Giám sát chặt, chặn dịch tả xâm nhập

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) vừa phát đi cảnh báo dịch tả trên toàn cầu đang diễn biến phức tạp với tỉ lệ tử vong tăng cao. Tại Việt Nam, trong 12 năm gần đây chưa ghi nhận ca mắc bệnh tả nào nhưng cảnh báo không loại trừ nguy cơ xâm nhập.

Lây lan nhanh, tử vong nhiều

Theo Bộ Y tế, bệnh tả là bệnh truyền nhiễm cấp tính đường tiêu hóa do vi khuẩn Vibrio cholerae gây ra. Triệu chứng chính là tiêu chảy dữ dội, nôn mửa dẫn đến mất nước, rối loạn điện giải và sốc nặng; nếu không được điều trị kịp thời có thể tử vong. Trong quá khứ, bệnh từng gây ra nhiều đại dịch khiến hàng triệu người thiệt mạng.

Theo WHO, từ đầu năm đến cuối tháng 8 vừa qua, dịch tả đã bùng phát tại 31 quốc gia với hàng trăm nghìn ca mắc và gần 5.000 ca tử vong. Dù số ca mắc giảm so với cùng kỳ năm ngoái, song số tử vong lại tăng mạnh. WHO đánh giá tình hình toàn cầu đang rất phức tạp, nguy cơ lây lan giữa các quốc gia ở mức rất cao. Đông Địa Trung Hải và châu Phi là 2 khu vực ghi nhận số ca mắc và tử vong cao nhất, tiếp theo là Đông Nam Á và châu Mỹ. Bệnh đang bùng phát trở lại ở một số quốc gia vốn nhiều năm không có ca đáng kể như Cộng hòa Chad, trong khi các nước như Cộng hòa Dân chủ Congo, Nam Sudan và Sudan tiếp tục trải qua đợt bùng phát kéo dài từ năm 2024, với phạm vi lan rộng hơn.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân theo dõi sức khỏe nếu đi về từ vùng có dịch

Ông Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), cho biết giao lưu thương mại, du lịch quốc tế gia tăng khiến nguy cơ dịch xâm nhập vào Việt Nam là rất rõ. Bệnh lây qua đường tiêu hóa, chủ yếu từ nước uống và thực phẩm nhiễm khuẩn, đặc biệt là hải sản. Do khả năng lây lan nhanh và tỉ lệ tử vong cao, tả được xếp vào nhóm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cần giám sát chặt chẽ. "Trong những trường hợp nặng, mất nhiều dịch và điện giải có thể khiến bệnh nhân tử vong chỉ sau 2-3 giờ. Người không được điều trị có nguy cơ tử vong do mất nước và sốc sau vài ngày từ khi xuất hiện triệu chứng. Trong số ca có biểu hiện, khoảng 80% ở thể nhẹ và vừa, 20% ở thể mất nước nặng. Vi khuẩn tả có thể tồn tại lâu ở vùng nước lợ, ký sinh ở sinh vật phù du như rong, tảo và động vật giáp xác (tôm, cua, sò, ốc, hến…)" - ông Sơn cảnh báo.

Người về từ vùng dịch phải chủ động theo dõi

Cũng theo ông Sơn, ngay khi WHO phát đi khuyến cáo, Bộ Y tế đã chủ động liên hệ để cập nhật tình hình dịch toàn cầu, đồng thời đánh giá nguy cơ tại Việt Nam. Thời gian tới, Cục Phòng bệnh tiếp tục theo dõi sát diễn biến, chỉ đạo các địa phương triển khai biện pháp phòng dịch; tổ chức họp đánh giá nguy cơ với sự tham gia của chuyên gia quốc tế (WHO, CDC Mỹ) và trong nước để kịp thời đề xuất giải pháp. Song song đó, công tác kiểm tra, giám sát tại cửa khẩu và các khu vực nguy cơ cao cũng được đẩy mạnh nhằm ngăn dịch xâm nhập vào Việt Nam.

Các chuyên gia cảnh báo biểu hiện chính của bệnh tả là tiêu chảy dữ dội nhưng không đau bụng, kèm nôn mửa dịch trong. Người bệnh có thể đi ngoài liên tục 40-50 lần mỗi ngày, mất 5-10 lít nước, kèm nôn ói, ban đầu ra thức ăn, sau chỉ còn dịch trong hoặc vàng nhạt. Bệnh nhân thường không sốt, không đau bụng nhưng mệt lả, dễ bị chuột rút, có biểu hiện mất nước từ nhẹ đến nặng như khát nhiều, da khô nhăn, mắt trũng, mạch nhanh, huyết áp tụt, tiểu ít hoặc vô niệu, tay chân lạnh.

Cả người lớn và trẻ em đều có nguy cơ mắc bệnh tả, song trẻ em thường chịu bệnh nặng hơn và dễ tử vong. Cứ 4 ca nghi mắc thì có 1 ca ở trẻ dưới 5 tuổi. Khi mắc bệnh, trẻ dễ suy dinh dưỡng do hệ miễn dịch suy yếu; ngược lại, trẻ suy dinh dưỡng cũng có nguy cơ mắc bệnh nặng cao hơn.

Bộ Y tế khuyến cáo người về từ các quốc gia, khu vực đang có sự gia tăng dịch bệnh tả cần chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 5 ngày. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường về sức khỏe (như nôn và tiêu chảy với số lượng lớn dẫn đến mất nước và điện giải trầm trọng, gây sốc nặng...) cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời. Không tự ý điều trị tại nhà.

Với người dân, cần vệ sinh cá nhân bằng cách rửa tay thường xuyên bằng xà phòng trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh; vệ sinh môi trường, thu gom rác, diệt ruồi; bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm thông qua việc ăn chín, uống sôi.

"Người dân khi đi du lịch, công tác tại các vùng bệnh tả đang tăng cao cần chủ động phòng chống bệnh. Chủ động theo dõi sức khỏe và thông báo cho cơ quan y tế khi có triệu chứng bệnh tả" - lãnh đạo ngành y tế khuyến cáo.

Bài và ảnh: NGỌC DUNG