Giao doanh nghiệp trong nước triển khai các 'bài toán lớn' của Nhà nước
Chủ trương hiện nay là giao cho doanh nghiệp trong nước triển khai các 'bài toán lớn' của Nhà nước, qua đó vừa giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực tự chủ, vừa tạo đầu ra cho các sản phẩm, dịch vụ công nghệ 'Make in Vietnam'.
Thông tin được Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương cho hay tại buổi Họp báo thường kỳ tháng 10 của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức sáng 31/10. Theo Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương, tháng 10/2025 là tháng có nhiều dấu mốc quan trọng của ngành KH&CN, thể hiện qua kết quả lập pháp, hoạt động chuyên môn và truyền thông lan tỏa tích cực.
Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương chủ trì buổi họp báo (Ảnh: Bộ KH&CN)
Tập trung hoàn thiện 5 dự án Luật trình Quốc hội
Theo đó, Bộ KH&CN đã trình Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ ban hành 1 Nghị quyết, 7 Nghị định và 7 Quyết định quan trọng, bao quát hầu hết các lĩnh vực trọng tâm của ngành. Đáng chú ý, Nghị quyết số 307/NQ-CP ngày 6/10/2025 đã chính thức bổ sung dự án Luật Trí tuệ nhân tạo trong chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc xây dựng hành lang pháp lý cho lĩnh vực này.
Tháng 11/2025, Bộ KH&CN sẽ tập trung hoàn thiện 5 dự án Luật trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 10, gồm: Luật Chuyển đổi số, Luật Công nghệ cao (sửa đổi), Luật sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ, Luật sửa đổi Luật Chuyển giao công nghệ và Luật Trí tuệ nhân tạo.
Song song, Bộ KH&CN sẽ triển khai các đề án trọng điểm như: Đề án đẩy mạnh công tác sở hữu trí tuệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội; Đề án thống kê, đánh giá tỷ trọng đóng góp của công nghệ sinh học; Chiến lược phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình đến năm 2035, tầm nhìn 2050; và Đề án đào tạo, phát triển nguồn nhân lực năng lượng nguyên tử.
Một điểm đáng chú ý khác là Nghị định 264 về đầu tư tài chính và quỹ đầu tư mạo hiểm. Cơ chế mới này cho phép huy động nguồn vốn tư nhân vào các dự án nghiên cứu – phát triển có rủi ro cao nhưng tiềm năng lớn, thay vì chỉ dựa vào ngân sách Nhà nước như trước đây. Đây được xem là bước đột phá để thúc đẩy đổi mới sáng tạo theo mô hình đối tác công – tư, khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào công nghệ mới.
Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương cho biết, chủ trương hiện nay là giao cho doanh nghiệp trong nước triển khai các “bài toán lớn” của Nhà nước, qua đó vừa giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực tự chủ, vừa tạo đầu ra cho các sản phẩm, dịch vụ công nghệ “Make in Vietnam”.
Trong thời gian tới, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục hoàn thiện các hướng dẫn chi tiết, đặc biệt là cơ chế “sandbox” (thử nghiệm có kiểm soát) trong lĩnh vực công nghiệp và công nghệ số. Khi hành lang pháp lý này được ban hành, doanh nghiệp sẽ có điều kiện thuận lợi hơn để thử nghiệm, ứng dụng và nhân rộng các mô hình công nghệ mới.
Tổng thể, những chính sách mới được ban hành trong năm 2024–2025 được kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá trong quản lý, thu hút nhân tài và phát triển doanh nghiệp công nghệ Việt Nam, qua đó góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong kỷ nguyên chuyển đổi số.
Toàn cảnh buổi họp báo (Ảnh: Bộ KH&CN)
Cơ chế mới thu hút nhân tài, nhà khoa học
Về chính sách nhân lực, đại diện Bộ KH&CN cho biết, Chính phủ đã ban hành loạt nghị định quan trọng: Nghị định 192/2024 quy định chính sách thu hút chuyên gia, nhà khoa học và nhân tài trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo. Nghị định 249/2024 và Nghị định 263/2025: mở rộng cơ chế đãi ngộ, tiền lương, môi trường làm việc, đào tạo và tôn vinh các nhà khoa học.
Điểm đột phá là cho phép các tổ chức khoa học công nghệ được tự chủ trong việc tuyển dụng, ký hợp đồng lao động với chuyên gia trong và ngoài nước. Nhà khoa học được hưởng mức lương thỏa thuận, được ưu tiên bố trí vị trí lãnh đạo nếu có năng lực mà không cần đáp ứng toàn bộ tiêu chuẩn cứng như trước.
Ngoài ra, còn có các chính sách về thưởng, an sinh, y tế và đào tạo nhằm tạo môi trường làm việc hấp dẫn, khuyến khích nhân tài đóng góp lâu dài cho đất nước.
Nghị định 262/2025/NĐ-CP đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ trong quản lý khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển từ tư duy quản lý sang kiến tạo. Một trong những điểm đột phá là cho phép tổ chức khoa học và công nghệ (KH&CN) được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, giúp hợp pháp hóa hoạt động thương mại hóa kết quả nghiên cứu, tăng tính tự chủ và khả năng tái đầu tư.
Ngoài ra, nghị định quy định rõ yêu cầu về cơ sở vật chất, tài sản trí tuệ, siết chặt đạo đức nghiên cứu, và bổ sung cơ chế chuyển đổi số, đánh giá định kỳ để nâng cao hiệu quả hoạt động và trách nhiệm giải trình trong hệ thống KH&CN.
