Giao lưu trực tuyến: Mở rộng phạm vi tiếp cận độc giả

Đáp ứng nhu cầu đa dạng

Trong chương trình giao lưu ra mắt tập truyện ngắn Hồ nước mùa xuân (NXB Phụ nữ Việt Nam) của nhà văn Nguyễn Thị Minh Ngọc được tổ chức tại TPHCM mới đây, một điều lấy làm bất ngờ khi khán phòng chật kín người tham dự, đa phần là những người trẻ. Do ở xa, nhà văn Nguyễn Thị Minh Ngọc giao lưu với khán giả qua hình thức trực tuyến.

Nhà văn Nguyễn Thị Minh Ngọc trò chuyện trực tuyến với bạn đọc trong chương trình ra mắt tập truyện ngắn Hồ nước mùa xuân do NXB Phụ nữ Việt Nam tổ chức

Chị Thanh Tâm (26 tuổi, ngụ quận Bình Thạnh) chia sẻ: “Tôi rất thích truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Thị Minh Ngọc, tuy nhiên, trước giờ rất khó gặp bởi nhà văn ở nước ngoài. Thông qua hình thức giao lưu trực tuyến như vậy, tôi có thể lắng nghe bà trò chuyện, chia sẻ sâu hơn về những tác phẩm của mình”.

Trước đó, chi nhánh NXB Phụ nữ Việt Nam tại TPHCM cũng từng nhiều lần tổ chức các chương trình giao lưu trực tuyến hoặc kết hợp giữa hình thức trực tuyến và trực tiếp như: “LGBTQ+ và góc nhìn của giới trẻ hiện nay”, “Phụ nữ tùng thư - Một đối thoại về nghiên cứu giới ở Việt Nam” hay chương trình giao lưu với nhà văn đến từ Nhật Bản Yoko Tawada nhân dịp ra mắt tập truyện Chàng chó… Theo bà Nguyễn Thị Thu, Giám đốc chi nhánh NXB Phụ nữ Việt Nam tại TPHCM, hình thức giao lưu, ra mắt sách trực tuyến ban đầu là giải pháp tình thế do dịch Covid-19. Tuy nhiên, đến nay dù không còn hạn chế nào, nhưng hình thức này vẫn được duy trì do mọi người nhận thấy nhiều thuận lợi như giúp mở rộng phạm vi tiếp cận độc giả, giúp kết nối bạn đọc Việt Nam với diễn giả người nước ngoài hoặc sinh sống ở nước ngoài. “Việc kết hợp giữa trực tuyến và trực tiếp tạo ra một không gian linh hoạt hơn, đáp ứng đa dạng hơn nhu cầu của công chúng”, bà Nguyễn Thị Thu cho biết.

Hiện có nhiều đơn vị xuất bản lựa chọn hình thức giao lưu kết hợp dạng này, như NXB Hội Nhà văn vừa qua đã tổ chức ra mắt trường ca Lò mổ của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều bằng hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến. Trước đó là buổi ra mắt tập truyện ngắn Hoa xuân trong gió xuân của nhà văn Đỗ Bích Thúy. “Nếu chỉ tổ chức trực tiếp ở Hà Nội như mọi khi thì rất nhiều bạn đọc, bạn viết ở xa không thể tới được. Nhưng cuộc ra mắt vừa rồi của tôi rất thú vị. Bạn đọc ở gần đến kín cả phòng, bạn đọc ở xa thì tham gia qua mạng rất sôi động. Nhiều người bảo dù là hình thức nào, được thấy tác giả vẫn vui hơn”, nhà văn Đỗ Bích Thúy chia sẻ.

Muốn hiệu quả phải có đầu tư

Theo nhà văn Đỗ Bích Thúy, ở rất nhiều lĩnh vực, giao lưu trực tuyến là một hình thức cực kỳ hiệu quả, tiết kiệm thời gian, chi phí, không phải di chuyển... Chỉ cần một chiếc điện thoại hoặc máy tính có kết nối internet là ai cũng có thể tham gia. Tuy nhiên, với văn chương thì có chút khác biệt. Mỗi một cuộc giới thiệu sách mới là một cuộc bạn văn có lý do để gặp nhau, đến tặng bạn một bó hoa, mua một cuốn sách, xin một chữ ký, chúc mừng bạn một câu, nhìn vào thành quả lao động của bạn để có động lực buông bớt việc nọ việc kia mà ngồi vào bàn viết.

“Có lẽ tôi thuộc lớp người cũ rồi. Mua cái máy đọc sách nhưng chủ yếu các con tôi dùng, tôi vẫn thích đọc sách giấy. Gặp mặt giao lưu cũng vậy, trực tiếp vẫn thích hơn. Tuy nhiên, vì ưu tiên những bạn ở xa nên thỉnh thoảng tôi cũng sẽ tổ chức giao lưu trực tuyến”, nhà văn Đỗ Bích Thúy chia sẻ.

Ở cương vị của một đơn vị xuất bản, bà Nguyễn Thị Thu cho rằng, hình thức giao lưu trực tuyến giúp tăng tính lan tỏa của các chương trình giao lưu, độc giả ở mọi miền có thể tiếp cận được nhiều hơn, tiết kiệm đáng kể chi phí thuê địa điểm, di chuyển, hậu cần… so với các sự kiện truyền thống. Chương trình cũng có thể được ghi hình và phát lại nhiều lần, giúp nội dung tiếp tục đến với nhiều người hơn sau khi sự kiện kết thúc.

Tuy nhiên, cả nhà văn Đỗ Bích Thúy và bà Nguyễn Thị Thu đều khẳng định, hình thức giao lưu trực tuyến có hạn chế là thiếu đi cảm xúc tương tác trực tiếp giữa nhà văn và độc giả, một cảm xúc rất riêng của văn học nghệ thuật. Chưa kể, các vấn đề kỹ thuật như đường truyền mạng, thiết bị, phần mềm đôi khi có thể ảnh hưởng đến chất lượng chương trình. “Giao lưu trực tuyến tuy thuận tiện nhưng không hề đơn giản. Nó đòi hỏi sự chuẩn bị, đầu tư kỹ lưỡng cả về kỹ thuật, nội dung và cách thức tổ chức để mang lại hiệu quả cao nhất”, bà Nguyễn Thị Thu nói.

HỒ SƠN