Giáo dục cùng xây dựng nông thôn mới

Học viên lớp xóa mù chữ của các trung tâm học tập cộng đồng tham gia ngày hội giao lưu Toán, tiếng Việt cấp tỉnh

Trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giáo dục được cụ thể hóa ở hai tiêu chí, gồm: tiêu chí số 5 về trường học yêu cầu các xã phải có trường lớp kiên cố, từng bước đạt chuẩn quốc gia về cơ sở vật chất, đội ngũ, hoạt động giáo dục. Cơ sở vật chất trường học phải đảm bảo an toàn, đủ phòng học, phòng chức năng, có khuôn viên xanh – sạch – đẹp. Tiêu chí số 14 về giáo dục và đào tạo, nhấn mạnh đến chất lượng phổ cập và xóa mù chữ.

Để thực hiện hai tiêu chí này, trong giai đoạn 2020-2025, ngành giáo dục đã tham mưu UBND tỉnh ban hành kế hoạch xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, gắn với kiểm định chất lượng hằng năm. Đồng thời hướng dẫn các cơ sở giáo dục, phối hợp với chính quyền địa phương và trung tâm học tập cộng đồng duy trì, nâng cao chất lượng phổ cập, xóa mù chữ.

Cụ thể, triển khai tiêu chí số 5, Sở Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp rà soát, quy hoạch mạng lưới, ưu tiên đầu tư cho những trường “cận chuẩn”, đồng thời gắn việc xây dựng trường chuẩn với công tác kiểm định chất lượng giáo dục. Nhờ vậy, số lượng trường chuẩn tăng đều qua từng năm. Nếu như năm 2020, tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia mới đạt 34,8% thì đến cuối năm 2024 đã tăng lên 48,9%, tương ứng 315 trường. Tỷ lệ phòng học kiên cố đạt 92,8%, tăng hơn 15% so với năm 2020. Tính riêng trong 538 trường ở các xã, có 354 trường đạt chuẩn cơ sở vật chất và 302 trường đạt chuẩn quốc gia, góp phần giúp trên 95% số xã đạt tiêu chí số 5.

Đơn cử như Trường Tiểu học và THCS Thượng Cường (xã Bằng Mạc), được sáp nhập năm 2021 trên cơ sở Trường Tiểu học Thượng Cường và Trường THCS Thượng Cường. Sau sáp nhập, nhờ sự quan tâm đầu tư của Nhà nước và sự chung sức của phụ huynh, cơ sở vật chất từng bước hoàn thiện. Đến ngày 23/5/2025, trường vinh dự đón bằng công nhận đạt chuẩn quốc gia mức độ 1. Thầy giáo Lại Văn Huấn, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Để đạt chuẩn quốc gia, tập thể cán bộ, giáo viên nhà trường đã nỗ lực nhiều năm liền trong việc nâng cao chất lượng dạy học, giữ gìn cảnh quan sư phạm, đồng thời tranh thủ sự quan tâm đầu tư của cấp ủy, chính quyền và sự đồng hành của phụ huynh và Nhân dân.”

Cùng với tiêu chí số 5, tiêu chí số 14 về giáo dục – đào tạo cũng được triển khai bằng nhiều giải pháp đồng bộ, cụ thể. Ngành giáo dục thường xuyên chỉ đạo rà soát, củng cố kết quả phổ cập mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập tiểu học và THCS đúng độ tuổi; hằng năm tổ chức đánh giá, công nhận và nâng mức độ phổ cập. Đặc biệt là quan tâm công tác xóa mù chữ tại các xã. Chị Hoàng Thị Lẻn, học viên lớp xóa mù chữ giai đoạn 2 tại trung tâm học tập cộng đồng xã Đề Thám (nay là xã Tràng Định) chia sẻ: “Trước đây tôi không biết đọc, viết. Khi được tuyên truyền, tôi đã đăng ký học. Đến nay tôi đã biết chữ, biết tính toán và còn sử dụng internet để phục vụ sản xuất, nuôi dạy con cái. Cuộc sống của tôi thay đổi rất nhiều.”

Theo tìm hiểu, nếu như năm 2020, tỉnh mới đạt phổ cập tiểu học mức độ 2 và THCS mức độ 1, đến năm 2024 đã nâng lên phổ cập tiểu học mức độ 3 và THCS mức độ 2. Đặc biệt, công tác xóa mù chữ từ mức độ 1 (năm 2020) đã nâng lên mức độ 2 vào năm 2024. Đến hết năm 2024, toàn tỉnh có trên 95% xã đạt chuẩn tiêu chí giáo dục – đào tạo.

Để thực hiện hai tiêu chí trên, giai đoạn 2020–2025, ngành giáo dục đã được đầu tư nguồn lực rất lớn. Tính đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có 353 công trình trường học được sửa chữa, xây mới với tổng kinh phí hơn 1.453 tỷ đồng. Bên cạnh ngân sách nhà nước, toàn ngành còn huy động được trên 500 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa.

Có thể khẳng định, việc hoàn thành hai tiêu chí giáo dục đã góp phần quan trọng vào kết quả chung của chương trình xây dựng nông thôn mới. Khi trường lớp khang trang, học sinh được học tập đầy đủ, người dân tiếp tục học tập suốt đời, xã có thêm sức mạnh để phát triển.

THẢO NGUYÊN