Giám đốc IMF lo ngại trí tuệ nhân tạo đe dọa việc làm

Bà Kristalina Georgieva, Giám đốc IMF, đưa ra nhận định về trí tuệ nhân tạo trước thềm Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ở Davos (Thụy Sĩ). Bà lưu ý, trí tuệ nhân tạo sẽ hỗ trợ nhưng cũng gây tổn hại lực lượng lao động khi ngày càng được ứng dụng rộng rãi.

Nữ giám đốc IMF nói rằng sự ảnh hưởng sẽ lớn hơn ở các nước phát triển so với thị trường mới nổi. Theo bà, tỷ lệ việc làm tại các nước phát triển bị ảnh hưởng bởi trí tuệ nhân tạo vào khoảng 60%, mới nổi là 40% và nước nghèo 26%.

Người làm việc văn phòng có nguy cơ chịu rủi ro hơn lao động chân tay. Và với những công việc mà nhiệm vụ chính do con người thực hiện thì các ứng dụng của trí tuệ nhân tạo cũng sẽ dẫn đến giảm nhu cầu lao động, giảm lương và thu hẹp quy mô tuyển dụng. "Trong những trường hợp cực đoan nhất, một số công việc có thể biến mất", bà Kristalina Georgieva dự báo.

Nhiều quốc gia không có cơ sở hạ tầng hoặc lực lượng lao động lành nghề để khai thác lợi ích của trí tuệ nhân tạo, làm tăng thêm tình trạng bất bình đẳng theo thời gian theo bà Krisalina.

Trong hầu hết kịch bản, trí tuệ nhân tạo có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng tổng thể, một xu hướng đáng lo ngại mà các nhà hoạch định chính sách phải chủ động giải quyết để ngăn chặn công nghệ gây thêm căng thẳng xã hội.

Theo đó, trong cùng một nền kinh tế, AI có thể gây ra sự bất bình đẳng và phân cực về thu nhập, với những người có khả năng tận dụng trí tuệ nhân tạo sẽ tăng cường năng suất và thu nhập của họ, trong khi những người không thể sẽ tụt lại. Đơn cử, AI giúp người lao động ít kinh nghiệm có thể nâng cao năng suất nhanh chóng hơn. Người lao động trẻ sẽ dễ dàng tận dụng cơ hội, còn lao động lớn tuổi có thể gặp khó khăn để thích ứng. Ngoài ra, các công ty có nguồn lực đầu tư AI sẽ gia tăng năng suất, tạo lợi nhuận, từ đó giúp lao động có thu nhập cao càng có khả năng giàu thêm.

Trí tuệ nhân tạo đã trở thành chủ đề nóng tại WEF ở Davos năm ngoái khi ChatGPT gây bão trên toàn thế giới. Trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Generative Artificial Intelligence) đã khơi mào các cuộc thảo luận về việc công nghệ này có thể thay đổi cách mọi người làm việc nhờ khả năng viết tiểu luận, bài phát biểu, làm thơ và hơn thế nữa.

Từ thời điểm đó, việc ứng dụng AI trở nên phổ biến hơn. Một số công ty như Chegg, IBM và Dropbox đã trực tiếp chỉ ra trí tuệ nhân tạo là lý do để họ xem xét lại trình độ nhân sự. Trong 2 tuần đầu năm 2024, hơn 5.500 nhân viên công nghệ bị sa thải tại Mỹ. Dù không phải tất cả đều liên quan trực tiếp đến trí tuệ nhận tạo, hầu hết diễn ra sau khi các công ty công bố những khoản đầu tư lớn vào trí tuệ nhân tạo.

Google và Amazon đồng loạt tuyên bố sa thải tuần trước, ảnh hưởng đến hàng trăm nhân viên ở nhiều bộ phận kinh doanh khác nhau. Nền tảng xã hội Discord cho biết đang cắt giảm 17% nhân sự. Hãng công nghệ trò chơi điện tử Unity Software định cắt giảm 25% lực lượng lao động. Ứng dụng học ngôn ngữ Duolingo nói đã sa thải khoảng 10% nhân viên.

Tuy nhiên, về lợi ích, theo ước tính của Goldman Sachs, dù việc làm có thể bị ảnh hưởng nhưng việc áp dụng AI rộng rãi cuối cùng có thể giúp tăng năng suất lao động và thúc đẩy GDP toàn cầu tăng 7% mỗi năm trong 10 năm. Bà Georgieva cũng xác nhận AI tạo ra cơ hội tăng sản lượng và thu nhập trên toàn cầu.

"AI sẽ biến đổi nền kinh tế toàn cầu. Hãy đảm bảo rằng nó mang lại lợi ích cho nhân loại", bà nói.

Tùng Lâm/The Guardian