những quy định này rất vô lý và cần phải sửa đổi trong giai đoạn này để đội ngũ DNBL được đặt ở vị trí tương xứng với nó - là cứ điểm lưu thông” - một đại diện DNBL chia sẻ.

Ông Bùi Ngọc Bảo - Chủ tịch Hiệp hội XD Việt Nam khẳng định, trong giai đoạn thị trường dị biệt vừa qua, 2 Bộ Công Thương - Tài chính đều đã làm tròn vai theo quy định của Nghị định về kinh doanh XD. Việc thị trường căng thẳng như vừa qua là do Nghị định, không phải do 2 Bộ.

Theo các DNBL XD, việc giải quyết triệt để những tồn tại phụ thuộc hoàn toàn vào việc sửa đổi Nghị định kinh doanh XD mà Bộ Công Thương đang được giao và phải hoàn thành dự thảo trình Chính phủ trong tháng 2. Cộng đồng DNBL kỳ vọng, những khó khăn mà họ đã phản ánh suốt thời gian qua sẽ được giải quyết trong thời gian tới đây.

Hoàng Tú