Giữ gìn và lan tỏa bản sắc văn hóa giữa đời thường
Tại Đồng Nai, cộng đồng người S'tiêng từ lâu đã nổi tiếng với những nét văn hóa đặc sắc: tiếng cồng chiêng rộn ràng, điệu múa truyền thống uyển chuyển cùng thổ cẩm tinh tế. Không chỉ gìn giữ cho riêng mình, thời gian qua, Câu lạc bộ (CLB) Văn hóa người S'tiêng Bình Phước, tỉnh Đồng Nai đã trở thành 'cầu nối' đưa văn hóa đến gần hơn với mọi người.

Người dân tham quan và chụp ảnh cùng các thành viên Câu lạc bộ Văn hóa người S’tiêng Bình Phước tại Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh.
Mang văn hóa đến gần công chúng
Vào những ngày cuối tuần hoặc các ngày lễ, Tết, nếu có dịp đến Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi (Thành phố Hồ Chí Minh), ngoài tham quan các địa điểm lịch sử, nhiều người không khỏi bất ngờ với một không gian văn hóa của người S’tiêng đang được trình diễn tại đây. Không gian văn hóa được trang trí với nhiều tiểu cảnh bắt mắt, tái hiện đời sống văn hóa cũng như đời sống tinh thần của đồng bào S’tiêng.
Từ nhà sàn, không gian lễ cúng lúa mới, cho đến hình ảnh giã gạo chày tay, âm vang cồng chiêng, các điệu nhảy và âm nhạc đặc trưng của người S’tiêng đã được các thành viên khéo léo trưng bày và biểu diễn tại đây. Đây là lần thứ tư, các thành viên trong CLB Văn hóa người S’tiêng Bình Phước biểu diễn tại Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi.
Ông Nguyễn Minh Tâm, Phó Giám đốc Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi chia sẻ: Được bố trí ở vị trí thuận lợi, sau khi tham quan hết các địa điểm lịch sử tại Địa đạo Củ Chi, du khách sẽ dừng chân và cùng trải nghiệm nét văn hóa độc đáo của người S’tiêng. Hoạt động này đã ghi nhận những phản hồi rất tích cực của du khách tham quan.
Trong một không gian mang đậm giá trị văn hóa, lịch sử, âm vang cồng chiêng vang lên đã tạo ấn tượng mạnh, níu chân du khách lắng nghe và thưởng thức.
Chị Nguyễn Thanh Tám, du khách tham quan tại Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi thích thú chia sẻ: “Nhìn các bạn trong cộng đồng người S’tiêng biểu diễn như vậy, tôi rất thích. Nét văn hóa vốn chỉ gắn bó với đời sống của đồng bào đã được các bạn làm mới và lan tỏa để mọi người cùng biết và tham gia”.
“Văn hóa của người S’tiêng thì có nhiều bộ di sản đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận. Khi chúng tôi đưa các sản phẩm này đến với bạn bè ngoài tỉnh được mọi người đón nhận, vì nó mang hương vị đặc trưng vùng miền và văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số. Khi có một “mảnh đất” để biểu diễn, không chỉ là việc tạo ra thu nhập cho bà con, đây chính là động lực để họ có ý thức bảo tồn và lan tỏa nét văn hóa của dân tộc mình”.
Ông Nguyễn Viết Đợi, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Khai,
Chủ nhiệm CLB Văn hóa người S’tiêng Bình Phước, tỉnh Đồng Nai
Giữ lửa tình yêu văn hóa
Điểu Duy Linh năm nay mới 9 tuổi nhưng em đã là thành viên tích cực trong đội đánh cồng chiêng của CLB Văn hóa người S’tiêng Bình Phước. Mỗi lần tham gia biểu diễn, em hiểu và rất “phiêu” với âm thanh đặc biệt của đồng bào mình. Còn nhỏ tuổi nhưng Duy Linh đã mạnh dạn tham gia CLB chỉ với mong muốn giữ lửa tình yêu văn hóa đồng
bào mình.
Duy Linh chia sẻ: Ban đầu đánh rất khó nhưng được các ông, các bác hướng dẫn em đã hiểu và có thể tham gia cùng mọi người. Em sẽ cố gắng học và giữ nét văn hóa đặc biệt của dân tộc mình.
Thành lập được 3 năm nay, CLB Văn hóa người S’tiêng Bình Phước đã trở thành mái nhà chung cho các nghệ nhân, già làng và thanh niên yêu văn hóa dân tộc. Trở về sau những buổi biểu diễn, họ thường đến nhà văn hóa thôn, cùng gặp gỡ, luyện tập, trao đổi và tổ chức nhiều hoạt động gắn liền với đời sống cộng đồng. Già làng dạy cho lớp trẻ cách đánh cồng chiêng theo nhịp lễ hội; nghệ nhân truyền tay khung dệt, hướng dẫn sợi chỉ, hoa văn của thổ cẩm; thanh niên học điệu múa, lời ca để biểu diễn trong những dịp hội hè.
Chị Thị Minh Kha, thành viên CLB phấn khởi chia sẻ: Là thế hệ trẻ, được các nghệ nhân truyền đạt lại cho các điệu múa, các bài hát đậm nét văn hóa của đồng bào mình, chị rất thích. Chị luôn cố gắng học thật nhiều, để góp phần giữ gìn và lan tỏa đến
mọi người.

Du khách trong nước và quốc tế cùng “say” bên men rượu cần của người S’tiêng.
Không chỉ dừng lại ở biểu diễn và truyền dạy, CLB Văn hóa người S’tiêng Bình Phước còn góp phần quan trọng trong việc xây dựng sản phẩm du lịch văn hóa. Bởi lịch biểu diễn tại các khu di tích, khu du lịch thường được xây dựng theo tour với nhiều hoạt động đi kèm. Đó là trải nghiệm trực tiếp đánh cồng, chiêng, được tham gia dệt thổ cẩm, giã gạo chày tay... Và đặc biệt là những đêm lửa trại gắn với lễ hội truyền thống đã trở thành điểm nhấn của người S’tiêng Bình Phước, tỉnh Đồng Nai. Qua đó, hình ảnh người S’tiêng không chỉ hiện diện trong đời sống cộng đồng mà còn bước ra bên ngoài, được bạn bè, du khách trong và ngoài nước biết đến, trân trọng. Đây chính là con đường gắn kết giữa bảo tồn văn hóa và phát triển kinh tế - xã hội, góp phần làm giàu thêm đời sống tinh thần và vật chất của đồng bào.