Giảm áp lực đối với trẻ em

Áp lực từ điểm số, thành tích

Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam Lê Anh Vinh cho biết, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ở bậc tiểu học, học sinh không nên chịu áp lực về khối lượng kiến thức, thành tích hay điểm số. Thay vào đó, các em cần được rèn luyện tính cách, thái độ sống và kỹ năng cần thiết để tự tin và vững vàng trong cuộc sống. Đây là giai đoạn nền tảng quan trọng cho sự phát triển toàn diện của một đứa trẻ. Tuy nhiên, chúng ta thường tập trung quá mức vào những điều dễ dàng đo lường, như điểm số hay kết quả các kỳ thi, biến chúng thành kỳ vọng, mà quên rằng điều quan trọng nhất là giúp trẻ xây dựng nền tảng vững chắc và sự tự tin để bước tiếp trên chặng đường dài phía trước.

Học sinh Trường Tiểu học Việt Lập (huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang) trong giờ ra chơi. Ảnh: Vân Anh.

Theo Quy chế tuyển sinh THCS và THPT năm 2025 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc áp dụng phương thức xét tuyển thống nhất trên toàn quốc để tuyển học sinh vào lớp 6 nhằm giảm áp lực học tập, tránh tình trạng mỗi địa phương có phương thức tuyển sinh riêng dẫn đến sự bất công bằng và việc học sinh phải học thêm để thi tuyển.

Tương tự, kỳ thi tốt nghiệp THPT với 2 môn bắt buộc và 2 môn tự chọn cũng giảm bớt số lượng môn thi so với các năm trước. Điều này không chỉ giúp giảm áp lực thi cử mà còn cho phép học sinh lựa chọn môn thi phù hợp với năng lực, sở thích và định hướng nghề nghiệp của mình, được xã hội đánh giá cao và hoan nghênh.

Mới đây, quy định tại Thông tư 29 cấm dạy thêm với học sinh tiểu học trừ trường hợp bồi dưỡng về nghệ thuật, thể dục thể thao, rèn luyện kĩ năng sống được dư luận hoan nghênh vì giúp trẻ em được sống đúng với tuổi thơ của mình, ngoài giờ học ở trường cần được vui chơi, giải trí và học hỏi những kiến thức, kỹ năng cần thiết trong cuộc sống. Trước đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có những thay đổi trong quy định về kiểm tra, đánh giá quá trình học tập đối với học sinh bậc tiểu học theo hướng phát triển năng lực người học, không chỉ đánh giá bằng điểm số mà còn bằng nhận xét, đánh giá cả quá trình sự tiến bộ của mỗi học sinh…

Hàng loạt những giải pháp được ngành giáo dục triển khai thời gian qua được các chuyên gia đánh giá cao trong việc giúp giảm áp lực đối với trẻ em. Dẫu vậy, áp lực về thành tích, điểm số bắt nguồn từ chính gia đình, môi trường xã hội xung quanh khiến trẻ em không còn cảm nhận được niềm vui, sự hồn nhiên đúng tuổi của mình.

PGS.TS Trần Thành Nam - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) chỉ ra, hiện nay chúng ta đang sống trong thế giới áp lực. Bố mẹ áp lực, giáo viên áp lực thì trẻ nhỏ cũng áp lực theo. Vì vậy, điều quan trọng là phụ huynh và giáo viên cần trang bị cho các em kỹ năng phát triển năng lực và nâng cao khả năng thích ứng áp lực, giúp trẻ đối mặt với áp lực một cách tích cực hơn.

Dành những gì tốt đẹp nhất cho trẻ em

Hiệu trưởng Trường THCS Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc) Triệu Thị Thanh Hà nhìn nhận, bên cạnh việc chú trọng thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục, nhà trường theo đuổi chiến lược cân bằng tâm lý, cân bằng giữa học và chơi cho học sinh để mỗi ngày đến trường là một ngày vui. Theo đó, trường liên tục tổ chức các hoạt động tập thể phù hợp, khuyến khích học sinh tham gia như nhảy dân vũ, đồng diễn, thi “Rung chuông vàng”, tổ chức các câu lạc bộ thể thao, nghệ thuật… Trường cũng mời các nhà tâm lý học đến “giảm áp” cho học sinh thông qua các cuộc nói chuyện về Gen Z, sức khỏe tâm thần học đường, phòng chống bạo lực học đường… Những cuộc hội thảo về chuyên môn, kỹ năng sống cũng đem lại không khí thoải mái cho thầy và trò. Chính vì vậy, học sinh ở đây học hết sức, chơi hết mình, giúp khơi dậy được cảm hứng sáng tạo và năng khiếu của học sinh nên đạt được nhiều thành tích cao trong các cuộc thi các cấp.

Quan điểm “lấy trẻ em làm trung tâm, hãy dành những gì tốt nhất cho trẻ em” và lắng nghe, đáp ứng tâm tư nguyện vọng của trẻ đã được nhắc đến nhiều nhưng để triển khai trong thực tế là không dễ dàng với cả gia đình và nhà trường, xã hội. Theo đó, cha mẹ phải thực hiện trách nhiệm nuôi dưỡng giáo dục con trở thành công dân có ích cho xã hội, để theo kịp và thích ứng với cuộc cách mạng khoa học, công nghệ hiện nay nhưng cũng cần động viên, thấu hiểu trẻ để không gánh những áp lực quá sức, ảnh hưởng đến sự phát triển tâm sinh lý.

Theo Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam Hà Đình Bốn, thời gian tới cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về bảo vệ chăm sóc trẻ em. Trong đó, phải xây dựng, ban hành cơ chế thực hiện đồng bộ, đầy đủ tất cả các quyền của trẻ em, không được coi nhẹ quyền nào và các quyền phải bảo đảm thực hiện hài hòa, hợp lý.

Hàn Minh