Giữ gìn điệu Then ở Nặm Lương

Một buổi tập luyện của CLB.

Vừa tham gia giao lưu văn nghệ tại xã Hàm Yên về, các thành viên Câu lạc bộ (CLB) hát Then thôn Nặm Lương, xã Phù Lưu lại quây quần ngồi sinh hoạt, rút kinh nghiệm cho những chương trình, buổi giao lưu tới. Bà Ma Thị Nghiêu, 68 tuổi, Chủ nhiệm CLB hát Then, thôn Nặm Lương chia sẻ, thôn hầu hết là đồng bào dân tộc Tày, trước đây phong trào văn hóa văn nghệ chưa được quan tâm chú trọng. Là người đam mê hát Then từ nhỏ, bà đã tự học hát, đánh đàn Then và trở thành nòng cốt trong phong trào văn nghệ ở thôn. Sau đó, bà được tham gia các lớp tập huấn do xã, huyện tổ chức, được các nghệ nhân, những người am hiểu về hát Then, đánh đàn Tính truyền dạy, nên hiểu biết hơn, hát hay, đánh đàn giỏi hơn.

Bà Ma Thị Nghiêu, Chủ nhiệm CLB hát Then thôn Nặm Lương, xã Phù Lưu bên cây đàn Tính.

Biết nhiều chị em trong thôn cũng đam mê hát Then, đánh đàn Tính, nhưng chưa có điều kiện tham gia phong trào, bà Nghiêu đã đi vận động các chị em tham gia đội văn nghệ. Nhiều chị em chưa biết hát, biết đánh đàn đã được hướng dẫn tận tình, các thành viên trong đội hướng dẫn, hỗ trợ cho nhau, dần dần mọi người có thể hát tốt và đánh đàn thành thạo hơn. Đến năm 2014, CLB hát Then thôn Nặm Lương được thành lập với 12 thành viên tham gia. Ban ngày bận công việc đồng áng, các thành viên lại tranh thủ tập luyện vào buổi tối. Mỗi dịp lễ, Tết, CLB đều biểu diễn phục vụ bà con ở địa phương, ngoài ra còn tham gia các liên hoan, giao lưu với các xã, trong huyện Hàm Yên trước đây.

Các thành viên CLB hát Then, thôn Nặm Lương, xã Phù Lưu trong một buổi tập luyện.

Đặc biệt, để phù hợp với các chương trình biểu diễn, giao lưu và các phong trào thi đua ở địa phương, bà Nghiêu còn tự sáng tác lời mới để CLB tập luyện. Tiêu biểu như các bài: Làm theo lời Bác, Đại đoàn kết toàn dân, Xây dựng nông thôn mới... Các thành viên cũng tự sắm sửa trang phục và đàn Tính để tập luyện và biểu diễn. Hằng năm, tại Liên hoan văn hóa các dân tộc của huyện nằm trong khuôn khổ Lễ hội Động Tiên, CLB đều tham gia và đoạt giải nhất.

Các thành viên mới của CLB được hướng dẫn tỉ mỉ.

Bắt nguồn từ niềm đam mê với văn hóa dân tộc và được gia đình ủng hộ, mỗi thành viên trong CLB đều tích cực tham gia tập luyện. Chị Đặng Thị Phương, thành viên CLB cho biết, chị đã vào CLB được 5 năm. Lúc đầu chị chưa biết đánh đàn Tính, hát Then, nhưng được bà Nghiêu và các bà trong CLB hướng dẫn, giờ chị đã có thể tham gia biểu diễn cùng mọi người. Chị rất vui vì mình và mọi người đang cùng nhau giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Tày, để những nét đặc sắc của văn hóa dân tộc không bị mai một.

Tiết mục múa hát được CLB tập luyện để sẵn sàng tham gia biểu diễn.

Chị Nông Thị Quy vừa tham gia CLB năm 2024 bày tỏ, yêu hát Then, đàn Tính từ lâu nhưng giờ mình mới có điều kiện tham gia CLB. Khi vào CLB mình chưa biết hát, phải học từ đầu từng chút một, nhưng mỗi ngày học là được khám phá nhiều điều hay. Sự kết hợp giữa lời hát và điệu múa thể hiện sự kháo léo, nhuần nhuyễn của người biểu diễn, CLB đã phân công nhóm hát và nhóm múa theo thế mạnh của mỗi người.

Bên nếp nhà sàn truyền thống của đồng bào Tày, tiếng đàn Tính, hát Then lại vang lên giữa núi rừng Cham Chu hùng vĩ. Bà Ma Thị Nghiêu, Chủ nhiệm CLB bày tỏ, địa phương còn có tiềm năng phát triển du lịch, bà mong rằng sau này, dịch vụ homestay dưới dãy núi Cham Chu sẽ phát triển. Khi đó, không chỉ có 1 CLB hát Then mà có nhiều CLB để phục vụ du khách thưởng thức, tìm hiểu bản sắc văn hóa của đồng bào ở địa phương.

Huyền Linh