Giữ gìn phong tục cưới truyền thống của người Dao Tuyển

Tại xã Phúc Khánh, tỉnh Lào Cai, nghi lễ cưới hỏi của đồng bào Dao Tuyển vẫn thực hành theo phong tục truyền thống, phản ánh đậm nét bản sắc văn hóa dân tộc trong đời sống hôm nay.

Cô dâu Đặng Thị Dần (thôn Làng Đẩu, xã Phúc Khánh, tỉnh Lào Cai) trong ngày cưới. (Ảnh: Đặng Vũ Linh)

Đám cưới của người Dao Tuyển được tổ chức đầy đủ các thủ tục từ mời cưới, làm cỗ, rước dâu đến các nghi lễ tâm linh với sự tham gia, giúp đỡ của bà con trong thôn làng.

Phù dâu trong đám cưới. (Ảnh: Đặng Vũ Linh)

Theo phong tục, một đám cưới được tiến hành qua nhiều bước như so tuổi, dạm ngõ, ăn hỏi và lễ cưới. Theo các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, trong lễ cưới, các nghi thức truyền thống được thực hiện gồm nghỉ trạm, vượt ải thôn, trao lễ vật cưới, dâng trầu cau, trao tờ bản mệnh, vượt ải bố mẹ và lễ hợp cẩn.

Thầy cúng làm lễ. (Ảnh: Đặng Vũ Linh)

Rước dâu là nét đặc sắc trong đám cưới của người Dao Tuyển ở Lào Cai. Việc đón dâu phải được chọn giờ đẹp, ngày lành tháng tốt theo chỉ dẫn của thầy cúng. Trong ngày cưới, cô dâu, chú rể khoác lên mình bộ trang phục đẹp và mới nhất; những người tham dự đều mặc trang phục truyền thống.

Trong đám cưới của người Dao Tuyển, chiếc cân là vật phẩm quan trọng, được nhà trai mang sang nhà gái. (Ảnh: Đặng Vũ Linh)

Trong nghi thức rước dâu, hình thức hát giao duyên đối đáp tạo nên điểm nhấn với các làn điệu dân ca truyền thống và những lời ca ứng tác linh hoạt theo từng hoàn cảnh.

Nghi thức hát giao duyên đối đáp trong đám cưới của người Dao Tuyển. (Ảnh: Đặng Vũ Linh)

Để thực hiện các nghi thức, nhà trai nhờ ông mối là người am hiểu phong tục cưới hỏi, thuộc nhiều bài hát, có khả năng ứng tác và ứng xử khéo léo. Ông mối thay mặt nhà trai thảo luận và hát đối đáp với thầy cúng hoặc đại diện nhà gái trong. Khi đoàn nhà trai vượt qua các thử thách bằng những câu hát giao duyên đúng yêu cầu, lễ cưới tiếp tục với nghi thức hợp cẩn.

Nhà trai và nhà gái hát giao duyên. (Ảnh: Đặng Vũ Linh)

Lời ca trong nghi thức cưới phản ánh những vấn đề liên quan đến hôn sự của đôi trai gái. Các bài ca thường có sẵn, xoay quanh chủ đề về hôn nhân, tình yêu, gia đình... tuy nhiên trong quá trình đối đáp, ông mối có thể sáng tạo để phù hợp với từng nghi thức và hoàn cảnh cụ thể.

Cô dâu, chú rể làm lễ báo cáo tổ tiên. (Ảnh: Đặng Vũ Linh)

Hệ thống dân ca đám cưới được sáng tác và lưu truyền qua nhiều thế hệ không chỉ góp phần bảo lưu những giá trị tốt đẹp trong hôn lễ mà còn làm giàu thêm kho tàng dân ca truyền thống của người Dao Tuyển.

Đoàn nhà trai đi vòng quanh nhà gái thực hiện nghi lễ. (Ảnh: Đặng Vũ Linh)

Nghi thức trao tờ bản mệnh, đại diện nhà gái trao nhà trai tờ bản mệnh ghi tên, tuổi cô gái, chính thức công nhận hôn sự của đôi trai gái. (Ảnh: Đặng Vũ Linh)