Giáo dục mầm non - Trường học xanh - an toàn - hạnh phúc

Khoảng 3 năm qua, GDMN tại Cà Mau có nhiều cải thiện đáng kể. Minh chứng rõ ràng nhất là việc tăng cường đào tạo nguồn lực GDMN có trình độ chuyên môn cao, đáp ứng nhu cầu lẫn định hướng chăm sóc, giáo dục trẻ trong tâm thế và tầm nhìn mới. Bên cạnh đó, việc mở các khóa học nghiệp vụ sư phạm mầm non tại các cơ sở đào tạo cũng góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Các tiết học của trẻ được lồng ghép nhiều phương pháp cũng như hoạt động mới mẻ, tạo sự hứng thú cho trẻ khi tham gia. Ðồng thời, chất lượng dinh dưỡng bữa ăn và vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm được đặt lên hàng đầu trong môi trường mầm non.

Nhiều khó khăn

GDMN tại tỉnh hiện đang đối mặt với nhiều khó khăn, chủ yếu xuất phát từ đặc thù địa lý, nguồn lực hạn chế và nhu cầu phát triển giáo dục ngày càng cao. Toàn tỉnh hiện còn thiếu 83 phòng học mầm non, buộc nhiều trường phải mượn tạm phòng học từ các cấp học khác. Nhiều phòng học hiện tại có diện tích nhỏ, xuống cấp và thiếu các tiện nghi cơ bản như: công trình vệ sinh, nhà bếp, phòng ăn cho học sinh.

Bên cạnh đó, đặc thù địa lý của tỉnh với nhiều vùng sâu, vùng xa và hệ thống giao thông khó khăn nên vẫn duy trì nhiều điểm trường lẻ. Hiện tỉnh còn 55 điểm lẻ mầm non, trong khi điều kiện tại các điểm lẻ không đảm bảo yêu cầu, phần nhiều cũng gây khó khăn trong việc tổ chức lớp học và quản lý của ngành.

Song song đó, công tác tuyển dụng gặp khó khăn do không có nguồn lực, dẫn đến tình trạng thiếu giáo viên để đảm bảo công tác nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ. Do thiếu giáo viên nên tỷ lệ giáo viên/lớp tại nhiều trường mầm non chỉ đạt 1.7, gây áp lực lớn cho giáo viên trong việc chăm sóc và dạy trẻ. Ðiều này ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục và an toàn của trẻ.

Việc thực hiện mục tiêu phổ cập GDMN cho trẻ 3-4 tuổi đến năm 2030 gặp nhiều khó khăn do thiếu giáo viên và cơ sở vật chất chưa đảm bảo. Tỷ lệ trẻ em trong độ tuổi mẫu giáo huy động đến cơ sở GDMN hiện nay còn thấp so với mục tiêu đề ra (nhà trẻ đạt 5,62%, mẫu giáo đạt 59,27%, trẻ 3-4 tuổi đạt 47,38%).

Giáo viên thiết kế, tổ chức các chương trình dạy học bằng việc lồng ghép các sự kiện lịch sử sinh động và thú vị, tạo sự thích thú cho trẻ.

Cô Trần Diệu Hiền, Hiệu trưởng Trường Mẫu giáo Sơn Ca, TP Cà Mau, cho biết: “Mặc dù thời gian qua nhà trường được quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất nhưng đến thời điểm hiện tại, cơ sở vật chất đã xuống cấp rất nhiều nên chưa đáp ứng tốt hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ. Ở góc nhìn khác, giáo viên chịu nhiều áp lực về thời gian đứng lớp, cường độ công việc nhiều, bởi đặc thù công việc của giáo viên mầm non không chỉ dừng ở việc dạy học mà còn cả chăm sóc từng bữa ăn, giấc ngủ cho trẻ, nhưng mức lương của giáo viên hiện nay thấp hơn so với các bậc học khác. Một số phụ huynh chưa thấu hiểu và thông cảm, chia sẻ với giáo viên trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ”.

Mục tiêu rõ ràng, hành động quyết liệt

Ðể nâng cao chất lượng GDMN, cần tập trung, đổi mới và chú trọng nhiều yếu tố. Chiếm vai trò trọng tâm là cần tuyển giáo viên có năng lực, đạo đức, lòng yêu nghề, chịu khó. Song song đó là ban hành chính sách thu hút, đãi ngộ dành cho giáo viên, nhất là về địa bàn xã điều kiện đi lại khó khăn; tăng cường bồi dưỡng thường xuyên về chuyên môn, kỹ năng sư phạm, phương pháp giảng dạy mới (giáo dục lấy trẻ làm trung tâm).

Theo cô Nguyễn Bích Thảo, Hiệu trưởng Trường Mầm non Hương Tràm, TP Cà Mau: “Ðổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của trẻ đang là điều giáo viên hướng tới. Ngoài ra, phải tăng cường các hoạt động trải nghiệm cho trẻ ngay trong môi trường nhà trường lẫn các hoạt động ngoại khóa. Ðồng thời, cần xây dựng chương trình, nội dung về đổi mới phương pháp dạy học và đưa các phương pháp giáo dục tiên tiến hiện nay vào hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ, như phương pháp giáo dục Montessori, phương pháp giáo dục STEM. Xây dựng đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên có phẩm chất đạo đức tốt, phong cách sư phạm mẫu mực, năng lực chuyên môn khá, giỏi, đoàn kết, tận tâm, yêu nghề, mến trẻ. Sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội vô cùng quan trọng và cần được đẩy mạnh hơn nữa trong thời gian tới, để có sự giáo dục đồng bộ”.

Các buổi học năng khiếu chú trọng sự thoải mái, tự do sáng tạo thay vì giáo viên cầm tay chỉ việc.

Ông Lê Hoàng Dự, Phó giám đốc Sở Giáo dục và Ðào tạo, cho biết: “Chúng tôi luôn khuyến khích giáo viên nghiên cứu, ứng dụng các mô hình giảng dạy tiên tiến. Việc mở rộng không gian học tập ngoài lớp học như: tăng cường hoạt động trải nghiệm thiên nhiên, tham quan, giao lưu với cộng đồng... cần phải tổ chức với tần suất liên tục hơn và luôn đổi mới nội dung lẫn hình thức lồng ghép. Chúng ta cần xây dựng trường học xanh - an toàn - hạnh phúc như: kết hợp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường và chăm sóc sức khỏe tinh thần cho trẻ; tạo môi trường không áp lực, không bạo lực học đường...". Ông Dự nhấn mạnh, một trong những yếu tố quan trọng để nâng chất GDMN là đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý và giảng dạy như: từng bước số hóa giáo án, tài liệu giảng dạy; sử dụng trí tuệ nhân tạo AI trong quản lý GDMN...”.

Thực trạng phải nhìn nhận thời gian qua là nhiều tiêu cực xuất phát từ các nhóm trẻ tư nhân, từ đó chất lượng GDMN ảnh hưởng. Sở GD&ÐT tiếp tục tăng cường chỉ đạo, tổ chức kiểm tra đối với các nhóm trẻ tư nhân để đảm bảo việc thực hiện đúng quy định về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và chương trình giảng dạy. Việc này nhằm phát hiện kịp thời các vi phạm và có biện pháp xử lý phù hợp. Những nhóm trẻ tư nhân vi phạm theo các quy định, Sở GD&ÐT sẽ có biện pháp cứng rắn, như đề nghị cấp có thẩm quyền đình chỉ hoạt động hoặc yêu cầu giải thể.

Riêng đối với vùng sâu vùng xa, nhất là vùng tập trung đông đồng bào dân tộc, Sở cũng có phương hướng hỗ trợ để giáo dục ở nơi này bắt kịp nhóm giáo dục ở thành thị. Ðiển hình như việc nỗ lực xây dựng trường lớp kiên cố, có đầy đủ phòng học, phòng chức năng, sân chơi và nhà vệ sinh đạt chuẩn. Bên cạnh đó, trang bị thiết bị, đồ dùng học tập phù hợp lứa tuổi mầm non và điều kiện vùng miền; cung cấp điện, nước sạch, Internet, đặc biệt ở các điểm trường lẻ.

Ông Lê Hoàng Dự thông tin: “Ðối với đối tượng và môi trường đặc biệt được ưu tiên này, ngành giáo dục yêu cầu tuyển dụng giáo viên bản địa (biết tiếng dân tộc, am hiểu văn hóa), sau đó đào tạo nghiệp vụ mầm non. Ngành cũng có chính sách đãi ngộ tốt hơn cho giáo viên vùng khó, như hỗ trợ lương, phụ cấp thu hút, chỗ ở..., cũng như tăng cường bồi dưỡng chuyên môn và kỹ năng cho giáo viên qua đào tạo từ xa, hoặc cử đi tập huấn định kỳ. Từ đó, đa dạng hóa và bản địa hóa nội dung giáo dục như: thiết kế giáo trình phù hợp văn hóa dân tộc, ví dụ sử dụng truyện cổ tích, bài hát dân gian, trò chơi truyền thống. Việc song ngữ hóa chương trình học như dạy bằng tiếng mẹ đẻ kết hợp tiếng Việt, giúp trẻ không gặp khó khăn trong ngôn ngữ khi đến trường... là điều cần thiết. Quan trọng nhất là khuyến khích cha mẹ và cộng đồng cùng tham gia giáo dục trẻ (kể chuyện, dạy múa hát dân tộc...), tạo điều kiện truy cập tài nguyên học liệu số (video, trò chơi học tập) phù hợp trình độ và văn hóa”./.

Lam Khánh