Giáo dục thời số hóa

Giáo viên Trường THCS Tam Thanh, phường Tam Thanh ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giảng dạy

Việc ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo được ngành GD&ĐT tỉnh xác định là giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục. Chính vì vậy, toàn ngành đã chủ động triển khai các giải pháp công nghệ vào hỗ trợ các hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ.

Ứng dụng công nghệ số

Ông Đặng Hùng Cường, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT cho biết: Chuyển đổi số là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành. Thời gian qua, sở đã tăng cường chỉ đạo, khuyến khích sự chủ động của các cơ sở giáo dục, của cá nhân về ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong thực hiện nhiệm vụ được giao. Chúng tôi cũng tập trung đầu tư, nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, triển khai các nền tảng số dùng chung như hệ thống quản lý trường học, kho học liệu số và các ứng dụng dạy học trực tuyến. Đồng thời, sở phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp viễn thông, công nghệ (VNPT, Viettel…) xây dựng, nâng cấp hạ tầng số, hệ sinh thái quản lý nhà trường, cổng thông tin điện tử, các phần mềm quản lý giáo dục. Việc này tạo ra một môi trường số đồng bộ và thuận lợi cho cả giáo viên và học sinh.

Để thực hiện có hiệu quả các mục tiêu về chuyển đổi số, hằng năm, Sở GD&ĐT kiện toàn Tổ chuyển đổi số, triển khai các kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác các nền tảng số, cũng như hỗ trợ cán bộ, giáo viên toàn ngành về công nghệ thông tin. Đến nay, 100% trường học trên địa bàn tỉnh đều có cán bộ phụ trách và đội ngũ cốt cán về công nghệ thông tin và chuyển đổi số.

Học sinh Trường Tiểu học Hồng Phong, xã Đồng Đăng làm quen với tin học

Nổi bật trong thời gian qua là việc đưa vào vận hành Hệ thống cơ sở dữ liệu ngành và Trung tâm điều hành giáo dục thông minh (IOC EDU) từ năm học 2021 - 2022. Hệ thống này thu thập và quản lý toàn bộ thông tin chuẩn hóa về trường học, lớp học, học sinh, giáo viên, cơ sở vật chất, hoạt động giáo dục… tại các trường học trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, hệ thống cho phép giám sát dữ liệu theo thời gian thực, hỗ trợ phân tích, dự báo về xu hướng tuyển sinh, phân luồng học sinh, chất lượng học tập, nhu cầu giáo viên, phòng học, trang thiết bị… Đến nay, toàn tỉnh có 648 trường sử dụng các phần mềm quản lý trường học, góp phần số hóa hoạt động quản lý, tạo nền tảng cho chuyển đổi số trong ngành giáo dục.

Cùng với đó, từ năm 2022, Sở GD&ĐT đã phát triển các phòng họp trực tuyến VNPT Meeting cùng các nền tảng khác như Microsoft Teams, Google Meet, Zoom Cloud Meetings… đến các đơn vị, trường học trên địa bàn tỉnh phục vụ các cuộc họp, sinh hoạt chuyên môn cũng như giảng dạy. Đặc biệt, toàn ngành đã trang bị 17.800 chứng thư số cho cán bộ, giáo viên nhằm phục vụ cho việc ký số các hồ sơ, sổ sách điện tử như sổ báo giảng, học bạ số, giáo án điện tử…100% trường học trên địa bàn tỉnh triển khai thanh toán học phí, phí dịch vụ giáo dục bằng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt.

Song song với việc ứng dụng công nghệ số vào quản lý, việc ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo vào giảng dạy cũng được toàn ngành đẩy mạnh. Trong năm học 2024–2025, Sở GD&ĐT đã thí điểm triển khai các nền tảng số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào giảng dạy tại 40 trường THCS, THPT trên địa bàn tỉnh. Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong dạy và học như một luồng gió mới giúp giáo viên thể hiện các ý tưởng sáng tạo trong bài giảng, đồng thời kích thích trí tò mò của học sinh, giúp các em hứng thú hơn trong học tập.

Cô Lâm Thị Nga, giáo viên môn Toán, Trường THCS Tam Thanh, phường Tam Thanh cho biết: Hiện nay, tôi đang sử dụng nền tảng Vitanbrain trong giảng dạy để góp phần tăng cường khả năng ghi nhớ của học sinh. Với nền tảng này, giáo viên có thể tạo ra bộ câu hỏi để ôn tập kiến thức và giao bài tập về nhà. Bên cạnh đó, tôi cũng đang hướng dẫn học sinh sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo trang web học tập.

Nâng hiệu quả giáo dục

Trong tháng 5/2025, chúng tôi có dịp đến Trường THCS Tam Thanh, dự tiết học Toán của lớp 7A1 với nội dung về hình lăng trụ đứng tam giác và hình lăng trụ đứng tứ giác. Tiết học trở nên sôi nổi khi giáo viên kiểm tra phần chuẩn bị bài của học sinh thông qua trò chơi trắc nghiệm nhanh trên màn hình tivi. Khi học sinh trả lời chưa đúng, trợ lý ảo sẽ nhắc lại hoặc bổ sung kiến thức để học sinh ghi nhớ. Trong phần nội dung chính, các hình vẽ, ví dụ minh họa, bài tập trong sách giáo khoa được giáo viên chuyển thành hình ảnh không gian 3 chiều, clip và trình chiếu trên màn hình tivi rất sinh động, dễ hiểu, tạo ra không khí học tập hào hứng. Để xây dựng được những nội dung học tập sinh động như vậy, giáo viên đã sử dụng trí tuệ nhân tạo trong quá trình xây dựng bài giảng.

Học sinh Trường THCS Tam Thanh, phường Tam Thanh hào hứng với tiết học ứng dụng trí tuệ nhân tạo

Em Trần Phan, học sinh lớp 7A1, Trường THCS Tam Thanh, phường Tam Thanh chia sẻ: Lớp em, ai cũng thích những tiết học có ứng dụng công nghệ số. Nhờ sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, kiến thức trở nên dễ hiểu, hình ảnh minh họa sinh động giúp em cập nhật kiến thức nhanh hơn. Em còn được cô giáo hướng dẫn tự xây dựng 1 trang web hỗ trợ học môn Toán, điều này giúp em chủ động hơn trong học tập.

Thời gian qua, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh đã triển khai các phần mềm như hỗ trợ học trực tuyến, kiểm tra, đánh giá, học liệu số, thư viện số… theo hướng tổng thể, đồng bộ và kết nối với phần mềm quản lý trường học theo mã định danh. Bên cạnh đó, công nghệ số cũng được ứng dụng trong hoạt động dự giờ, kiểm tra, tổ chức mô hình “giờ học kết nối”. Hoạt động này không chỉ tăng cường trao đổi về chuyên môn mà còn tạo điều kiện để giáo viên, học sinh tại nhiều khu vực giao lưu, học tập trên các nền tảng công nghệ thông tin.

Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp về chuyển đổi số, trong năm học 2024 - 2025, hầu hết các nhà trường đều sử dụng thiết bị dạy học số, thí nghiệm ảo, phần mềm mô phỏng trong giảng dạy. Công nghệ số cũng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trên địa bàn tỉnh, năm học 2024-2025, toàn tỉnh có 34 giải tại các cuộc thi học sinh giỏi quốc gia (tăng 1 giải so với năm học 2023-2024); 3 giải Khoa học kỹ thuật quốc gia dành cho học sinh trung học (2 nhì, 1 ba); 2 giải Khởi nghiệp quốc gia dành cho học sinh, sinh viên (1 nhì, 1 ba), cùng đó, toàn tỉnh có hơn 4.700 học sinh THCS có khả năng lập trình, điều khiển robot. Tiêu biểu như Trường THCS Tam Thanh, trong năm học 2024–2025, đội robot của trường xuất sắc giành giải nhất quốc gia nội dung Robot Humanoid, giải nhì robot Huna đá bóng, giải ba cuộc thi STEM quốc gia, giải khuyến khích cuộc thi AI & Robotics Challenge...

Công tác chuyển đổi số đã và đang mang lại những lợi ích thiết thực cho ngành GD&ĐT tỉnh. Các hệ thống quản lý trực tuyến giúp làm giảm thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả công tác chỉ đạo điều hành. Các phương pháp giáo dục hiện đại, học liệu phong phú giúp mở rộng không gian học tập, khuyến khích sự sáng tạo của giáo viên, chủ động của học sinh. Cùng đó, sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường cũng chặt chẽ hơn thông qua các nền tảng số. Qua đó có thể thấy chuyển đổi số vừa làm đổi tư duy, phương pháp thực hiện nhiệm vụ, vừa tạo động lực đổi mới, góp phần quan trọng xây dựng một nền giáo dục Lạng Sơn hiện đại, hiệu quả và hội nhập.

HOÀNG VƯƠNG