Giáo dục Khó với ngoại ngữ thứ ba

Ngại giao tiếp

Tôi từng gặp nhiều học sinh của huyện Nam Đông và A Lưới khi tìm hiểu về vấn đề các em học tiếng Kinh trong các trường phổ thông. Thực tình, nhiều em nói chuyện lưu loát bằng tiếng Việt đã khó, huống chi học ngoại ngữ. Cô bé Nguyễn Kim Lan, học sinh Trường tiểu học Vừ A Dính kể rằng, em rất thích học tiếng Anh nhưng môn này rất khó học. Một số âm khó phát âm, cứ hay bị nhầm sang tiếng mẹ đẻ nên việc nhớ từ mới rất khó khăn. Hơn nữa, một số chủ đề không gần gũi nên khó nhớ. Học trên lớp xong về nhà em lại quên nhưng không biết hỏi ai cách phát âm cho đúng”.

Do chủ yếu học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số nên phương ngữ khi phát âm tiếng Anh gặp rất nhiều trở ngại. Bên cạnh đó, trình độ học sinh không đồng đều, năng lực học sinh thấp, còn rụt rè trong giao tiếp nên việc tiếp cận lại càng khó khăn hơn. Thế nên, nhiều học sinh lớp 1, 2 được tiếp xúc với môn ngoại ngữ và bắt đầu từ lớp 3, tiếng Anh trở thành chương trình bắt buộc cả là một hành trình vượt khó.

Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nam Đông Lại Quốc Trình cho rằng, đa số học sinh người dân tộc tiếp cận với công nghệ thông tin khó khăn nên vốn từ vựng, kiến thức, kỹ năng của các em rất hạn chế. Không phải phụ huynh chưa quan tâm đến việc học ngoại ngữ, mà đúng hơn là nhiều người không biết để bày cho con. Thế nên, đa số học sinh chỉ học tiếng Anh ở trên lớp, chưa tự học ngoài giờ và các em thường ngại giao tiếp tiếng Anh với nhau. Do vậy, ở các xã miền núi nhiều học sinh lớp 7 và 8 vẫn không biết giới thiệu về mình bằng những câu đơn giản.

Vẫn thiếu các phương tiện hỗ trợ

Dạy tiếng Anh cho học sinh dân tộc hầu như thiếu thốn trăm bề. Nhiều trường vẫn dạy “chay” trong sách giáo khoa, thầy đọc và trò nghe là chủ yếu. Không ít trường chưa có phòng luyện âm, trang thiết bị máy nghe hạn chế… nhất là các cơ sở lẻ. Sách truyện thiếu thốn đặc biệt các loại sách bổ trợ học tốt, nâng cao khả năng tiếng Anh cho các em lại càng ít. Học sinh ít có môi trường giao tiếp cũng như điều kiện tối thiểu để học tiếng Anh tốt hơn.“Các chủ đề trong sách giáo khoa tiếng Anh phù hợp, nhưng những từ mới liên quan đến cuộc sống hiện đại mà các em chưa từng tiếp xúc nên giáo viên mất khá nhiều thời gian để giải thích. Tranh ảnh minh họa lại không có, giáo viên tự tìm, rồi phô tô về cho học sinh xem”, cô giáo Lê Thị Thu Hằng, giáo viên Trường Dân tộc nội trú huyện Nam Đông trao đổi.

Trong chương trình tiếng Anh mới, các hoạt động của tiết học nói - viết còn chú trọng đến ý tưởng của riêng cá nhân từng học sinh. Vì vậy, nhiều giáo viên khuyến khích các em đưa ra ý kiến của mình cũng làm cho tiết học bớt căng thẳng hơn và các em dần tự tin hơn. Cô giáo Hồ Trần Nhật Trường, giáo viên Trường tiểu học Vừ A Dính, cho hay: Học sinh được tạo điều kiện lựa chọn hoạt động theo sở thích; tham gia xây dựng kế hoạch và đánh giá bài học... Giáo viên hình thành các nhóm, các cặp đôi để học sinh giúp đỡ và sửa lỗi cho nhau, sau đó kiểm tra lại, nhận xét cho các em. Khi kiểm tra từ vựng, giáo viên kiểm tra theo các tiêu chí: Cách viết, nghĩa của từ và cách đọc để giúp các em học tốt hơn môn ngoại ngữ.

Để vượt qua những băn khoăn, trăn trở về chất lượng học sinh ngay từ thuở ban đầu, trước hết cần phải đổi mới phương pháp dạy và học tiếng Anh để tạo hứng thú cho học sinh. Nhiều giáo viên cho rằng, thay vì việc chỉ chăm chăm vào sách giáo khoa và các bộ đề, các trường cần cho học sinh xem các clip, phim có phụ đề tiếng Anh, học hát và chơi các trò chơi để các em làm quen với việc nghe nói nhiều hơn, đồng thời tăng khả năng giao tiếp và giúp các em tự tin hơn.

Thực tế, hai huyện Nam Đông và A Lưới đã bố trí đội ngũ giáo viên đủ số lượng, đảm bảo trình độ đào tạo; tăng cường tập huấn và tổ chức sinh hoạt chuyên môn cụm, trường để nâng cao trình độ cho giáo viên. Vấn đề là làm thế nào để các em thực sự yêu thích môn học này, thế nên, rất cần đổi mới phương pháp và hình thức dạy học ngoại ngữ thông qua tổ chức các kỳ thi, cuộc giao lưu,… nhằm nâng cao các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết cho các em khi tiếp cận với ngoại ngữ thứ 3 này.

An Nhiên