Gìn giữ bản sắc M'nông, lan tỏa tinh thần yêu nước

Nghệ nhân Y Lanh biểu diễn cồng chiêng trong một buổi trình diễn văn hóa phục vụ công chúng

Giữ hồn cốt văn hóa giữa nhịp sống hiện đại

Giữa vòng xoang rộn ràng trong buổi trình diễn văn hóa, nghệ nhân Y Lanh (xã Nhân Cơ, tỉnh Lâm Đồng) nở nụ cười vui vẻ khi đôi tay thoăn thoắt gõ nhịp trên mặt chiêng. Tiếng chiêng vang lên đầy sức sống khiến cả không gian như bừng sáng. Với anh Y Lanh, mỗi lần trình diễn không chỉ để vui hội mà còn là dịp để trao truyền tình yêu văn hóa, giữ cho bản sắc M’nông mãi ngân vang giữa đại ngàn.

Anh Y Lanh chia sẻ, từ thuở nhỏ đã quen với âm vang cồng chiêng trong các lễ hội mừng lúa mới, lễ đón khách hay lễ tiễn đưa. Lớn lên, càng gắn bó, anh Y Lanh càng thấm thía, đằng sau mỗi điệu chiêng là một câu chuyện, một thông điệp riêng.

Nghệ nhân Y Lanh thực hiện nghi lễ truyền thống của người M’nông

Ý thức rằng di sản này có nguy cơ bị mai một, anh Y Lanh đã truyền dạy cho lớp trẻ trong bon, bởi anh tin chỉ thế hệ ấy mới có thể làm tiếng chiêng ngân vang bền lâu giữa đại ngàn.

Với nghệ nhân Y Lanh, giữ gìn văn hóa dân tộc không chỉ đơn giản là giữ một tập tục mà còn là tình yêu với cội nguồn, là cách thể hiện lòng yêu nước rất đỗi bình dị

Với anh Y Lanh, giữ văn hóa không chỉ đơn giản là giữ một tập tục. Đó là tình yêu với cội nguồn, là cách thể hiện lòng yêu nước rất đỗi bình dị. Nghệ nhân Y Lanh tâm sự: “Yêu nước đâu phải việc lớn lao gì xa vời. Giữ cho tiếng chiêng còn ngân, để con cháu mình biết và tự hào, đó cũng là yêu nước rồi”.

Truyền lửa để bản sắc ngân vang

Nếu anh Y Lanh là người gieo hạt giống yêu văn hóa cho lớp trẻ thì Nghệ nhân ưu tú Thị Ai, xã Tuy Đức, tỉnh Lâm Đồng lại là người miệt mài thắp lửa để bản sắc M’nông luôn sáng giữa cuộc sống hôm nay.

Nghệ nhân ưu tú Thị Ai truyền dạy văn hóa cồng chiêng cho thế hệ trẻ

Đã ngoài 60 tuổi, bà Thị Ai vẫn nhanh nhẹn mỗi khi cầm chiêng, bước vào điệu múa. Câu chuyện đời bà cũng như nhiều người con M’nông khác, sinh ra và lớn lên trong không gian mang đậm hơi thở văn hóa M’nông. Từ đó, Nghệ nhân Thị Ai mong muốn và dành trọn tâm huyết cho việc gìn giữ và truyền dạy lại cho thế hệ sau.

Nghệ nhân Thị Ai là người hướng dẫn cho Câu lạc bộ Cồng chiêng thanh niên xã Tuy Đức

Gần 10 năm qua, bà Thị Ai kiên trì truyền lại vốn quý cho thanh niên địa phương. Khi Câu lạc bộ Cồng chiêng thanh niên xã Tuy Đức thành lập năm 2023, bà Thị Ai đã nhận lời làm người hướng dẫn. Dưới sự dìu dắt tận tình, các bạn trẻ địa phương không chỉ học cách đánh chiêng, dệt thổ cẩm, múa dân gian mà còn thấu hiểu ý nghĩa tâm linh của mỗi nhịp chiêng, mỗi hoa văn.

Những cống hiến của bà Thị Ai đã được ghi nhận bằng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú năm 2019 cùng nhiều bằng khen của chính quyền địa phương các cấp. Nhưng điều bà Thị Ai trân quý hơn cả là nhìn thấy các bạn trẻ say sưa tập chiêng, hào hứng dệt vải, tự tin biểu diễn trong lễ hội. Đó là phần thưởng tinh thần lớn lao, khẳng định rằng công sức mình bỏ ra không vô ích.

Với bà Thị Ai hay anh Y Lanh, gìn giữ văn hóa của dân tộc M'nông mình cũng chính là một cách thi đua yêu nước. Bởi trong từng tấm thổ cẩm, từng nhịp chiêng hay điệu múa đều chứa đựng dấu ấn trường tồn của dân tộc M’nông, là niềm tự hào đóng góp vào kho tàng chung của đất nước. Khi bản sắc được gìn giữ, cộng đồng sẽ càng thêm gắn kết, tự tin hội nhập và xây dựng cuộc sống mới.

Các nghệ nhân chính là những “cầu nối” để văn hóa M’nông không bị đứt gãy, để thế hệ sau tiếp nhận, nuôi dưỡng và sáng tạo

Văn hóa không chỉ là ký ức quá khứ mà còn là hành trình nối tiếp từ hiện tại và tương lai. Ở đó, mỗi nghệ nhân chính là những “cầu nối” để văn hóa M’nông không bị đứt gãy, để thế hệ sau tiếp nhận, nuôi dưỡng và sáng tạo.

Đồng bào M’nông không chỉ bền bỉ lưu giữ và trao truyền những giá trị văn hóa truyền thống mà còn gắn việc giữ gìn bản sắc với tinh thần thi đua yêu nước

Trong nhịp sống hiện đại, bản sắc văn hóa vừa là niềm tự hào, vừa là nền tảng phát triển bền vững. Giữ gìn văn hóa là giữ lấy cội nguồn, là khẳng định tinh thần yêu nước từ những hành động giản dị nhưng đầy ý nghĩa. Chính nhờ những nghệ nhân như anh Y Lanh hay bà Thị Ai lặng lẽ cống hiến, tiếng chiêng, tấm thổ cẩm, câu hát dân gian của đồng bào M’nông sẽ còn mãi ngân vang, rực rỡ cùng đại ngàn.

Hoàng Dương