Giao thông trên đường cao tốc - Bài 1: Hiểm nguy trực chờ

Hiện trường vụ va chạm giữa xe khách và xe đầu kéo trên đường dẫn vào trạm dừng chân cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây. Ảnh: TTXVN phát

Bảo đảm an toàn giao thông trên cao tốc là vấn đề người dân và cơ quan quản lý nhà nước quan tâm từ những diễn biến phức tạp, đáng ngại đó. Phóng viên TTXVN thực hiện chùm hai bài viết: "Giao thông trên đường cao tốc", phân tích sâu về vấn đề này.

Bài 1: Hiểm nguy trực chờ

Nếu như cả năm 2023 có 61 người tử vong do tai nạn trên đường cao tốc, điều đáng tiếc là chỉ trong hơn 2 tháng đầu năm nay đã có 23 người tử vong.

Nhắc đến vụ tai nạn thảm khốc xảy ra ngày 18/2, tại Km48+200 trên cao tốc Cam Lộ - La Sơn địa phận giữa xã Phong Mỹ và Phong Xuân (huyện Phong Điền, Thừa Thiên - Huế), nhiều người hẳn chưa hết bàng hoàng. Một xe con vượt bên phải xe container đã dẫn đến vụ tai nạn liên hoàn giữa 4 xe ô tô, xe con bị hất văng sang bên kia đường, rơi xuống taluy âm bẹp rúm, 3 người trong cùng một gia đình tử vong và 2 người bị thương nhẹ.

Chỉ 3 tuần sau đó, một vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng lại xảy ra cũng trên tuyến cao tốc này. Tối 10/3, tài xế Lê Hoàng Quân điều khiển xe khách 51B - 261.49 chạy theo hướng từ tỉnh Quảng Trị vào thành phố Đà Nẵng, khi đến Km58 cao tốc Cam Lộ - La Sơn đi qua huyện Phong Điền, do không chú ý quan sát đã để đuôi xe phía bên phải va vào phía sau bên trái xe ô tô tải 75C - 016.91 đang dừng đỗ bên đường theo hướng cùng chiều do xe bị nổ lốp. Vụ tai nạn khiến hành khách là hai vợ chồng đi trên khách xe tử vong, 9 người khác bị thương, trong đó 3 người có thương tích đang điều trị tại bệnh viện, 6 người còn lại bị sang chấn tâm lý, sau khi ổn định tinh thần đã xuất viện.

Trước đó, rạng sáng 23/1, một vụ tai nạn thương tâm đã xảy ra trên cao tốc La Sơn - Túy Loan, tại Km36+400 thuộc xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng. Xe khách 45 chỗ bất ngờ lao xuống vực sâu 30m, khiến hai người tử vong, 19 người bị thương. Trên tuyến cao tốc này, sáng 28/2, vụ lật xe container xảy ra, tài xế tử vong.

Nhiều vụ tai nạn khác đã xảy ra trên các tuyến cao tốc trong hơn hai tháng đầu năm nay. Điển hình là vụ 4 thiếu niên tử vong khi điều khiển xe máy đi ngược chiều vào cao tốc Nội Bài –-Lào Cai chiều 14/2, hay vụ tai nạn giữa xe ô tô chở khách và xe tải tại Km 45 cao tốc Nha Trang - Cam Lâm làm 2 người tử vong…

Sau mỗi vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng xảy ra, lại dấy lên những tranh luận do người điều khiển phương tiện giao thông hay do cơ sở hạ tầng giao thông chưa đảm bảo an toàn. Rất nhiều nguyên nhân đã được mổ xẻ. Trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội, các chuyên gia, nhà quản lý đã phân tích nhiều khía cạnh, từ cả phía lỗi của người tham gia giao thông và bất cập về hạ tầng.

Theo Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia Trần Hữu Minh, rà soát lại các vụ tai nạn giao thông cho thấy, nguyên nhân trực tiếp là do những hành vi vi phạm nguyên tắc cơ bản trong quá trình tham gia giao thông, như chuyển hướng không quan sát, đi không đúng phần đường, làn đường, vượt không quan sát, dừng đỗ không đúng quy định… Những hành vi này liên quan trực tiếp tới sự an toàn, rủi ro dẫn tới va chạm rất cao.

Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng Phòng Hướng dẫn, tuyên truyền, điều tra giải quyết tai nạn giao thông (Cục Cảnh sát Giao thông) cho biết, nguyên nhân của các vụ tai nạn giao thông trên, theo điều tra ban đầu và kết luận của cơ quan điều tra, đa phần xuất phát từ ý thức của người tham gia giao thông trên đường cao tốc, như: vi phạm về làn đường, chuyển làn không có tín hiệu báo, không quan sát, đi ngược chiều, dừng đỗ xe tùy tiện, thậm chí là đi xe máy ngược chiều trên đường cao tốc. Đây là một vấn đề đặt ra rất lớn cho công tác quản lý nhà nước cũng như công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông trên đường cao tốc.

Song, nhiều người cho rằng, nhiều tuyến cao tốc hiện nay nổi lên hàng loạt bất cập, chưa đạt đúng chuẩn cao tốc. Cao tốc Cam Lộ - La Sơn nối Quảng Trị với Thừa Thiên - Huế và La Sơn - Túy Loan nối Đà Nẵng với Thừa Thiên - Huế hiện chỉ có 2 làn xe, không có dải phân cách cứng, nhiều đoạn qua đồi núi quanh co, dốc, tiềm ẩn nguy cơ cao xảy ra tai nạn giao thông.

Chẳng hạn, tuyến Cam Lộ - La Sơn dài hơn 98 km, quy mô 2 làn xe, không có dải phân cách cứng ở giữa, trừ một số đoạn cho phép vượt được mở rộng 4 làn xe. Tuy nhiên, những đoạn cho xe vượt (thường chỉ kéo dài 1,5 - 2km) lại tạo ra những nút thắt cổ chai khi nhập làn. Nếu tài xế tính toán tốc độ xe không chính xác, căn đường không chuẩn, rất dễ dẫn đến tai nạn, đặc biệt là khi lưu thông vào ban đêm, tầm nhìn hạn chế.

Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều công điện sau các vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng thời gian qua. Trước tình hình liên tiếp xảy ra các vụ tai nạn giao thông trên tuyến cao tốc Cam Lộ - La Sơn - Hòa Liên, làm chết và bị thương nhiều người, để kịp thời khắc phục hậu quả và ngăn chặn các vụ tai nạn giao thông tương tự, ngày 11/3, Thủ tướng Chính phủ đã có công điện yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân kiêm Trưởng Ban An toàn giao thông tỉnh Thừa Thiên - Huế trực tiếp chủ trì tổ chức hội nghị với các cơ quan, lực lượng chức năng đánh giá nguyên nhân, triển khai các giải pháp khắc phục tồn tại, bất cập. Đồng thời, khẩn trương làm rõ các vi phạm của tổ chức, cá nhân có liên quan khi liên tiếp để xảy ra các vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng trên địa bàn.

Bộ Công an chỉ đạo Công an tỉnh Thừa Thiên - Huế và Công an các đơn vị có liên quan khẩn trương điều tra, làm rõ nguyên nhân vụ tai nạn, xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân vi phạm quy định, gây ra vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng nêu trên.

Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo Cục Đường bộ Việt Nam phối hợp với các cơ quan có liên quan tiến hành rà soát và tăng cường tổ chức giao thông hợp lý trên tuyến cao tốc Cam Lộ - La Sơn - Hòa Liên và hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông trên các tuyến cao tốc, quốc lộ trọng yếu, nhất là các tuyến cao tốc chỉ có hai làn xe và các tuyến cao tốc không có làn dừng khẩn cấp. Làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc chưa thực hiện tốt chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 07/CĐ-TTg ngày 23/1/2024 và Công điện số 14/CĐ-TTg ngày 18/2/2024, dẫn đến tiếp tục xảy ra vụ tai nạn nêu trên.

Ủy ban An toàn giao thông quốc gia chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, Bộ Giao thông Vận tải các cơ quan có liên quan xây dựng chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ để chỉ đạo các giải pháp kiềm chế tai nạn giao thông đường bộ, đường sắt trong thời gian tới, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 25/3/2024.

Bài cuối: An toàn không đến từ một phía

Chu Thanh Vân (TTXVN)