Giảm thiểu ô nhiễm không khí tại Hà Nội: Tăng cường áp dụng công nghệ, chế tài xử phạt răn đe

Giám sát “điểm nóng” ô nhiễm bằng công nghệ cao

Trên cơ sở chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc triển khai thực hiện các giải pháp giải quyết tình trạng ô nhiễm không khí, tập trung cho khu vực TP Hà Nội vào các tháng cuối năm 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã giao các đơn vị tổ chức thực hiện các nhiệm vụ cấp bách.

Trong đó, giải pháp ứng dụng công nghệ đang được ưu tiên hàng đầu. Đơn cử, Cục Môi trường đang phối hợp với Cục Viễn thám quốc gia triển khai sử dụng các thiết bị phù hợp như thiết bị bay không người lái (drone) nhằm theo dõi, phát hiện tình trạng đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp và bụi phát sinh từ các công trường xây dựng lớn. Hiện Cục Viễn thám quốc gia đang xin giấy phép bay và dự kiến sử dụng hai máy bay không người lái giám sát điểm phát thải trọng điểm về đốt rơm rạ, xây dựng, giao thông, công nghiệp trong tháng 9 và 10. Các điểm giám sát cụ thể sẽ được công bố khi giấy phép bay được cơ quan có thẩm quyền cấp. Đồng thời kết quả giám sát được chuyển ngay cho chính quyền địa phương để xử lý và công bố trên phương tiện thông tin đại chúng.

Cục Môi trường cũng đang phối hợp với UBND TP Hà Nội, UBND các tỉnh lân cận xác định ít nhất khoảng 100 vị trí để lắp đặt các hệ thống cảm biến đo nhanh chất lượng không khí, nhằm cung cấp dữ liệu chính xác cho công tác giám sát, dự báo, cảnh báo sớm để cộng đồng biết khu vực nào đang ô nhiễm. Mục tiêu đến cuối tháng 9/2025 sẽ lắp đặt khoảng 50 cảm biến tại Hà Nội và các tỉnh lân cận. Cùng với đó, Cục Môi trường cũng phối hợp với Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu để nghiên cứu, xây dựng mô hình dự báo chất lượng không khí trong vòng 5 - 7 ngày tới.

Có thể thấy, Hà Nội đang ưu tiên ứng dụng công nghệ hiện đại trong quản lý môi trường. Việc triển khai các giải pháp công nghệ cao không chỉ tăng tốc độ giám sát, dự báo mà còn tạo cơ sở khoa học để các cơ quan chức năng kịp thời xử lý, minh bạch thông tin đến cộng đồng.

Tăng cường kiểm tra, xử phạt vi phạm về môi trường

Thủ đô Hà Nội cũng đang quyết liệt thực thi Luật Thủ đô và các kế hoạch quản lý chất lượng không khí. Trong đó, Kế hoạch quản lý chất lượng không khí đến 2030, định hướng 2035 đặt mục tiêu giảm ít nhất 20% nồng độ bụi mịn PM2.5 so với năm 2024, kiểm soát nghiêm các nguồn thải từ giao thông, công trường, công nghiệp, đốt rác và rơm rạ. HĐND TP đã ban hành Nghị quyết số 08/2025/NQ-HĐND ngày 29/4/2025 quy định tăng gấp đôi mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường, có hiệu lực từ ngày 01/9/2025. Việc tăng cường xử phạt vi phạm môi trường được xem là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao nhận thức của người dân Thủ đô, đồng thời tạo tính răn đe, góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường và thể hiện quyết tâm của chính quyền trong việc cải thiện chất lượng không khí.

Mặt khác, Cục Môi trường đang phối hợp với UBND TP Hà Nội chuẩn bị kế hoạch, phương án thành lập, triển khai các Đoàn kiểm tra về ô nhiễm không khí, tập trung vào các hành vi vi phạm tại công trình xây dựng, xe vận chuyển vật liệu, phế thải, các điểm tập kết rác thải tự phát và các hành vi đốt rác thải, phụ phẩm nông nghiệp ngoài trời... Sở Xây dựng tăng cường kiểm tra công trường, yêu cầu che chắn, phun nước giảm bụi. Công an Thành phố cũng tăng cường lực lượng tuần tra, xử lý xe tải cũ, xả khói đen…

Theo định hướng của Thủ đô, việc cải thiện chất lượng không khí là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài. Hà Nội cam kết ưu tiên mọi nguồn lực, đồng thời khuyến khích sự tham gia của cộng đồng để từng bước đẩy lùi ô nhiễm không khí, sớm mang lại bầu trời trong lành cho Thủ đô.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng dự thảo Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý chất lượng không khí giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn 2045 với nhiều mục tiêu cụ thể cho các địa phương. Trong đó, Hà Nội đặt mục tiêu giảm 20% số ngày AQI xấu và giảm 20% nồng độ PM2.5 vào năm 2030 so với 2024. Các tỉnh lân cận như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Hải Phòng phải giảm ít nhất 10% bụi mịn, còn TP HCM và các đô thị khác hướng tới cải thiện liên tục.

Đỗ Trang