Giới hạn tuổi tối thiểu bổ nhiệm thẩm phán TAND Tối cao: Dễ 'bỏ sót' tài năng?

Độ tuổi không thể là thước đo năng lực

Tiếp tục chương trình kỳ họp, sáng 19/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân.

Tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) quan tâm đến một trong những điều kiện để được xem xét, bổ nhiệm thẩm phán TAND Tối cao là “có độ tuổi từ đủ 45 tuổi trở lên”. Bà Nga cho rằng, việc đưa ra tiêu chuẩn về độ tuổi cứng như vậy là chưa thực sự hợp lý và cần được cân nhắc kỹ lưỡng.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương). Ảnh: Như Ý

“Độ tuổi không thể là thước đo phản ánh năng lực, phẩm chất hay kinh nghiệm. Hiện nay, trong thực tế có nhiều cán bộ, thẩm phán trẻ tuổi nhưng rất tài năng, bản lĩnh, kinh nghiệm xét xử phong phú, từng giải quyết nhiều vụ án lớn và đạt được nhiều thành tích xuất sắc trong quá trình công tác”, đại biểu đoàn Hải Dương cho hay.

Từ phân tích trên, bà Nga cho rằng, việc giới hạn tuổi tối thiểu có thể dẫn tới “bỏ sót” người có đủ tiêu chuẩn, năng lực nhưng tuổi đời chưa đủ theo quy định để bổ nhiệm thẩm phán tòa án nhân dân tối cao.

Vì vậy, bà Nga đề nghị không nên quy định tiêu chuẩn độ tuổi từ 45 tuổi trở lên như dự thảo mà chú trọng đến các tiêu chuẩn về năng lực chuyên môn, thời gian công tác, kinh nghiệm xét xử, đạo đức nghề nghiệp để lựa chọn người có thể được bổ nhiệm làm thẩm phán tòa án nhân dân tối cao.

“Nếu vẫn cần có giới hạn về độ tuổi thì nên bổ sung thêm cơ chế linh hoạt như trường hợp đặc biệt, người dưới 45 tuổi nhưng có đủ điều kiện về năng lực, thành tích nổi bật và được đánh giá xuất sắc trong công tác có thể được xem xét bổ nhiệm thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao”, bà Nga cho hay.

'Số lượng thẩm phán không cần thiết phải đông như đề xuất'

Tại phiên thảo luận, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, việc giao thẩm quyền xét xử các vụ án phúc thẩm cho Tòa án nhân dân tối cao là phù hợp trong bối cảnh không còn tòa án nhân dân cấp cao và tòa án nhân dân cấp tỉnh chưa có hiệu lực.

Viện dẫn đề xuất Tòa án nhân dân tối cao được thành lập một số tòa án phúc thẩm trực thuộc, ông Phạm Văn Hòa đánh giá, việc này là cần thiết vì sẽ thay cho hội đồng thẩm phán xét xử những vụ án kháng nghị và giám đốc thẩm, tái thẩm của tòa án cấp tỉnh chuyển lên.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp). Ảnh: Như Ý

"Trong mỗi năm, tòa án nhân dân tối cao xét xử hàng ngàn vụ việc. Do vậy, việc có tòa án phúc thẩm trực thuộc sẽ giảm gánh nặng cho tòa tối cao", ông Hòa nêu quan điểm và đề nghị giao thêm thẩm quyền trong xét xử phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm cho các tòa phúc thẩm.

Đối với đề xuất tăng số lượng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao từ 13 - 17 lên 23 - 27 người, đại biểu đoàn Đồng Tháp cho rằng, nếu đề xuất tòa phúc thẩm được xét xử giám đốc thẩm hoặc tái thẩm thay cho hội đồng thẩm phán, thì số lượng thẩm phán không cần thiết phải đông như đề xuất trên.

“Nếu giám đốc thẩm, tái thẩm giao cho hội đồng thẩm phán xét xử, việc đề xuất số lượng tăng 23 - 27 người là phù hợp”, ông Hòa cho hay.

Đề xuất tăng số lượng thẩm phán kể trên cũng là mối quan tâm của đại biểu khi phát biểu tại phiên thảo luận ở tổ trước đó. Giải trình nội dung này, Tòa án nhân dân tối cao tiếp tục khẳng định, việc tăng số lượng thẩm phán tòa tối cao lên thành từ 23 - 27 người là cần thiết.

Theo thống kê, tòa tối cao và các tòa án cấp cao đang phải giải quyết khoảng 11.200 đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm/năm; xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm khoảng 1.000 vụ/năm.

Cũng theo giải trình, việc bổ sung điều kiện bổ nhiệm tuy có mở rộng nguồn nhưng vẫn bảo đảm nhân sự được bổ nhiệm phải là thẩm phán Tòa án nhân dân và có các điều kiện, tiêu chuẩn khác tương đương hoặc cao hơn so với tiêu chuẩn, điều kiện của luật hiện hành.

Người được xem xét bổ nhiệm thẩm phán tòa tối cao trong trường hợp đặc biệt này đều đã giữ chức vụ trưởng từ đủ 5 năm trở lên.

Luân Dũng