Giới quan sát giải mã kế hoạch của Nga đằng sau lệnh ngừng bắn dịp lễ Phục sinh
Một số nhà phân tích cho rằng, việc Moscow bất ngờ công bố một lệnh ngừng bắn không qua thương lượng dường như chỉ nhằm đối phó với sức ép từ Nhà Trắng đòi hỏi một tín hiệu cụ thể rằng Nga sẵn sàng chấm dứt giao tranh.
Giới quan sát cho rằng thời điểm, sự ngắn ngủi và tính đơn phương của lệnh ngừng bắn, tất cả đã cho thấy sự quyết đoán của Moscow trong các nỗ lực hòa bình. Nếu các đồng minh của Ukraine cần một bằng chứng cho thấy thái độ kiên quyết và đầy tính toán của Nga thì tuyên bố bất ngờ về lệnh ngừng bắn dịp lễ Phục sinh chính là điều đó.
Ukraine khai hỏa pháo phản lực BM-21 Grad về phía các vị trí của Nga trên tiền tuyến ở Pokrovsk. Ảnh: Reuters
Thông báo này được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Tổng thống Donald Trump tuyên bố rằng Washington cần một dấu hiệu rõ ràng trong những ngày tới để xác nhận thiện chí đàm phán của Điện Kremlin.
Với những người ủng hộ Nga, tuyên bố của Tổng thống Vladimir Putin hôm 19/4 có thể được xem là một động thái nhằm xoa dịu ông Trump nhưng một số ý kiến cho rằng lệnh ngừng bắn đột ngột này có nhiều lỗ hổng thực tiễn và có thể bị Nga lợi dụng để củng cố luận điểm rằng Kiev không thực sự mong muốn xung đột kết thúc.
Đối với Ukraine, việc đột ngột chấm dứt chiến sự theo lệnh của Tổng thống Putin là một cơn ác mộng về hậu cần. Nhiều vị trí tiền tuyến có thể đang trong tình trạng giao tranh ác liệt khi lệnh này được ban ra, trong khi một lệnh ngừng bắn thực sự cần có thời gian chuẩn bị và phối hợp giữa các bên.
Những thông tin khác nhau được đưa ra rất dễ khiến các binh lính nhầm lẫn về thời điểm và cách thức thực hiện lệnh ngừng bắn, cũng như cách thức ứng phó trước các vi phạm và thậm chí cả việc nên làm gì khi lệnh ngừng bắn kết thúc.
Dù không loại trừ khả năng hiếm hoi là cả hai bên có thể tạm ngừng giao tranh trong thời gian ngắn nhưng kịch bản có khả năng xảy ra hơn là cả hai sẽ tận dụng các vi phạm và sự lộn xộn để cáo buộc nhau là bên không đáng tin cậy. Tính đến tối 19/4, giờ địa phương, các quan chức Ukraine cho biết các cuộc pháo kích từ phía Nga vẫn tiếp diễn ở các khu vực tiền tuyến.
Lệnh ngừng bắn 30 ngày hiện tại chỉ giới hạn đối với các cơ sở hạ tầng năng lượng, vốn cũng được đưa ra trong bối cảnh rối ren và thiếu rõ ràng. Nhà Trắng tuyên bố lệnh ngừng bắn áp dụng với "năng lượng và cơ sở hạ tầng", trong khi Điện Kremlin lại khẳng định chỉ ngừng tấn công vào "các cơ sở hạ tầng năng lượng" và phía Ukraine cho rằng lệnh ngừng bắn bắt đầu muộn hơn 1 tuần so với Điện Kremlin công bố. Quá trình triển khai lệnh ngừng bắn này cũng đầy sự nghi ngờ và cáo buộc vi phạm của các bên.
Vào tháng 1/2023, Moscow cũng từng đơn phương tuyên bố lệnh ngừng bắn nhân dịp Giáng sinh của Chính thống giáo, tuy nhiên, động thái này đã bị Kiev và các nhà lãnh đạo phương Tây bác bỏ khi cho rằng đó chỉ là khoảng nghỉ chiến thuật nhằm phục vụ các mục đích quân sự.
Một lệnh ngừng bắn thực sự chỉ có thể đạt được thông qua đàm phán với đối phương và cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để thực thi. Một số nhà phân tích cho rằng, việc Moscow bất ngờ công bố một lệnh ngừng bắn không qua thương lượng dường như chỉ nhằm đối phó với sức ép từ Nhà Trắng đòi hỏi một tín hiệu cụ thể rằng Nga sẵn sàng chấm dứt giao tranh. Động thái này theo họ có thể làm dịu lập trường của ông Trump với Nga, đồng thời gây khó cho Ukraine - quốc gia nhiều khả năng sẽ bị cáo buộc phớt lờ thiện chí từ Moscow – điều mà Washington có thể xem là dấu hiệu tích cực để đưa xung đột đến hồi kết.
