Giảm trừ gia cảnh quá thấp, vì sao Bộ Tài chính chưa nâng?

Mức giảm trừ gia cảnh được đánh giá là quá thấp khi giá cả hàng hóa đã lập mức sàn mới sau nhiều năm biến động mạnh.

Nhiều bộ, ngành đã kiến nghị cần thay đổi sớm quy định này. Mới đây, cử tri 6 tỉnh là: Bình Định, Hà Giang, Thái Nguyên, Trà Vinh, Tuyên Quang, Tây Ninh đã kiến nghị về việc xem xét điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và người phụ thuộc, đặc biệt là sau khi tăng lương kể từ ngày 1/7/2024.

Lý do đưa ra kiến nghị là vì mức đang giảm trừ gia cảnh là 11 triệu đồng/tháng với người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng với người phụ thuộc là quá thấp...

Chỉ số giá biến động từ năm 2020 đến nay mới hơn 11%. Ảnh: Hồng Hạnh.

Trong văn bản phản hồi mới nhất, Bộ Tài chính cho rằng, hiện chưa thể điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, bởi 2 lý do.

Đó là, mức giảm trừ cho người nộp thuế hiện nay cao hơn mức phổ biến mà các nước đang áp dụng.

Theo Bộ Tài chính, mức giảm trừ gia cảnh cụ thể được nghiên cứu, tính toán một cách kỹ lưỡng, đảm bảo cao hơn GDP bình quân đầu người, tiền lương tối thiểu vùng, mức chi tiêu bình quân đầu người trong một giai đoạn nhất định.

Báo cáo khảo sát mức sống dân cư năm 2023 của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), thu nhập bình quân đầu người/tháng của Việt Nam trong năm 2023 là 4,96 triệu đồng, và nhóm hộ có thu nhập cao nhất (gồm 20% dân số giàu nhất) có thu nhập bình quân 10,86 triệu đồng/tháng/người.

Chiếu theo con số thống kê trên, với mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế 11 triệu đồng/tháng, Bộ này giải thích, đã hơn 2,2 lần so với mức thu nhập bình quân đầu người. Tức là cao hơn nhiều so với mức phổ biến mà các nước đang áp dụng từ 0,5-1 lần.

Biến động chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là lý do khác mà bộ này đưa ra.

Theo quy định hiện hành, trường hợp CPI biến động trên 20% so với thời điểm luật có hiệu lực thi hành hoặc thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất thì Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh phù hợp với biến động của giá cả để áp dụng cho kỳ tính thuế tiếp theo.

Dẫn số liệu của Tổng cục Thống kê, các mức tăng chỉ số CPI từ năm 2020 đến năm 2023 lần lượt là 3,23%, 1,84%, 3,15% và 3,25%, Bộ Tài chính lập luận: "CPI biến động chưa đến 20% kể từ thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất (năm 2020). Do đó, theo quy định hiện hành, thì chưa thể điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh".

Dự kiến dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi sẽ được đăng ký chương trình xây dựng luật vào năm 2025, trình Quốc hội cho ý kiến vào tháng 10/2025 và thông qua vào tháng 5/2026.

Hồng Hạnh