Giảm 'ảo' trong tuyển sinh, có giảm áp lực cho thí sinh?

Hợp lý để giảm “ảo”

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đang lấy ý kiến về việc điều chỉnh một số quy định quan trọng trong tuyển sinh đại học (ĐH) từ năm 2026, trong đó có việc giảm số lượng nguyện vọng đăng ký xét tuyển. Mục đích nhằm khắc phục tình trạng thí sinh đăng ký quá nhiều nhưng thiếu cân nhắc, dẫn đến xét tuyển “ảo” và gây khó khăn cho các cơ sở đào tạo.

Học sinh, phụ huynh tìm hiểu thông tin tuyển sinh của trường đại học.

Hiện Bộ đưa ra 3 phương án lựa chọn lấy ý kiến các trường đại học học là: Tối đa 5 nguyện vọng, 10 nguyện vọng hoặc không giới hạn nguyện vọng.

Năm 2025, có hơn 852.000 thí sinh đăng ký xét tuyển, tạo ra tới 7,6 triệu nguyện vọng cho hơn 500 trường đại học, cao đẳng. Bộ GDĐT đánh giá, đây là con số rất lớn, gây áp lực lên hệ thống xử lý dữ liệu và công tác lọc ảo.

Thống kê của Bộ GDĐT cho thấy, số thí sinh đăng ký 5 nguyện vọng chiếm tỷ lệ cao nhất với 39,6%; 30,9% số thí sinh đăng ký 10 nguyện vọng; 29,5% đăng ký hơn 10 nguyện vọng. Đặc biệt, có 6,7% số thí sinh đăng ký hơn 20 nguyện vọng...

Tuy nhiên, theo GS, TS Nguyễn Tiến Thảo, Vụ trưởng Giáo dục ĐH (Bộ GDĐT), rất ít thí sinh trúng tuyển dựa vào những nguyện vọng ở cuối. Phần lớn các em chỉ đăng ký để cho an toàn.

Trong khi đó, khi đăng ký quá nhiều nguyện vọng, tính mục tiêu của các em sẽ kém, trách nhiệm của thí sinh, động lực để phấn đấu vào một trường, một ngành cũng kém vì “mình không đỗ nguyện vọng này thì đỗ nguyện vọng kia”.

ThS Dương Văn Bá – Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Chu Văn An cho rằng, việc giới hạn số lượng nguyện vọng đăng ký xét tuyển là hợp lý. Thực tế có thí sinh đăng ký tới vài chục nguyện vọng, gây quá tải cho hệ thống và phản ánh sự thiếu cân nhắc trong lựa chọn nguyện vọng.

“Khi chỉ còn 5 nguyện vọng, các em sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng, đặt nguyện vọng theo thứ tự ưu tiên và có trách nhiệm hơn với quyết định của mình”, ông Bá nói.

Chưa rõ quy định mới, thí sinh thêm áp lực chọn ngành

Mùa tuyển sinh năm 2026 đang dần khởi động. Bộ GDĐT yêu cầu các trường sớm công bố phương án tuyển sinh trong tháng 10 này.

Tới thời điểm này, một số trường đã công bố dự kiến phương án tuyển sinh. Tuy nhiên, trước những thay đổi của mùa tuyển sinh sắp tới, không ít học sinh băn khoăn liệu quy định mới có khiến áp lực xét tuyển gia tăng.

Thí sinh tại một ngày hội tư vấn tuyển sinh do Bộ GDĐT tổ chức mới đây.

Em Nguyễn Ngọc Long – học sinh lớp 12 Trường THPT Nguyễn Trãi (Hà Nội) cho hay: “Em thấy tăng áp lực khi hiện vừa lo học, vừa thấp thỏm chờ quy định mới trong tuyển sinh. Việc giảm nguyện vọng quá mạnh, ví dụ chỉ còn 5 nguyện vọng thì những học sinh chưa xác định rõ hướng đi sẽ khá lo lắng. Em mong Bộ GDĐT và các trường sớm công bố phương án tuyển sinh chính thức để có thời gian chuẩn bị chiến lược xét tuyển phù hợp”.

Trước băn khoăn của thí sinh, ThS Dương Văn Bá cho rằng, việc khống chế số nguyện vọng ở mức 5–10 sẽ không làm tăng áp lực cho thí sinh, bởi đây là con số đủ để lựa chọn hợp lý giữa các nhóm ngành, trường phù hợp năng lực.

Về phía thí sinh, ông Bá khuyến nghị các em cần lựa sức mình. Sau ba năm THPT, mỗi em đã phần nào xác định được khả năng học tập để chọn nhóm trường, nhóm ngành phù hợp. Đồng thời, thí sinh phải chú ý đến tổ hợp môn học tương ứng với các ngành xét tuyển, tránh tình trạng học khối xã hội nhưng đăng ký ngành kỹ thuật hoặc khối tự nhiên – dẫn đến lệch hướng và không đủ điều kiện xét tuyển.

Liên quan đến chủ trương sắp xếp, sáp nhập các cơ sở đào tạo, ông Bá lưu ý thí sinh cần theo dõi sát thông tin từ Bộ GDĐT và các trường.

“Hiện nhiều trường vẫn chờ hướng dẫn và chưa xác định rõ việc sáp nhập, nên thí sinh phải quan tâm xem tới đây các trường sẽ tổ chức đào tạo ra sao, ngành học có thay đổi không. Đây cũng sẽ là yếu tố tác động đến tuyển sinh năm tới”, ông Bá nói thêm.

Nguyễn Hoài