Giao mùa, cảnh báo dịch tay chân miệng phức tạp
Bệnh tay chân miệng gia tăng và diễn biến phức tạp tại nhiều địa phương trong cả nước, nhất là khu vực phía Nam, nhiều trẻ nhập viện biến chứng nặng.
Trẻ mắc tay chân miệng điều trị tại TP Hồ Chí Minh. Ảnh: PV
Số ca mắc cao, nhiều ca nặng
Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố (CDC) Hà Nội, trong tuần qua toàn thành phố ghi nhận 116 trường hợp mắc tay chân miệng tại 61 phường, xã. Từ đầu năm 2025 đến nay, Hà Nội đã ghi nhận tổng số 5.693 trường hợp mắc tay chân miệng, số ca ghi nhận tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm 2024 (cùng kỳ năm 2024, Hà Nội có 2.368 ca).
Tuy không ghi nhận các ổ dịch phức tạp, nhưng các ca mắc tay chân miệng vẫn ghi nhận rải rác tại Hà Nội, vẫn có nguy cơ lây lan trong cộng đồng.
Còn tại TP Hồ Chí Minh, hiện đang là giai đoạn dịch tay chân miệng tăng mạnh. Trong tuần qua, Thành phố đã ghi nhận tới 1.481 trường hợp mắc, tăng 42% so với trung bình 4 tuần trước đó. Tổng số ca tích lũy từ đầu năm đến tuần 45 là 29.395 ca. Hiện các khu vực có số ca mắc tay chân miệng cao như: Côn Đảo, Nhà Bè và Bình Tân...
Tại các cơ sở y tế của TP Hồ Chí Minh, cũng ghi nhận các ca tay chân miệng mức độ 2 trở lên. Đáng lo ngại, đối tượng mắc bệnh là trẻ nhũ nhi và trẻ có bệnh nền gia tăng. Đây là nhóm nguy cơ cao dễ có biến chứng nếu không được điều trị kịp thời.
Bộ Y tế cảnh báo, hiện các dịch bệnh, trong đó có bệnh tay chân miệng gia tăng và diễn biến phức tạp tại nhiều địa phương trong cả nước, nhất là khu vực phía Nam. Đặc biệt, điều kiện thời tiết như hiện nay là điều kiện thuận lợi cho nhiều tác nhân gây bệnh đường hô hấp phát triển và lây lan; đồng thời giai đoạn cuối năm có sự gia tăng giao lưu, đi lại và tổ chức nhiều sự kiện đông người làm tăng nguy cơ dịch bệnh lây lan, nhất là ở trẻ em.
Theo đó, tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus đường tiêu hóa gây ra. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi do hệ miễn dịch còn yếu, khả năng giữ vệ sinh chưa tốt và dễ tiếp xúc lẫn nhau trong môi trường nhà trẻ, lớp học.
Thống kê của Bộ Y tế cho thấy, từ đầu năm đến nay, 98,6% số trường hợp mắc bệnh tay chân miệng được ghi nhận ở trẻ dưới 10 tuổi, trong đó thường gặp ở nhóm từ 1 - 5 tuổi (chiếm 93,4%).
Virus gây bệnh tay chân miệng lây lan chủ yếu qua đường tiêu hóa, qua tay bẩn hoặc tiếp xúc với các bề mặt, đồ dùng bị nhiễm virus từ phân, nước bọt, nốt phỏng hay dịch hô hấp của trẻ bệnh. Ngoài ra, bệnh còn có thể lây trực tiếp từ trẻ này sang trẻ khác thông qua tiếp xúc gần, ho, hắt hơi hay các giọt bắn khi nói chuyện.
Ths.BS Nguyễn Phương Thảo, Trung tâm Nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: "Một số dấu hiệu nhận biết sớm trẻ mắc tay chân miệng như: Sốt nhẹ, mệt mỏi, quấy khóc... Sau 1-2 ngày trẻ sẽ có xuất hiện các phỏng nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, gối, mông và thường có loét miệng. Khi cha mẹ thấy trẻ có các biểu hiện của bệnh hoặc nghi ngờ cần đưa trẻ tới cơ sở y tế để được thăm khám. Bệnh tay chân miệng chia thành 4 độ theo mức độ nặng của bệnh. Với những trẻ chỉ được chẩn đoán ở độ 1 là thể nhẹ, có thể được hướng dẫn điều trị, chăm sóc tại nhà bằng cách hạ sốt, ăn đồ ăn lỏng, dễ tiêu, chia nhỏ bữa, có thể dùng thuốc giảm đau theo hướng dẫn".
Bác sĩ cũng lưu ý, cha mẹ cần chú ý 3 dấu hiệu chuyển độ nặng của bệnh tay chân miệng như: Trẻ sốt cao trên 39 độ C trong thời gian trên 2 ngày, đáp ứng kém với thuốc hạ sốt; trẻ có biểu hiện giật mình xảy ra khi trẻ thiu thiu ngủ, dấu hiệu giật nảy tay, giật nảy người là dấu hiệu bệnh bắt đầu có biến chứng; các dấu hiệu run chi, đi lại loạng choạng... Khi có các dấu hiệu trở nặng trên, cha mẹ cần ngay lập tức cho trẻ đi tái khám để được xử trí kịp thời, tránh biến chứng nặng do tay chân miệng,
Chủ động phòng bệnh cho trẻ trong giai đoạn cao điểm dịch
Theo các chuyên gia, hiện bệnh tay chân miệng là bệnh rất dễ lây lan, dễ biến chứng nặng nhưng chưa có thuốc điều trị đặc hiệu mà chủ yếu điều trị triệu chứng. Vì vậy việc phòng bệnh chủ động cho trẻ là rất quan trọng, nhất là trong giai đoạn dịch gia tăng.
Với tay chân miệng, bệnh thường bùng phát thành 2 mùa cao điểm trong năm như: Giai đoạn từ tháng 3 - tháng 5 và từ tháng 9 - tháng 12 hàng năm.
Về việc phòng bệnh tay chân miệng, ông Châu Thanh Tú, Dược sĩ trưởng Hội đồng chuyên môn dược, hệ thống nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng Long Châu khuyến cáo: Cha mẹ có thể phòng bệnh tay chân miệng cho trẻ bằng cách: Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước cho cả người chăm sóc và trẻ, đặc biệt trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã (nếu có). Bên cạnh đó, cần làm sạch, khử trùng bề mặt thường xuyên tiếp xúc(sàn nhà, tay vịn cầu thang, tay nắm cửa...) và đồ vật bẩn bao gồm cả đồ chơi của trẻ. Các gia đình cũng cần trông giữ trẻ, tránh tiếp xúc gần, không dùng chung đồ ăn uống hoặc cốc ly uống nước với người bị bệnh tay chân miệng và nên cách ly trẻ chưa bệnh với trẻ bệnh ít nhất 10 ngày kể từ khi khởi phát bệnh để tránh lây lan.
Đặc biệt, hiện các nước đã có vaccine phòng bệnh tay chân miệng với hiệu quả cao; theo dự kiến, sắp tới Việt Nam cũng sẽ có vaccine phòng bệnh này; điều này sẽ mở ra cơ hội phòng bệnh chủ động, hữu hiệu cho trẻ. Phụ huynh có thể theo dõi thông tin để nắm bắt khi có vaccine tiêm phòng tay chân miệng, có thể đưa trẻ đến các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn và sớm được tiêm phòng bệnh, đảm bảo tiêm chủng an toàn, vaccine chất lượng. Việc tiêm chủng không chỉ giúp trẻ có thêm “lá chắn” sức khỏe mà còn góp phần bảo vệ cộng đồng trước nguy cơ dịch bệnh lan rộng.
Theo các chuyên gia, với các bệnh truyền nhiễm, tiêm vaccine là biện pháp hiệu quả để phòng bệnh, làm giảm tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong.
Đặc biệt trong thời điểm giao mùa, cùng diễn biến thời tiết cực đoan thời gian qua là điều kiện thuận lợi để các virus gây nhiều dịch bệnh như: Cúm mùa, viêm não Nhật Bản, sốt xuất huyết, sởi… phát triển mạnh. Do đó, chủ động phòng ngừa bằng vaccine là giải pháp quan trọng nhất để bảo vệ trẻ trước các yếu tố nguy cơ.
